جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع تحقیق یکی از زنان نمونه تاریخ صدر اسلام به نام اسماء بنت عمیس است که محب اهل بیت(علیهم السلام) بوده و در زمان خویش نقش آفرینی های بسیاری نموده است. اهداف ما از انتخاب این موضوع معرفی واضح تر و کامل تر شخصیتی از بانوان نمونه صدر اسلام است که قبلاً کمتر به آن پرداخته شده است ، ارائه الگویی کامل و مناسب برای زنان جامعه اسلامی ، تحلیل عملکرد و رفتارهای شخصیتی ایشان و پیدا کردن راه حلی برای زنان در جهت فهم کیفیت برخورد با مسائل اجتماعی و بحران های روزگار می باشد. اسماء بنت عمیس شخصیتی برجسته بود که در عصر جاهلیت در سرزمین عربستان متولد شد و در خانواده ای مؤمن رشد کرد و پرورش یافت. وی در همان اوایل بعثت پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) همراه همسرش جعفر بن ابیطالب به دین مبین اسلام گروید و جزو نخستین مسلمانان شد اما به دلیل ظلم و ستم فراوانی که از سوی مشرکان مکه به تازه مسلمانان روا می شد اسماء و همسرش در هجرت دوم به سرزمین حبشه مهاجرت کردند و در آن جا صاحب فرزندانی شدند. پس از بازگشت از حبشه به مدینه جعفر بن ابیطالب در جنگ موته به شهادت رسید و همسر و فرزندانش را تنها گذاشت. اسماء مدتی را به تنهایی به تربیت فرزندانش پرداخت و سپس با پیشنهاد رسول اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) با ابوبکر بن ابی قحافه ازدواج کرد و برای وی پسری به نام محمد به دنیا آورد. اسماء پس از رحلت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) در ماجرای غصب خلافت و تصرف فدک به دفاع از اهل بیت ( علیهم السلام) پرداخت و تا آنجا که می توانست از حقوق غصب شده ایشان دفاع نمود. وی پس از شهادت حضرت فاطمه ( سلام الله علیها) و مرگ ابوبکر با حضرت علی ( علیه السلام) ازدواج کرد و به بیان احادیثی که در فضیلت ایشان از رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم) شنیده بود، پرداخت. اسماء روایات و احادیث بسیاری از پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل بیت ( علیهم السلام) نقل نموده است. وی الگوی کاملی برای زنان مسلمان و شیعه بویژه در زمینه تربیت فرزند، شرکت در فعالیتهای اجتماعی و سیاسی، تحصیل علم و دیگر مسایل مورد نیاز زنان می باشد. اسماء در نهایت پس از یک دوره زندگی پربار در سن نود سالگی از دنیا رفت و نام خود را در تاریخ صدر اسلام به عنوان بانویی خداشناس، ولایت مدار، شجاع و بافضیلت ثبت نمود. تحقیق شامل هشت فصل می باشد: ابتدا بیوگرافی شخصیت اسماء را بیان می کنیم و در فصل بعد مسلمان شدن و دگرگونی وی را ذکر می نماییم، در فصل سوم دوران زندگی اسماء با جعفر بن ابیطالب را مورد بررسی قرار می دهیم و در فصل چهارم به دوران زندگی اسماء در خانه ابوبکر و دفاع های شجاعانه او از اهل بیت ( علیهم السلام) خصوصاً فاطمه زهرا ( سلام الله علیها) می پردازیم، در فصل بعد اسماء بنت عمیس در خانه امام علی ( علیه السلام) و بیان احادیث ایشان توسط اسماء را ذکر می کنیم، فصل ششم نگاهی بر احادیث و روایات نقل شده توسط اسماء دارد. در فصل هفتم به بیان نقش زنان مسلمان در جامعه اسلامی می پردازیم و در آخرین فصل وداع اسماء با زندگی مشقت بار دنیا را بیان می کنیم. دامنه تحقیق بررسی شخصیت و تحلیل عملکرد این بانوی بافضیلت در تاریخ صدر اسلام یعنی دوران حیات پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) تا زمان خلافت امام علی ( علیه السلام) می باشد. برای این تحقیق از کتابهای تاریخی مثل تاریخ یعقوبی، تاریخ طبری، الکامل فی التاریخ ابن اثیر و ... کتاب های تفسیری از جمله تفسیر مجمع البیان ، المیزان علامه طباطبایی و ... کتاب های حدیث مثل معجم الکبیر سلیمان بن احمد الطبرانی، بحارالانوار الجامعه لدرر الاخبار الائمه الاطهار علامه محمد باقر مجلسی و... از کتاب های معاصر چون بانوان قبیله ابرار « اسماء بنت عمیس» مورد استفاده قرار گرفته است. روش تحقیق: تحقیق به اعتبار نوع و هدف بنیادی و به اعتبار موضوع تاریخی است . به اعتبار ماهیت و روش علی و توصیفی و به اعتبار جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای می باشد. فرضیه ها: 1. دین اسلام از همان ابتدای ظهور به زن ارزش و اهمیت داده است و نه تنها با ضعیف نگه داشتن و ظلم کردن به زنان مخالف بوده بلکه زمینه را برای رشد آنان که توانایی، لیاقت و شجاعت داشته اند فراهم نموده است. 2. تعالیم اسلام زمینه را برای رشد و کمال زنان و مردان به طور مساوی فراهم کرده چنانکه اسماء با تلاش و جدیت توانست در مسیر کمال قدم بردارد و مدافع خاندان اهل بیت ( علیهم السلام) گردد. 3. زنان مسلمان جامعه امروز با الگوگیری صحیح از زنان نمونه صدر اسلام می توانند به وظایف خود در قبال دین اسلام و آیین تشیع عمل کنند. نتایج تحقیق: اسلام توجه خاص ، ویژه و کاملی به زنان و تکامل همه بعدی ایشان دارد بنابراین با توجه به نیاز جامعه اسلامی به حضور فعال و پررنگ زنان در اجتماع اسلامی به ویژه در فعالیتهای اجتماعی ، سیاسی و تحصیل علم، اهمیت بررسی تاریخ زندگی زنان نمونه در تاریخ اسلام برای ارائه الگویی مناسب و ملموس جهت استفاده زنان مسلمان لازم به نظر می رسد. واژگان کلیدی: اسماء، جعفر، فدک، تربیت و جامعه.