جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

طاعت خداوند و رشد و تعالی به سوی حق مسبوق به معرفت به او و شناخت اسماء و صفات اوست. می­توان گفت کمال معرفت، معرفت کامل (خداوند) است. اصل وجود خداوند برای غالب انسان ها امری مقبول است و لکن آنچه باعث اختلاف بنیادین میان خداباوران گشته­است تفاوت آنها در تلقی از پروردگار می­باشد که منجر به ظهور مکاتب و مذاهب متنوع شده­است لذا در نهج­البلاغه بیش از اثبات وجود خدا بحث از اسماء و صفات الهی است. نظام اسماء و صفات الهی در نهج­البلاغه که منشأ آرای گوناگون اندیشمندان مسلمان شده­است، دارای شاخصه هایی است که بر محور معارف توحیدی در هر سه مرتبه ذات و صفات و افعال می­باشد که اگر درست درک شوند خداباوران را به اخلاص در توحید نائل می­سازد. شاخصه های این نظام عبارتند از: نفی صفات از ذات ، اثبات بلاتشبیه صفات، امکان شناخت و راه­های آن... می­باشد. روش این مقاله تحلیلی توصیفی است.

از والاترین شئون انسانی، خلافت الهی است که در مباحث معرفتی عارفان ازجمله امام خمینی مورد بررسی و تبیین قرار گرفته است. امام خمینی خلافت را از ضروریات وجودی می‌دانند که ذات غیبی بدون آن پرده از جمال و جلال و اوصاف خود نمی‌گشاید. برای شناخت خلیفه و خصوصیات او باید به شناخت مستخلف‌عنه پرداخت تا از باب اتحاد ظاهر و مظهر به شناخت خلیفه نایل شد. این همان هدفی است که ایشان در کتاب مصباح الهدایه به آن پرداخته‌اند. از خصوصیات خلیفه دووجهی بودن اوست. خلیفه با چهره یلی‌الحقی رو به عالم بالا دارد و با چهره یدالخلقی به عالم مادون مرتبط است. چهره یلی الحقی او ولایت نام دارد و آن وجه که رو به عالم مادون و خلق است، نبوت و رسالت نام دارد. براین‌اساس، خلافت در صقع ربوبی و صقع خلقیسریان دارد و مظهر اول وآخر و ظاهر و باطن می‌گردد و خلیفه براساس اندیشه امام خمینی آیینه تمام‌نمای حق است. روش این مقاله توصیفی- تحلیلی است.

کتابنامه: ص. ۲۵۸-‎۲۵۶؛ همچنین بصورت زیرنویس // مساله ولایت به معنای قرب الی الله از ارکان مباحث عرفان توحیدی است که حقیقت آن در دراری و ذراری وجود، سریان دارد. این مبحث از نظر دو عارف نامدار و بزرگ، حضرت امام خمینی و محی الدین بن عربی مورد ملاحظه قرار گرفته است. که با وجود اینکه ابتکارات و نظرات خاص خود را در مباحث عرفانی دارند لیکن عمدتا در این مباحث همسو هستند. برای شناخت و معرفت نسبتا جامع به مساله ولایت، درک و فهم مباحث وحدت وجود و تجلی و ظهور بسیار ضروری است. زیرا در این ساحت فکری است که عارفان محقق به بحث ولایت و ظهورات آن همچون خلافت و نبوت و رسالت می پردازند. از طرفی توجه و شناخت به نظام اسماء الله الحسنی و حضرات و عوالم خمسه ما را به جایگاه والا و سعه وجودی ولی وظیفه الهی به عنوان انسان کامل رهنمون می سازد. ولی اعظم الهی، کون جامع و تجلی اعظمی است که مبدأ و منشأ کل اسماء الله الحسنی و کافه کائنات است و در واقع قیامت کبری الهی است که از نظر امام خمینی واصل به احدیت حق گشته و اولین تعیین وظیفه حق است و جمیع حقایق موجودات در اوانطوا وامحاق یافته اند لکن ابن عربی قائل است که انسان کامل به عنوان ولی الهی تا مقام اسم اعظم حق در مرتبه واحدیت نایل می گردد. خلافت انسان کامل که ظهور ولایت اوست> همچون ولایت دارای مراتبی است و ختم آن متعلق به یک نور واحد، یعنی حقیقت محمدیه و علویه است. انسان کامل به سبب احاطه وجودی و قیومی که دارد سعه قلبی است که هیچ علم و قدرتی و هیچ کمالی خارج از آن قابل تصور نیست. نبوت به معنای اظهار ما فی الکمن نیز از ظهورات حقیقت ولایت و خلافت است که اولین مرتبه آن انباء اسم اعظم الهی است و جنبه ی لدی الخلقی آن رسالت نام دارد که آخرین مرتبه انباء و محدود به عالم شهادت و زمان و مکان دنیوی می باشد. نبوت نیز همچون ولایت طبق نظر عموم عرفا موهبتی است الهی ولی از نظر حضرت امام کسب نیز در آن دخیل است.