جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جوامع در طول تاریخ، پیوسته با گونه‌های مختلف تباهی همانند محرومیت‌ها و بحران هویت وپایمال شدن کرامت انسانی و فجایع بشری و فروپاشی خانواده و سلطه وبهره‌کشی زورمداران رو به رو بوده‌اند. در میان دیدگاه‌های گوناگونی که درتوضیح علل پیدایش این وقایع ارائه شده، متون اسلامی می‌گویندمصائب اجتماعی، به‌ویژه تباهی جامعه، بازتاب گناه در سطح جامعه می‌ باشد. گناه همانند همه‌ی پدیده‌‌ها آثاری دارد و آن آثار می‌تواند فردی و اجتماعی باشد. این رساله در پاسخ دادن به این سئوال است که گناهان مردم طی چه فرایندی، جامعه را تباه می‌کند. برای یافتن پاسخ، اطلاعات لازم با روش مروری کتابخانه‌ای از قرآن و سنت ومنابع علوم اجتماعی جمع‌آوری‌و در قالب سه فصل ارائه می‌شود. در فصل اول مفاهیم گناه، جامعه، تباهی، فرایند تأثیرگذاری ومفاهیم مرتبط، در فصل دوم با استناد به آیات و روایات، مفهومی به نام حیات خبیثه و معیشت ضنک به عنوان معیارهای تباهی جامعه معرفی می‌شوند و درنتیجه اگر گناه به صورت مستمر توسط اکثریت جامعه صورت گیرد، شاخص‌های تباهی محقق می‌شوند. در فصل سوم پس از معرفی قواعد و سنن اجتماعی، مراحل أثر گذاری گناهان مردم بر تباهی جامعه تبیین می‌گردد و روشن می‌شود که مطابق قانون علیت و دیگر قواعد اجتماعی و سنن الهی، وقتی از سوی توده‌ی مردم، خواص و نهاد حکومت و تحت تأثیر عوامل بسترساز (ترک امربه معروف و نهی ازمنکر، ضعف کارکرد دین، تهاجم فرهنگی، رفاه‌زدگی،...) گناهانی به صورت همگانی وپیوسته در جامعه واقع می‌شوند، درپوشش‌عوامل تشدیدکننده (روی‌گردانی از خدا، بی‌حیایی اجتماعی، فقدان بصیرت، قباحت‌زدایی،...)، مرحله به مرحله وبه صورت شبکه‌ای در همه‌ی سطوح جامعه از شهری و روستایی، زن و مرد، خرد و کلان و نیز در همه‌ی حوزه های اجتماعی از فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی نفوذ می‌کنند. آنگاه هر یک از گناهان در هر مرحله، مضرات وعوارض تخریبی و آثار وضعی ویرانگرگوناگون و مضرات خاص خود را بر جای می‌گذارند. با فزونی یافتن وجمع شدن وتثبیت این آثار، جامعه دچار عقب ماندگی و زندگی سخت (معیشت ضنک) گشته و ناکارآمد و تباه می‌شود.

نگرانی متخصصین حوزه فرهنگ در خصوص علوم وارداتی از سویی و مواجهه تسامحی و شاید اباحی گری بخش قابل توجهی از مردم جامعه اسلامی نسبت به گناه اهمیت واکاوی معنا و مفهوم گناه در ادبیات دینی (قرآن) را در مقایسه با مفهوم اصطلاحی هم تراز گناه در جامعه شناسی و بدست آوردن شباهت ها و تفاوت های آن دو را نشان می دهد. به این منظور با روش تبیینی ابتدا با تتبع در آیات قرآن، واژه های هم خوان گناه را شناسایی و به تعریف آنها پرداخته و سپس از متون معتبر جامعه شناسی، تعریف مفاهیم مرتبط را استخراج و به این نتیجه رسیدیم که دو محیط مزبور به رغم بعضی مشترکات، از نظر منبع، رویکرد، جامعیت و مانعیت و وفاق نظر درخصوص تعریف با یکدیگر تفاوت های مبنایی دارند.

جامعه دینی امروز در اثر شفاف نبودن یا تبیین نشدن آموزه های قرآن در خصوص مناسبات و روابط اجتماعی یا در اثر غفلت و بی مبالاتی مردم و مسوولان، شاهد سر بر آوردن پدیده جاهلی گرفتن دوست پسر و دوست دختر و شیوع و سوق تدریجی آن به سمت ارزش شدن و تبدیل ناهنجاری به هنجار اجتماعی است. این موضوع نیازمند واکاوی قرآنی است. رابطه دوستی با نامحرم مطابق آیات محکم، بدون نسخ، تخصیص و اختلاف میان مفسران قرآن کریم؛ مانند: «فانکحوهن ... محصنات غیر مسافحات و لا متخذات اخدان»، به طور مطلق و با تاکید زیاد، برای همه زمان ها و برای همگان و در هر شرایطی، ناشایست است و نباید محقق شود. سیاست کلی قرآن، پیشگیری و سپس براندازی یا به انزوا راندن این ناهنجاری است. در این باره در مقاله حاضر 24 زمینه بروز این پدیده از منظر تفسیر آیات و پنج راهکار قرآنی برای مبارزه با این ناهنجاری شناسایی و ارائه شده است.

زمینه: درباره «جهانی سازی» تعریف ها و نظریه های گوناگونی بیان شده است و هریک از اندیشمندان از موضع مخالف یا موافق و از زاویه ای خاص به این موضوع نگریسته اند. در بین همه نوشته ها، جای این مطلب را خالی دیدم که دیدگاه قران دراین باره چیست و آیا قرآن به این موضوع پرداخته است؟ یا آن طور که غربی ها القا و وانمود می کنند، ایده مریور ابتکار و ابداع نو ظهور آنان است؟ روش و هدف: از این رو بر آن شدم تا با رجوع به قران و منابع تفسیری به صورت توصیفی و تحلیلی به پاسخ این سوال برسم. یافته ها و نتیجه گیری: در پی بررسی مشخص شد که قران کریم بیش از چهارده قرن قبل، ایده جهانی سازی را با تعریفی کاملا مغایر با غربی ها، درطی آیات متعدد خود، آشکارا و با توضیح کافی بیان فرموده است و این ابیات در سه قالب (اهداف ، مخاطبین و مفاهیم عام ) قابل دریافت می باشند.