جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رودلف اتو در کتاب مفهوم امر قدسی به تحلیل امر قدسی پرداخته است. از نظر او امر قدسی دارای عناصر عقلی و غیرعقلی(فراعقلی) است و ادیان تا به حال از منظر عقلی و اخلاقی بدان نگریسته‌اند، اما اتو خودش از منظر فراعقلی به بررسی امر قدسی پرداخته و آن را تحلیل کرده است. اتو اصطلاح The Holy را وافی به مقصود نمی‌دانست، از واژه تازه‌ای بدین منظور بهره برد و آن را امر مینوی(Numinous) نامید. به نظر اتو، امر مینوی دارای مؤلفه‌های ذیل است: موجب احساس مخلوقانه، داشتن رازبودگی، مهابت و جذبه. خود مهابت نیز عناصر ذیل را دارد: ترس، شوق، استیلا و مؤلفه رازبودگی نیز «امر مطلقا دیگر» را در خود دارد. اتو ‌از اندیشمندانی مثل کانت، شلایرماخر، آلبرشت و جنبش رمانتیسیزم تاثیر پذیرفت. از منظر تفکر صدرایی مراتب مختلفی از شناخت امر قدسی در میان اهل مکاشفه، حکیمان، اهل ایمان و اهل تسلیم وجود دارد. حکمت متعالیه در عین این که تحلیل‌های عقلی مختلفی از امر قدسی دارد، از تحلیل‌های فراعقلی(ادراک شهودی) نیز بهره برده است. از دیگر زمینه‌هایی که حکمت صدرایی به تحلیل امر قدسی پرداخته است عبارتند از عشق عرفا و مهابت امر قدسی. پیروان فلسفه صدرایی نیز در برخی از مباحث با اتو هم‌رأی هستند. صدراییان در شناخت امر قدسی از هر دو رویکرد عقلی و شهودی استفاده می‌کنند. پیروان ملاصدرا حتی معتقدند که ادراک امر قدسی خود سرّ است و هرچند ادراک او برای همه میسر است، اما مراحلی از ادراک او خود سرّ محسوب می‌شود و این سر نیز خود مراتب مختلفی دارد. عناصری از هر دو تفکر به همدیگر نزدیک هستند. مثلا تجربه ترس او و تجربه بیان‌ناپذیر بودن این تجربه، نزدیک بودن فطرت با حس مخلوقیت و پیشینی بودن امر قدسی. هر دو تفکر در زمینه تجربه امر قدسی ذاتگرا بوده، مخالف ساختارگرایی هستند. در عین حال، عناصری از هر دو تفکر با یکدیگر متفاوتند؛ مثلا بخش‌هایی از شهود که از منظر تفکر صدرایی فاقد اعتبارند، ولی از منظر اتو خود شهود هدف است و نیز «ذات غیب‌الغیوب» با امر مطلقا دیگر تا حدودی با هم تفاوت دارند.