جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فلسفه تولی و تبری از دیدگاه قرآن و سنت دین مبین اسلام به عنوان کاملترین مکتب سعادت بخش انسان، دارای اصول و فروعی می باشد که درخصوص اصول دین که حکم پایه و اساس دین را دارد، فرد مسلمان باید خود اعتقاد پیدا کرده و به یقین برسد، اما در مورد فروع دین که عبارت از دستورات عملی متناسب با اصول دین و برخاسته از آنها می باشد، انسان مسلمان باید اطاعات کننده و مقّلد باشد.مگر آنکه خود عالم به علوم اسلامی بوده و یا در جایگاه اجتهاد بوده باشد. تولّی و تبرّی در دین انسان ساز اسلام، جایگاه مهمی داشته و در زمره فروع آن قرار دارد که داشتن تولّی و تبرّی بر مسلمانان واجب است. این تحقیق نیز به دلیل اهمیت این موضوع و نقش آن در حل مسائل و مشکلات جامعه کنونی، ابتدا به تعریف آن و سپس ارزش و جایگاه و ضرورت وجود آن می پردازد؛ بعد به بیان دیدگاه سایر ادیان در این رابطه پرداخته و آن گاه، جایگاه تولّی و تبرّی در دین مبین اسلام با بیان لزوم همراهی و میزان و نشانه های تولّی و تبرّی در اسلام آمده است. در ادامه، این دو امر مهم از منظر قرآن، نهج البلاغه، روایات و قصص اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. و اما تولّی و تبرّی دارای ابعاد و آثار مهمی است که می توان گفت، این آثار همان فلسفه آن را دربرمی گیرد؛ که در این تحقیق به منظور مهم بودن این مبحث آثار و ابعاد تولّی و تبرّی از لحاظ روانشناسی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مورد ارزیاب قرار گرفته است.

اختلاف اعتقادی مهم یعنی اختلاف بر سر امامت و خلافت پیامبر(ص) نخستین اختلاف بین مسلمین بود که امت اسلامی به لحاظ این اختلاف به دو شاخه ی اهل سنت و شیعه تقسیم شدند. لذا اگرچه افکار شیعی ظاهرا و موقتا به حاشیه رانده شد اما در مقام عمل باز شیعیان در سایه ی پیروی از علی(ع) وفاداری خود را به آرمان های مقدس ایلامی حفظ نمودند. در این راستا ریشه ها و ضرورت مهاجرت بزرگان علوی به نقاط امن سرزمین های شرقی اسلامی از همان صدر اسلام به حکومت جابرانه ی امویان بر می گردد؛ به ویژه لینکه از نقطه نظر موقیت سیاسی کوهستان های زاگرس و به ویژه البرز،مانند دیواری در برابر سد مهاجمین محسوب می شد. از سوی دیگر آیین زرتشت که براساس خوشبینی و سعی و عمل مبتنی بود در پایان روزگار ساسانیان در نزد عامه با عقاید و افکار تازه یی آمیخته شد و اختلاف بوجود آمده در عقاید حذهبی از موجبات انتشار اسلام در بین محبوس گردید. ایرانیان درابتدا در محدوده ی تأثیر پذیری به مذهب تشیع روی آوردند و بعد ها خود به صورتی تأثیر گذار در گسترش آن درایران و خارج عمل کردند. بدنبال این مسأله ایرانیان از بزرگان مهاجر شیعی، هواداری کردند، بدین طریق تشیع درایران نفوذ کرد. دلیل محبوبیت علویین عمدتا فضائل خاصی است که از پیامبر(ص) در مورد اهل بیت(ع) نقل شده بود. علی الخصوص فشار خلفای اموی سبب شد که مهاجران علوی به نواحی شرق پناهنده شوند در این راستا جو خفقان آور و وحشتناکی که بنی امیه و عمال او بوجود آورده بودند امکان هر گونه فعالیت سازنده را برای شیعیان ید کرده بودند. شیعیان نیز به صورتی جدی با قیام های خود با آنان مبارزه می کردند. بنی عباس نیز که شیوه ی ظالمانه بنی امیه را در پیش گرفته بودند بعد از مدتی با حمله قوم مغول نابود گشتند. مغولان نیز به کمک بزرگان شیعی مانند علامه حلی، خواجه نصیر الدین طوسی، محقق حلی، علاءالدین عطامک جوینی و ... با اسلام آشنا شدند. با گذشت زمان در دوره صفویان مذهب شیعه به وسیله شاه اسماعیل اول به عنوان مذهب رسمی کشور اعلام شد و بدنبال آن شاهد رواج واقعی تشیع در زمان شاه طهماسب اول بودیم که زمینه مهاجرت علمای عرب را ( که دولت عثمانی با آنان درگیر بود)، فراهم آورد. سیر تعامل علما و دربار صفوی به طور یکنواخت پیش نرفت بدین نحو که در اوایل دوره صفویه قدرت روحانیون زیاد بود کم کم سلاطین صفویه بخصوص شاه عباس یکم از قدرت آن ها کم کرد ولی در اواخر دوره صفویه مجددا قدرت روحانیون زیاد گردید. در زمان شاهان قاجار نیز تاریخ شاهد بی کفایتی آنان است. تمایل به مشروطیت که از زمان ناصرالدین شاه قاجار آغاز شده بود موجب گردید، علما به 3 دسته تقسیم شوند یک دسته علمانی که مدافع مشروطیت بودند نظیر طباطبایی و بهبهانی دسته ای دیگر مخالف مشروطیت بودند که برجسته ترین آن ها شیخ فضل الله نوری بود که با افزودن ماده ای بر متمم قانون اساسی، به تعارض با انقلاب مشروطه برخواست، و دسته سوم علمای نجف بودند که نوعی نظارت و حمایت مشروط داشتند و در این میان می توان به شخصیت هایی چون یزدی، مازندرانی، خراسانی اشاره نمود. نقطه مقابل روحانیون، روشنفکران بودند که خواستار جدایی دین از سیاست شدند در واقع روشنفکران در زمان عباس میرزا در سفری به خارج از کشور، خواهان تأسیس مجلسی همانند اروپاییان می شوند که در آن قانونی شبیه روحانیون تشکیل می دهند دراین میان شیخ فضل الله نوری به مخالفت با روشنفکران بپا می خیزد و علنا اعلام می دارد که قانون باید اسلامی باشد.

در این نوشتار با عنوان « مقام مادر از دیدگاه قرآن و سنت» ابتدا تعریف مادر و مادری، مادر از منظر طبیعت و علم کودک و حضور مادر بیان شده و به جایگاه مادر در علوم تربیتی و اجتماعی ( مادر نهاد خانواده، مادر به عنوان اولین مربی و اهمیت و اثرات شیر مادر) اشاره شده و به هر کدام به صورت جداگانه بررسی شده است. سپس درباره ی نقش و جایگاه مادر در قرآن کریم سخن به میان آمده و سیمای مادر در قرآن، احسان به مادر بعد از پرستش خدا و همچنین حدود اطاعت مادر و دعا و نیایش برای مادر، تجلیل قرآن از زحمات مادر و مادر و تربیت دینی فرزند، نوجوان و جوان اشاره شده است. در ادامه به مادر و مادری از دیدگاه سنت و روایت، مقام مادر در اسلام، لزوم اطاعت از مادر و فواید نیکی به مادر از جمله: احترام به مادر کفاره ی گناهان، رضای خدا رضای مادر، زنده شدن فرزند در اثر دعای مادر و آفات عقوق مادر ( احتضار جوان، عدم رضایت مادر و اثر نفرین مادر) پرداخته است. همچنین به اهمیت مقام مادر و اینکه حق مادر بیش از پدر است اشاره ای داشته و حق مادر را از دیدگاه امام سجاد و امام رضا ( ع) بیان داشته است و به نقش مادر در تربیت فرزند، و اهمیت تربیت در کودکی، توجه کودک به مادر، محبت مادر و خاطره فراموش نشدنی محبت مادر و همچنین نقش حضرت فاطمه ( س) در تربیت فرزندان مورد بررسی قرار گرفته که خود برنامه کاملی برای هدایت و تکامل بشر است. سپس به مادران معصومین(ع) از جمله آمنه مادر رسول اکرم(ص) فاطمه مادر حضرت علی ( ع)، خدیجه مادر فاطمه زهرا(س) و فاطمه زهرا ( س) مادر حسنین ( ع)و شهربانو مادر حضرت سجاد(ع)، اشاراتی شده، همچنین به مادر در نگاه بزرگان دینی و شخصیت ها از جمله اویس قرنی و اطاعت مادر، اطاعت از مادر و توفیق دیدن ملائکه، علاقه مادر به فرزند و دیدگاه امام خمینی(ره) درباره ی مادر به نحو اجمال پرداخته شده است. و در پایان تحلیل و ارزیابی موضوع مورد بحث ارئه گردیده.

این نوشتار تحقیقی است در زندگی امام حسن مجتبی ( ع) که ابتدا به موضوعاتی چون، خصوصیات فردی امام حسن مجتبی ( ع) و سلوک و فعالیت های ایشان در زمان خلافت امیرالمؤمنین ( ع) پرداخته شده و در ادامه سیره اخلاقی امام مورد بررسی قرار گرفته و موضوعاتی چون اخلاق و رفتار امام حسن مجتبی ( ع) و محبت پیامبر نسبت به امام حسن ( ع) برررسی شده است. سپس به سیره سیاسی و اجتماعی آن حضرت پرداخته شده که دربرگیرنده موضوعاتی چون امام حسن ( ع) و مسئله امامت، رویارویی ایشان با معاویه، امام حسن و قضیه صلح، اوضاع سیاسی و اجتماعی جهان اسلام در سال چهلم هجری، تبعات اجتماعی و سیاسی صلح و شهادت جانگداز امام حسن مجتبی ( ع) می باشد. آنچنان که در تاریخ آمده است امام ( ع) در قرارداد صلح، فرازی که امنیت جانی امام حسن ( ع) را تضمین می کرد طبیعتا می باید از خیانت دورتر و به موجب اوضاع و احوال جاری، به رعایت سزاوارتر از دیگر مواد می بود. نقض این ماده پس از اینکه شمشیرها در غلاف رفته و بساط جنگ برچیده شده و طرف مقابل به قرار داد گردن نهاده بود؛ بزرگترین خیانت معاویه در طول زندگی وی به حساب می آید. معاویه که به هیچ اصلی از اصول اسلامی و انسانی پایبند نبود و جز حکومت به چیزی نمی اندیشید، امام مجتبی ( ع) را بزرگترین مانع تحقق این اقدام می دانست. او علی رغم تلاش زیاد برای هموار ساختن راه ولیعهدی یزید از هیچ کوششی در جهت از بین بردن امام ( ع) کوتاهی نمی کرد. تا اینکه بوسیله دختر اشعث بن قیس کِنِدی که همسر امام ( ع) بود، امام را مسموم و به شهادت رساند. در این نوشتار، از کتابهایی چون قرآن، نهج البلاغه، اصول کافی، منتهی الآمال، بحارالانوار، سیره پیشوایان اسلام، مقاتل الطالبین، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، کتاب امام حسن و امام حسین ( ع) و سیره ائمه اطهار ( ع) استفاده شده است. کلید واژه ها: سیره، امام حسن مجتبی ( ع)، چهارده معصوم ( ع

انسان خلیفه الله است حق مسلم اوست که بداند از کجا آمده؟ به کجا می رود؟ و هدف از آفرینش او چه بوده است؟ هر انسانی به دنبال جواب می گردد. بحث پیرامون معاد و اعتقاد به حیات مجدد در واقع پاسخ به یکی از این سه پرسش است که پیوسته انسان متفکر با آن دست به گریبان است و خواهان حل آن می باشد. از معاد بحث می شود به این دلیل که با زندگی پس از مرگ آشنا شده و جایگاه آسایش و کمال خود را در آنجا آماده کرده و مقایسه ای بین حیات دنیوی و اخروی شده باشد. از معاد بحث می شود تا کمی و قلّت چند روزه حیات دنیا را نسبت به آخرت درک کرده و جایگاه انسانهای وارسته و سعادتمند که در آخرت از نعمت های بیکران الهی برخوردار می شوند و جایگاه انسانهای کج اندیش و ظالم را که در اخرت به عذاب الهی دچار می شوند را از نگاه قرآن، احادیث و عقل جویا شده، لذا این بحث تحت عنوان اثبات معاد از دیدگاه قران، سنت و عقل نامگذاری شده است که در چهار بخش تنظیم گردیده که بخش اول با عنوان معاد و کلیات دارای دو فصل و بخش دوم معاد در آئین اسلام با سه فصل و بخش سوم بررسی پژوهشها درباره روح و انتقال ان به سرای باقی با دو فصل و آخرین بخش که بخش چهارم است با عنوان منکرین معاد دارای دو فصل است. از معاد بحث می شود به این دلیل که با چشم انداز خود پس از عبور از مرگ آشنا شده و جایگاه آسایش و کمال خود را آماده کرده و به دنبال معنای لغوی معاد رفته و ریشه تاریخی آن را در میان اقوام مختلف جستجو کرد. اهداف معاد به طور مبسوط و گسترده بیان می شود و بیان احوال آنان که معاد را به یاد دارند و آنان که از یاد برده اند، پاسخ به شبهات و اشکالات مرتبط با مسأله معاد از جمله اهداف می باشد. درباره کتابهایی که درباره معاد نوشته شده کمتر به هدف از معاد توجه شده در این رساله هدف از معاد به طور مبسوط بحث شده است. از کلی گویی و پیچیدگی مطالب احتراز گردیده و در حد توان به تمام جزئیات در این خصوص پرداخته شده است و مسائل سیاسی امروز که گریبان گیر ضعیفان جامعه گشته و چنگال ابرقدرتها که بر جامعه های ناتوان سنگینی می کند با توجه به فلسفه معاد مورد بررسی قرار گرفته و سعی شده است با توجه به محتوای کار، روش کتابخانه ای بکار گرفته شده، نوشت ای در حد بضاعت خود گرد آورده که امید است مورد توجه خوانندگان عزیز قرار گیرد. واژگان کلیدی: معاد، سنت، عقل، برزخ، قیامت، صراط، نفخه صور، روح، حشر، دوزخ، بهشت، منکر.

در این تحقیق موارد ذیل مورد بررسی قرار گرفته اند : - نقش زن در اسلام چیست؟ و از چه زمانی زنان وارد عرصه های سیاسی و اجتماعی در جامعه اسلامی شدند؟ - نقد و بررسی زندگی بانوی اسلام ( زینب کبری ( ع) ) از بدو تولد تا هنگام وفات آن حضرت. -تحلیل و بررسی نقش علمی، سیاسی، مذهبی آن حضرت در دوره های مختلف حیات ایشان که شامل چند دوره اعم از : - دوره ی امامت و خلافت امام علی ( ع) -دوره ی امام حسن و امام حسین ( ع) -دوره ی نهضت کربلا و وقایع بعد از عاشورا که مهم ترین نقش را آن حضرت در این دوره ایفا کرده اند. -و در نهایت خلاصه ی مختصری از زندگی آن حضرت در دوره ی امام سجاد ( ع).

وضعیت شیعیان در زمان ائمه و ظلم و ستم حاکمان بر مردم و همچنین راه حلهایی که امامان برای ارتباط با مردم استفاده می کردند. در این تحقیق مورد بحث قرار می گیرد، در زمان امام علی ( ع) رفاه گرایی شدید بخشی از مردم سبب تضعیف ارزش های دینی در جامعه شده بود و در زمان امام حسن ( ع) معاویه مردم را به شدت مورد آزار قرار می داد تا این که این ظلم و ستم در زمان یزید بیشتر شد و باعث شد که امام حسین ( ع) بر ضد یزید قیام کند. بعد از شهادت امام حسین ( ع) رعب و وحشت شدیدی بر مردم حکمفرما شد به همین خاطر امام سجاد ( ع) امامت را به صورت مخفی و با تقیه دشوار به عهده گرفت در این شرایط هر گونه اقدام حاد و مسلحانه محکوم به شکست بود به همین خاطر امامان برای این که با مردم ارتباط برقرار کنند از روش شبکه ارتباط وکالت استفاده کردند در بخش دوم سلسله های شیعی در شمال ایران تک تک بررسی می شود مسلمانان پس از گشودن شهرهای مختلف ایران در نواحی مختلف متوحه شمال ایران شدند اما مقاومت مردم این ناحیه همراه با دشواری راهها و جنگل های انبوه تصرف این ناحیه را دشوار کرد مردم این ناحیه تا قرن دوم دارای دین مزدیسنا و آتش پرست بودند ولی به علت مهاجرت علویان مسلمان شدند از سلسله های معروف در این ناحیه زیدیه، اسماعیلیه، آل بویه، سربداران می شود نام برد در بخش سوم در مورد رابطه نادرشاه و کریم خان زند با شیعیان و رابطه علما با حاکمان بحث می شود نادرشاه قبول پادشاهی را منوط بر چند شرط گذاشت یک مورد آن این است که سنت جایگزین شیعه شود نادر با این کار ضربه بزرگی بر پیکر تشیع وارد کرد هدف نادر از این کار از بین بردن دوگانگی بین شیعه و سنی بود او می خواست امپراطوری بزرگی تشکیل دهد و هدف دیگر او تضعیف روحانیون بود چون می ترسید روحانیون قدرت را از او بگیرند به یکی از خاندان صفوی بدهد به همین خاطر تضعیف روحانیون افتاد بخش چهارم در مورد نگاه شاهان قاجار به تشیع است در این فصل در مورد کارهای شاهان قاجار برای رواج تشیع بحث می شود و همچنین در مورد مبارزه با فتنه های مختلفی که در ایران توسط انگلیس برپا می شد و نیز بررسی تأثیر فتوی علما بر دستگاه حکومتی که در مورد علما بخصوص میرزای آشتیانی و میرزای شیرازی نقش مؤثری در تحریم تنباکو داشتند تا توانستند به کمک دیگر علما این قرارداد را لغو کنند و در جنگ ایران و روس هم علما نقش مؤثری در گسیل داشتن مردم به جنگ علیه روسها داشتند در فصل سوم، وقایع مهم مذهبی که در مورد مهاجرت صغری و کبری است که این وقایع از قرار گرفتن نوز به عنوان رئیس گمرکات ایران شروع می شود تا به حوادث بانگ روس و به چوب بستن تجار و مهاجرت صغری و کبری ختم می شود فصل چهارم در مورد علما و مشروطیت است که در این فصل علما به چند دسته تقسیم می شوند علمای موافق مشروطیت به رهبری طباطبایی و بهبهائی و علمای مخالف مشروطیت به رهبری شیخ فضل الله نوری و علمای نجف به رهبری خراسانی و یزدی بود ادامه تحقیق در مورد روشنفکران و مشروطیت است که این روشنفکران از زمان فتحعلی شاه به دستور عباس میرزا به خارج فرستاده شدند بعد از آمدن به ایران به فکر از بین بردن استبداد و مجلسی شبیه مجالس کشورهای غربی افتادن آنها شعار جدایی دین از سیاست را می دادند در ادامه علل ناکامی مشروطیت خواهی بررسی شده است به چند عامل تقسیم می گردد. 1-فقدان رهبری نیرومند و متنفذ 2- نقش روشنفکران سکولار 3- دخالت انگلیس در واقعه مشروطیت است.

« و ما نرسل المرسلین الا مبشرین و منذرین» ( انعام/ 48) ما، پیامبران را جز آنکه مژده و بیم دهند، نفرستادیم. پیامبران، پس از دعوت به خداشناسی، مهمترین اصلی که مردم را به آن متذکر ساختند، یاد سرای پس از مرگ بوده است. مژده و بیم، بهترین روش برای اجرای این امر مهم به کار رفته است، از این رو پیامبران الهی برای تزکیه و سازندگی انسانها نیکوکاران را به پاداش نوید می دهد و بدان را از کیفر می ترسانند. در این نوشتار ابتدا اندیشه ی مرگ و همچنین مرگ از دیدگاه قرآن که چگونه تعبیر وتفسیر می شود و همچنین نخستین منزلگاه پس از مرگ از دیدگاه قرآن چیست عنوان شده است. سپس در بخش دوم به بیان ماهیت روح پرداخته و آراء و نظرات فلاسفه جهان ( نظریه افلاطون و ارسطو و ...) مورد بررسی قرار داده شد. و آیا روح انسان پس از مرگ باقی خواهد ماند یا اینکه فانی است، اشاره ای شده، و نظرات گوناگون در این مقوله مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته شده است. همچنین به واژه برزخ پرداخته شده و برزخ در فرهنگ های مختلف مورد بررسی قرار گرفته و در فصل های بعد واژه برزخ در قرآن و حدیث بررسی شده و به برزخ از دیدگاه کتاب و سنت پرداخته شده است. در مرحله بعد اشاره ای به عالم برزخ در میان اقوام و ملل قبل و بعد از تاریخ ( مصریان و بابلیها و سومریها و ...) شده و دیدگاههای هر کدام به صورت جداگانه بررسی شده. در فصل دیگری از همین بخش برزخ از دیدگاه قرآن مورد تحقیق قرار گرفته و ویژگی های عالم برزخی که خود شامل چند گفتار می باشد بیان شده و سپس به چگونگی عالم برزخ برای افراد پرداخته شده است. در فصل دوازدهم از بخش سوم اشاره ای کوتاه به چند روایت در تأیید عالم برزخ شده و فلسفه وجودی عالم برزخ ذکر گردیده و جایگاه افراد مختلف در برزخ مورد تبیین و تحلیل قرار گرفته است. در بخش پایانی تحقیق، توضیحاتی در رابطه با تجسم اعمال در برزخ آورده شده و در آخر اشاراتی به پایان برزخ شده و آیاتی در این رابطه ذکر گردیده و نیز اشاراتی به نشانه های قیامت و ورود به قیامت شده است. به امید قبول به درگاه ایزد منان