جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عرصه عمومی به عنوان مفهوم محوری و کانونی در اندیشه هابرماس تبیین‌ساز کارکردها و کارویژه‌های سیاسی و اجتماعی در عرصه روابط بین‌الاذهانی است. این عرصه پیوند دهنده نظام سلسله مراتبی آراء و افکار وی، به وجود آورنده هسته نظری کنش ارتباطی، مرتبط کننده نظریه و عمل، تصریح‌کننده انسان گفتگوگر و بوجود آورنده زیرساخت‌های لازم نظریه انتقادی بوده است. اما دگردیسی بنیان‌های اجتماعی به همراه انفکاک‌سازی جامعه مدرن و تحولات کارکردی آن در قالب دو مولفه دولت و بازار و بازخوانی جهان زیست بر اساس مقتضیات رسانه‌های آن (پول و قدرت) و تحریف نظام‌مند روابط کلامی در قالب ایدئولوژی، عرصه عمومی را به محاق فرو برده است. از سوی دیگر، زبان به عنوان بعدی نهادمند و اجتماعی و ابزار ارتباط و تفاهم انسانی، مولفه فرارونده آدمی از حیوان است. اهمیت آن به عنوان بعد وجودی انسان و نقش آن در کنش تفاهمی و تکامل‌یابنده فرهنگ و نهادهای اجتماعی هابرماس را وامی‌دارد تا با چرخش زبان‌شناختی و طرح نظام‌مند آن در قالب نظریه کنش ارتباطی به تبیین قابلیت‌های جدیدی از آن همت گمارد. بر این مبنا پژوهش حاضر در پی پاسخ‌گویی به این سوال است که در فلسفه سیاسی هابرماس زبان چه جایگاهی در تدارک عرصه عمومی دارد. پاسخ موقتی پژوهش که در کاربست این پروسه به کار رفته، توجه به عرصه عمومی و خطرات مولفه‌های سه‌ گانه دولت، بازار و ایدئولوژی است، لذا قابلیت‌های بین‌الاذهانی و ارتباطی زبان به عنوان مولفه رهایی بخش در کانون نظام شناسی فلسفی هابرماس جای می‌گیرد که از طریق آن به بازسازی و احیای عرصه عمومی می‌پردازد. بنابراین می‌توان تجلی بنیادهای زبانی در فراوری عرصه عمومی را در بدیل‌های آن از دمکراسی مشورتی گرفته تا عقل ارتباطی و هرمونتیک انتقادی، علوم انتقادی و ... بازیابی نمود که به رها سازی این عرصه در تقابل با چالش‌های فراگیر جامعه معاصر می‌پردازد. گفتنی است روش آزمون فرضیه پیش¬گفته، هرمنوتیک متن محور می¬باشد.