جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده و در آن از کتابهای تفسیری شیعه و سنی، که آیات را از جنبه بلاغی نیز بررسی کرده اند، استفاده شده است. از آنجا که قرآن عنوان سند نبوت پیامبر (ص) و منبع اصلی هدایت امت است و مهمترین و زیباترین روش حکیمانه خداوند برای برنامه انسانسازی را در بردارد، استفهامهایی در آن هست که به صورت غیرمستقیم بیان شده است. در این تحقیق به جستجوی استفهامهای مجازی قرآن کریم پرداخته شده است. استفهام از اقسام انشای طلبی است و انشاطلبی در ذیل علم معانی قرار می گیرد. به استفهام، انشاطلبی می گویند؛ زیرا متکلم طلب چیزی می کند که هنگام سؤال وجود ندارد.استفهام در یک تقسیم بندی کلی به دو نوع حقیقی و مجازی تقسیم می شود. در استفهام حقیقی یا توضیحی، انسان از مسائلی بی خبر است و مایل به درک حقیقت آنهاست؛ ولی در استفهام مجازی یا اعتراضی هدف توضیح نیست، بلکه ایراد است که عبارتند از: 1- انکار 2- تقریر 3- توبیخ 4- تعجب 5- تسویه 6- تهکم 7- تحضیض 8- امر 9- تعظیم 10- تهدید 11- تنبیه 12- استبعاد

این کتاب از جمله قدیمی ترین و ارجمندترین کتب موجود به زبان فارسی است که از جنبه های مختلف لغوی، تاریخی، تفسیری، داستانی، سبک شناسی و... قابل تأمل و بررسی است و هنوز هیچ کس آن گونه که باید و شاید به این کتاب نپرداخته، مهمترین کاری که تاکنون بر روی این تفسیر انجام گرفته تصحیح آن توسط مرحوم حبیب یغمایی است (که خود نیاز به یک بازنگری اساسی دارد). در این پایان نامه هر چند اصل بر نوشتن فرهنگ لغت گذاشته شده است به دلیل اهمیت تفسیر، در مقدمه به بحث سبک کتاب و اختلاف قرائت های موجود در کتاب پرداخته شده است که همین امر باعث شده که مقدمه حاضر از مقدمه های معمول قدری طولانی تر شود. محقق در بخش سبک شناسی به نکات اصلی و اساسی توجه نموده و برای هر مورد چند مثال آورده و در قسمت اختلاف قرائت ها به بیش از بیست مورد اختلاف اشاره کرده است. نکتة جالب، اینکه در اکثر موارد مترجمین قرائتی جز قرائت طبری در تفسیر جامع البیان (تفسیر طبری) را پذیرفته اند. در قسمت فرهنگ، یک یک واژگان قرآن کریم فیش نویسی شده است و با، برابر فارسی و عربی آنها در کتاب تطبیق داده شده است و اگر برای یک واژه قرآنی در قسمت های مختلف چند برابر فارسی آورده شده همه آنها با شاهد مثال در یک جا به ترتیب الفبائی گرد آمده اند. پژوهشگر در بخش آخر در نهایت اختصار به شرح و توضیح مشکلات تفسیر از نظر لغوی، دستوری یا تفسیر پرداخته است و سرانجام به عنوان ضمیمه فهرستی از واژگان فارسی و برابر قرآنی آنها ترتیب داده شده است.

در این پایان نامه که به شیوه واژه ای تهیه و تدوین شده است دو کلمه شکر و کفر در آیات قرآن کریم بررسی شده اند مباحث این پژوهش عبارتند از: معنای لغوی و اصطلاحی شکر و کفر، رابطه شکر با فزونی نعمت، مقام شاکرین، درجات کفر و کافر، اوصاف کافران در قرآن.

در این پایان نامه آیات متعلق به سنن و قوانین الهی در پنج فصل به شرح ذیل بررسی شده است؛ قانونمندی جامعه، سنت های الله، سنت های مطلق، سنت های جوامع مؤمن و سرانجام سنت های جوامع کافر.

انسان در نصوص دینی هم مورد ستایش واقع شده و برای او اوصاف برجسته ای یاد شده و هم موردنکوهش قرار گرفته و اوصافی نکوهیده برای او ذکرگردیده است. نویسنده با عنایت به این موضوع در این پایان نامه با معرفی سرمشق های ایمان و کفر درصددتبیین ابعاد مثبت و منفی انسان برآمده است.

رساله حاضر شامل پنج فصل است : مقدمه، مروری بر تحقیقات گذشته، روش‌تحقیق، مناقب علوی در شعر فارسی از آغاز تا پایان قرن نهم هجری،نتیجه فصل چهارم این رساله به سه بخش تقسیم شده که در آغاز هر بخش‌ابتدا به اختصار اوضاع سیاسی اجتماعی و فرهنگی فرق قدرتمند شیعه بررسی‌شده سپس به شاعران منقبت پرداز دوره مورد نظر و تحلیل آثار ایشان‌پرداخته شده است . بخش اول که از آغاز تا اوایل قرن پنجم را در برمی‌گیرد دوره تسلط شیعیان زیدی است . بخش دوم که در محدوده قرن پنجم وششم و اوایل هفتم سخن می‌گوید. قدرتمندی اسماعلیان را نشان می‌دهد و بخش‌سوم نمایانگر قدرت چشمگیر اثنی‌عشریه در سده‌های هفتم و هشتم و بخصوص‌نهم می‌باشد. در قسمت تحلیل آثار، که در پایان هر سه بخش آمده، به‌نکات اعتقادی، کلامی، ادبی و دیگر مسائل شایان توجه اشاره شده است

"نهج‌البلاغه" مجموعه از سخنرانیها، نامه‌ها و کلمات قصار امام علی (ع) است ، که توسط "سید رضی" در قرن چهارم جمع‌آوری شده است . از موضوعات مهم نهج‌البلاغه عرفان است . گرچه تمام مضامین نهج‌البلاغه به نوعی به مسائل عرفانی مربوط می‌شود، اما در این رساله سعی شده است به مایه‌های عرفانی نابی که زیربنای فکری رهروان راه عرفان است ، توجه بیشتری شود بخصوص مواردی که از نظر کمی و کیفی چشمگیرتر بوده است . رساله ابتدا نگاهی به شخصیت امام علی (ع) و اثر مشهورش "نهج‌البلاغه" دارد. بعد از آن دیدگاههای امیرالمومنین علی (ع) را درباره انسان، ایمان، دنیا، مرگ و معاد شاهد هستیم. قسمت اعظم این رساله به عرفان در نهج‌البلاغه می‌پردازد و بیانات امام علی (ع) را درباره مضامین عرفانی مورد بحث قرار می‌دهد. در پایان به نمونه‌هایی از موانع سلوک اشاره شده است . ترسیم چهره‌ای عرفانی از علی (ع) هدفی است که منظور این رساله قرار گرفته است .

در این پژوهش سؤالاتی که خداوند در آیات قرآن از مخلوقاتش کرده، بررسی شده و حکمت های آنها مورد مداقّه قرار گرفته و مطالب آن در چهار فصل نگاشته شده است: فصل اول، کلیات استفهام: معنی استفهام، انواع استفهام از لحاظ مقصود، نکاتی پیرامون پرسشهای خداوند، مانند فرق پرسشهای خداوند با پرسشهای انسانها، پرسشهای پیامبران از خداوند چه نوع پرسشی است، سؤالات گوناگون مردم از پیامبر(ص) و پاسخ خداوند، پرسشهای زیاد و بیجای برخی انسانها و پاسخ خداوند، سؤالات پی در پی خداوند در سوره طور، برخی آیات استفهامی قرآن در باب موضوعات مختلف؛ فصل دوم، در باب اصول عقاید، فروعات (احکام)، اخلاقیات، علوم مختلف؛ فصل سوم، آیات انفسی قرآن: آیاتی در ستایش انسان، آیاتی در نکوهش انسان؛ فصل چهارم، آیات آفاقی قرآن: آیاتی درباره جانوران، آیاتی در زمینه آسمانها و زمین و مابین آنها، آیاتی در خصوص گیاهان، آیاتی در مورد سایر موضوعات، مثل مسکن، بت، مسجد و مکان مرتفع.

در این پایان نامه وحی و انواع آن نظیر وحی مستقیم الهی و وحی با واسطه حضرت جبرئیل (ع) درآیات قرآن، تورات و انجیل بررسی و محتوای آیات قرآن و عهدین با یکدیگر مقایسه شده اند.

پایان نامه حاضر به مقایسه ترجمه پانزده جزء اول از ترجمه ء قرآن مهدی الهی قمشه ای با عبدالمحمد آیتی اختصاص یافته است. نویسنده این دو ترجمه را با هم مقایسه کرده و هر جا اختلاف مهمی از نظر صرفی، نحوی و یا لغوی میان آنها یافته، به چند تفسیر مراجعه کرده و دیدگاه های صاحبان آن تفاسیر را نیز در آن موارد منعکس کرده و سرانجام به نتیجه گیری پرداخته است و در پایان تمام موارد اختلاف بررسی شده را در جداولی آورده است؛ به این نحو که کلمات و عباراتی را که ترجمه آنها با هم اختلاف داشته، نوشته و ترجمه صحیح آنها را در مقابل آن یاد کرده و پس از مقایسه دو ترجمه به نقد کلی آن دو پرداخته است.