جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

محیی الدین ابن عربی عارف بنام قرن ششم هجری قمری و بنیان گذار عرفان نظری، در مورد مسألة نبوت و ولایت نظراتی ارائه داده است. امّا وی در هیچ مسأله ای به اندازة مسألة ختم ولایت و خاتمیت به طور مشوّش و مضطرب و به ظاهر متناقض، سخن نگفته است وی در آثارش به خصوص فتوحات مکیه و فصوص الحکم در مورد ختم ولایت سخن رانده است که شارحان و تابعان آن مانند علامه داوود قیصری، مؤید الدین محمد جندی، ملا عبدالرزاق کاشانی، سید حیدر آملی و آقا محمدرضا قمشه ای(حکیم صهبا) به تفسر و توضیح آن پرداخته اند. در میان شارحان وی سید حیدر آملی سخنان ابن عربی را در مورد ختم ولایت متناقض دانسته و گاهی در آثار خویش ابن عربی را مورد هجوم خویش قرار داده و نظرات ابن عربی و قیصری شارح او را حمل بر مذهب تسنّن می نماید. امّا حکیم الهی آقا محمد رضا قمشه ای (حکیم صهبا)(ره) با درایت و ظرافت و دقّت تمام کوشیده است تا میان آراء ابن عربی در مورد مسأله ختم ولایت تلفیق و تألیف ایجاد کند. شاید در میان شارحان وی در مورد این مسأله هیچ کس به پای حکیم صهبا نرسد زیرا وی با استادی تمام و با تقسیماتی که در مورد ولایت ارائه داده است توانسته است سخنان شیخ اکبر ابن عربی را به گونه ای ارائه دهد که حاکی از عدم تضاد و تناقض باشد. از نظر او خاتم ولایت مطلقة محمدیه همان امیرالمومنین علی(ع) یا مهدی موعود(ع) می باشد و معتقد است که ابن عربی هم مانند وی علی بن ابیطالب را ختم ولایت مطلقة محمدیه می داند.