جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫منظور از فلسفه، همه راههاي متعارف فهم و راههاي عقلاني و معرفت بشري است. اکنون سؤال اين است که آيا انديشه و تفکر فلسفي، در فهم قرآن نقش دارد؟ اين پژوهش در پنج فصل، به اين موضوع پرداخته است. امکان فهم فلسفي قرآن، هم در کلام صاحب نظران اين فن و هم بر اساس صراحت آياتي از قرآن کريم و رواياتي از معصومان( مستدل شده است. فهم فلسفي قرآن در انديشه فلاسفه، در سه رهيافت کلي فلسفه اسلامي يعني انديشه مشائيون، اشراقيون و حکمت متعاليه مطالعه شده و سپس دلايل روشني از آيات قرآن در تأييد اين امکان ارائه شده است. حجيت و اعتبار فهم فلسفي، از ديدگاه صاحب نظران و علوم ديني بررسي شده و مورد تأييد عقل و نقل است. امر به تدبر در قرآن، وجود براهين در قرآن، درخواست برهان عقلي از مخالفان در قرآن، و توبيخ بي توجهي به عقل در قرآن، از دلايل قرآني بر اعتبار فهم فلسفي قرآن است. ترغيب به تعقل و اينکه عقل وسيله پرستش خدا و سعادت انسان و راه پذيرش دين و ميزان پاداش و بازخواست انسان در روز جزاست، از دلايل روايي اين مسئله است. نقش فلسفه در فهم قرآن، گونههاي مختلفي دارد که از جمله آنها، نقش فلسفه در تبيين مباني فهم قرآن به عنوان کلام الهي است؛ يعني تبيين ويژگيهاي گوينده کلام، مخاطب کلام، موضوع کلام، مجراي کلام، هدف کلام و فضاي کلام که همگي در نگرش فلسفي قابل تحليل و فهماند. نقش ديگر فلسفه در فهم قرآن، نقش براهين فلسفي در تبيين و تحليل آيات قرآن و موضوعات آنهاست. نقش سوم فلسفه در فهم قرآن، مربوط به فهم محتواي معارف آيات الهي است که گاهي فلسفه مفيد يقين است و گاهي مفيد اطمينان است. در عين حال، ممکن است آسيبهايي در مسير فهم فلسفي قرآن قرار گيرد و آن را به بيراهه سوق دهد که بايد به آنها توجه نمود. همچنين نويسنده، به برخي ديدگاههاي مخالفان نقش فلسفه در فهم قرآن، تلويحاً اشاره کرده و راه برون رفت از خلطهايي را که ممکن است دامنگير خواننده متن قرآن شود، نشان داده است.