جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نزدیک به پنج سال از سخنان مقام معظم رهبری مدظله‌العالی در جمع نخبگان و فضلای حوزه علمیة قم می‌گذرد. معظم‌له در آن جلسة مهم، ضمن تبیین چالش‌های فلسفه در حوزه‌های علیمه، یکی از وظایف بسیار مهم عالمان حوزوی را نوشتن کتاب‌های فلسفی برای کودکان و جوانان با مبانی استوار و ادبیات جذاب دانستند. در این نوشتار، برآنیم تا افزون بر ارائه گزارشی از روند ترویج فلسفه برای کودکان در ایران، اشاره‌ای نیز به چالش‌های فراروی آن داشته باشیم تا بدین وسیله، گامی در تحقق خواسته‌های معظم‌له برداشته باشیم.

چکیده ندارد.

کتابنامه: ص. ۱۰۹-‎۱۰۴؛ همچنین بصورت زیرنویس // این پژوهش از سه فصل تشکیل یافته است که عبارت است از: الف) عقل ب) وحی ج) رابطه ی عقل با وحی. فصل اول: عقل؛ مفهوم واژه ی عقل؛ بازداشتن و حبس است و اما در تعریف اصطلاحی آن هر یک از فلاسفه، عرفا و متکلمین و همچنین متفکرین غربببی تفسیرهای خاصی از عقل ارائه نموده اند که در برخی جهات نیز متفاوتند از این میان امام خمینی عقل را ابتدا به دو بخش انسانی و غیر انسانی تقسیم نموده و پس از تعریف هر کدام، عقل غیر انسانی را به لحاظ رتبه و جایگاه برتر از عقل انسانی معرفی نموده است. هم چنین ایشان عقل را ره دو بخش نظری و عملی هم تقسیم کرده بیان می کند که، کمال انسان به عقل عملی اوست، نه عقل نظری. ایشان در توضیح ماهیت عقلی، آن را امری غیر جسمانی و مجرد دانسته که با ضعف قوای جسمانی رو به انحلال نمی رود و برای اثبات این مطلباز دلائلی عقلی و نقلی بهره گرفته است. در خصوص حجیت عقل نیز دیدگاه های مختلفی از دانشمندان اسلامی و غربی مطرح می شود که برخی افراطی و برخی تفریطی و عده ای نیز معتدل می باشد. از این بین امام دارای دیدگاهی اعتدالی است که حجیت عقل را نه بطور مطلق نفی می کند و نه به طور مطلق می پذیرد بلکه در قلمرو خاص آنرا حجت می داند. و اما در خصوص قلمرو عقل امام خمینی بر این عقیده است که از عقل می توان، در مسائل اعتقادی، فلسفی و کلامی بهره برد و نیز از آن می توان به عنوان یک منبع فقهی در کنار دیگر منابع استفاده کرد ولی نباید غافل شد که عقل در فهم بسیاری از فروعات فقهی ناتوان است. ایشان در کنار تمام مزایا و منابع عقل، آنرا عنصری آسیب پذیر می داند که دارای ضعف ها و کاستی های است که نباید مورد غفلت قرار بگیرد و ایمان را تکمیل کننده ی بسیاری از نقص های عقل می داند. فصل دوم: وحی، اشاره سریع و رمز گونه است و در قرآن نیز کاربردهای مختلفی این واژه داشته استکه یکی از آنها به معنای وحی رسالی است که البته آن نیز بسته به اختلاف انبیاء و همچنین اختلاف حالت آنها متفاوت بوده است، گاهی با واسطه و گاهی بی واسطه و گاهی نیز با خلق صوت، این ارتباط خدا با پیامبران تحقق می یافت. دربراه وحی متفکران اسلامی تعریف هایی ارائه داده اند و هم چنین ویژگی های برای آن بر شمرده اند که مهمترین این ویژگی ها یکی معلم داشتن وحی، دوم استشعار و سوم ادراک موجودی دیگر به عنوان واسطه ی وحی می باشد. درباره ماهیت وحی نیز دیدگاههای مختلفی وجود دارد. برخی از آنرا نبوغ پیامبر و حاصل شخصیت او معرفی کرده اند و برخی نییز تبیین فلسفی از آن ارائه داده اند و عده ای نیز آنرا امری مرموز دانسته که از درک غیر انبیا خارج است، امام(ره) اگر چه آنرا امری مرموز می داند ولی درک آنرا تا حدودی برای غیر انبیا البته با دستگیری آنها ممکن می داند. از جمله مباحثی که درباره ی وحی مطرح شده است بحث از ضرورت وحی و اثبات این ضرورت است که امام(ره) این مسئله را از طریق احتجاج نفوس انسان ها به آگهی از صحت و مرض و سعادت و شقاوت خویش اثبات می کند و اما در خصوص قلمرو وحی امام معتقد است که قلمرو وحی علاوه بر مسائل فردی نمی داند بلکه حکومت و سیاست هم جزو قلمرو وحی محسوب می شود و درباره ی غایت وحی امام بر این عقیده است که پیامبران برای تهذیب و تربیت نفوس و اجرای عدالت در جامعه و همچنین ایجاد معرفت نسبت به حق تعالی مبعوث شده اند که از این بین غابت اصلی وحی همان معرفت خداست. فصل سوم: در این فصل دیدگاه های مختلف درباره ی ارتباط عقل با وحی مورد بررسی واقع می شود که از نظر امام این ارتباط دو سویه و طرفینی است یعنی عقل وظیفه ی اثبات حجیت وحی را بر عهده دارد و علاوه بر این در برخی موارد در بیان مسائل فقهی نیز به کمک وحی می آید و در مقابل وحی علاوه بر تأیید احکام صادره از سوی عقل نقش مهمی نیز در شکوفایی عقل ایفا می کند.