جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اندلس و اسپانیای اسلامی، بیش از هشت قرن، بخشی از قلمرو حکومت فراگیر اسلامی بوده است. خاندان بنی امیه آن زمانی که حیات خود را در شرق پایان یافته دیدند، در آن سرزمین تازه فتح شده، حکومت از دست رفته خود را بر پا نمودند. در طی سالهای متمادی، سلسله های حکومتی مختلفی، زمام امور آن بخش از دنیای اسلام را در اختیار گرفتند، در این میان سلسلة مرابطین وموحدین از جایگاه ویژه ای برخوردار بودند. آن دو سلسله با طرح شعائر دینی و تحت زعامت فقهاء، قیامهای دینی خود را به راه انداختند، و به رغم مشترکاتی که آن دو از آن برخوردار بودند، در عرصه اعمال سیاست ها از برخی جهات موضوع کم و بیش متناقضی داشتند. اگر بخواهیم بارزترین پدیده سیاسی فرهنگی عصر مرابطین و موحدین را معرفی کنیم، بی شک نگرش مبتنی بر تعصب شدید و برخاسته از تحجر فکری، همان پدیده بارز خواهد بود و این موضوع در خلال تحلیل فروپاشی حکومت آنان و روی کار آمدن موحدین به طور مبسوط بیان شده است. افزون بر این نگرش تنگ نظرانه سیاسی، بی رغبتی حکام و خلفاء نسبت به ادبیات و شعر، بستر لازم را برای رواج روح جمود و جو سکون فراهم آورده بود. در مقابل، سلسلة موحدین با طرح شعار توحید و امر به معروف و نهی از منکر، تحت زعامت فقیهی بزرگ به نام ابن تومرت علیه مرابطین قیام نموده و خود بر مسند ادارة جامعه اسلامی قرار گرفتند. سیستم حکومتی، اوضاع سیاسی، اجتماعی و فکری و مبانی دینی اعتقادی سلسله موحدین از جمله موضوعاتی است که در راستای شناخت و شناساندن این سلسله مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفته است. در حالی که جامعه مرابطی ازتحجر و جمود رنج می برد جامعه موحدی با افراط در «تساهل و تسامح» زمینه فروپاشی خود را فراهم آورد. شاعران موحدی نه تنها در زمینه اغراض و فنون رایج به رغم تقلید به نو آوری پرداختند بلکه با پرداختن به شعر دینی و به واسطة شوق و رغبت قلبی خود به ساحت مقدس پیامبر اکرم(ص)، یک فن شعری جدید را ابداع نمودند که در آن تقدیس و تکریم نعل مقدس پیامبر اکرم، محور و مدار سخن است. از این رو به نظر می رسد تنها وجود «نعلیات» در شعر موحدین کافی است تا محقق به تحلیل انگیزه، بررسی اسلوب و جوانب پنهان این نوع شعر بپردازد. شعر موحدین آیینه ای است که در آن می توان تصویری روشن از مهم ترین پدیده های اجتماعی سیاسی این دوره را مشاهده نمود. اختلاف طبقاتی، سقوط یکی پس از دیگری شهرهای اسلامی، غربت و آوارگی، از جملة این پدیده های اجتماعی سیاسی هستند. نبوغ فلاسفه بزرگی از قبیل ابن طفیل و ابن رشد، اختراع باروت استفاده از قطب نما، ساخت نخستین رصدخانه در اروپا و .... نشان از شکوفایی علم و فرهنگ در این عصر دارد.

این رساله دارای هفت فصل به شرح ذیل می باشد: 1. گفتگوی نوح و قومش 2. گفتگوی بین جهنمیان (ذکر آیات و ترجمه آن) 3. گفتگوی خداوند با اهل جهنم 4. ظالمین و منافقین در گفتگویی با مؤمنین 5. گفتگوی بین مؤمنین و مجرمین 6. ذکر خلاصه ای از قصه قارون 7. قصه هود پیامبرهمراه با قومش عاد ? در هر فصل به ذکر آیات، ترجمه، نظرات مفسرین پرداخته شده است.