جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نقد کتاب خداشناسی قرآنی کودکان: نویسنده محترم کتاب که از نویسندگان پرکار حوزه ادبیات دینی کودک و نوجوان به شمار می‌رود، در این کتاب افزون بر چهارده نکته با عنوان «بایسته‌های پاسخ‌گویی به پرسش‌های مذهبی کودکان و نوجوانان»، به چهل پرسش الاهیاتی کودک و نوجوان، پاسخ گفته است. بنابر نکته‌هایی که بدانها اشارت می‌رود و گزیده‌های اندکی از همه کاستی‌ها و آسیب‌های کتاب، آن را «اعتقادنامه کودکان» درباره خدا می‌دانم و گزیده ملاحظات و نکاتم را درباره‌اش، به شرح زیر با خواننده محترم در میان می‌آورم و امیدوارم سودمند و راست و درست باشند:

جهت مشاهده فیلم درسگفتار به آپارات مراجعه کنید.

ذبح کردن فرزند برای خداوند، به معنای گذشتن از محبوب‌ترین چیزها بود که به آشتی کردن و نزدیک شدن انسان با خدا می‌انجامید. قربانی هدیه‌ای به فراطبیعت بود تا موجب افزایش دوستی انسان با موجودات فراطبیعی یا کاهش دشمنی آنان شود.

درباره درون‌مایه «دعای رجبیه» به‌رغم اینکه بنابر برخی از روایات در دیگر ماه‌ها و روزهای سال نیز خواندنی است، سخن‌ها گفته و شرح و تفسیرها نوشته‌اند، اما هر سال این دو پرسش‌ مکرَر درباره رفتار امام در بخش پایانی نیایش، طرح می‌شود: ۱. معنای این کار چیست؟ ۲. پیروان نیز باید چنین کنند یا نه؟

توصیه به عریضه‌نویسی و عریضه‌ریزی به چاه مسجد جمکران، از نمونه‌های برجسته آمیختگی احکام سطح خُرد و کلان به یک‌دیگر و با تسامحی در اصطلاح، «مغالطه جزء و کل» است. از دید من، کارشناسان رسمی دین، در بسیاری از احکام هنجاری متون مقدس، به این مغالطه دچار شده‌اند که اگر زمینه‌ای فراهم آید، به آنها خواهم پرداخت، اما اکنون و این‌جا به برداشت رسمی از توصیه برخی از روایات به نوشتن عریضه برای امام غایب می‌پردازم.

استاد مصطفی ملکیان به تازگی (۱۳۹۳/۸/۲۵) در تالار ایوان شمس تهران، درباره «آزادی از نظرگاه مولانا» سخن راندند و پس از ایضاح مفهومی «آزادی» و اشاره به تفاوتش با «آزادگی»، موانع آزادگی را از نظرگاه مولانا به شیوه استقرا در آثار او برشمردند و این موانع را در سروده‌ها و گفته‌های مولانا به پنج دسته تقسیم کردند: ۱. داشته دانستن نداشته‌ها؛ ۲. مملوک دانستن داشته‌ها؛ ۳. خودِ خود دانستن داشته‌ها؛ ۴. دل‌بستگی به و داشته دانستنِ رذایل (اخلاقی و روانی)؛ ۵. دوست داشتن چهار دشمن (ابلیس، دنیا، نفس، هوا).

کریم بودن و کرامت، معانیِ هستی‌شناختی، اخلاقی و حقوقی دارد. مفهوم کرامت در بافت فلسفی بر خصلت شرافت انسان بر دیگر موجودات دلالت می‌کند و در بافت اخلاقی بر بایستگیِ رفتارهایی ارادی مانند بَذل و صَفح یا نبایستگی رفتارهای بَد که در ساحت‌های بیرونی وجود آدمی (گفتار و رفتار) رخ می‌نمایند و در بافت حقوقی، بر بایستگیِ دست‌یابی او به حقوقش یا پاس‌داشت آنها. باور هستی‌شناختی انسان به کرامت‌مندی‌اش بر پایه دیدگاهی فلسفی یا الاهیاتی استوار است و به رفتار و گفتار کریمانه می‌انجامد. بنابراین، توصیف برخی از پیشوایان دینی (الگوهای اخلاقی) به «کریم» بودن بر برخورداری آنان از صفت / خصلت کرامت به معنای سخاوت و شَفقت، دلالت می‌کند که تنها دو معنا از معانی کرامَتند. این جُستار پس از بررسی خاستگاه‌های معناشناختی کرامت در لغت و اصلاح، با استناد به آموزه الاهیاتی اسلام درباره کرامت نفس انسانی، با فرض صحت استنتاج باید از هست به تقریر جان سرل، به توجیه رفتار کریمانه امام دوم شیعیان (حسن بن‌علی) می‌پردازد.

درباره گوشه و کنار تفسیر تسنیم؛ یعنی نثر و مُحتوا و نظم و سبک و مَنهجش، مقالات علمی و ترویجی فراوانی نوشته‌اند که مقصود مکرَر کردن مضامین آنها نیست، بلکه به بهانه نشر این جلد تازه، شاید پاسخ‌گویی به دو پرسش، تنها سخن تازه این جُستار باشد: ۱. رودهای برآمده از سرچشمه تسنیم به کدام قلمروهای معرفتی می‌رسد؟ ۲. تسنیم برای رسیدن به انواع قلمروهای معرفتی، چگونه می‌رود؟

کلیپی را به تازگی در شبکه مجازی دست به دست می‌کنند که شیوه عزاداری خیابانی شیعیان را در عاشورا یا دیگر مناسبت‌های مذهبی، با عزاداری مسیحیان یا نامسیحیان می‌سنجد، بلکه بر پایه مقارنت و مشابهت آن صحنه‌ها، داوری می‌کند که شیعیان آیین سوگواری مذهبی‌شان را از دیگران وام (اقتباس) کرده‌اند. این یادداشت به همین بهانه، درباره چیستی «شعائر» دینی ـ مذهبی و چرایی مشروعیت یا نامشروعیت آنها و چگونگی «تعظیم» (بزرگ‌داشت) آنها بحث می‌کند.