جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مانفرد بور از فلاسفه مشهور برلین شرقی است. در حوزه فلسفه فیشته متخصص و از فعالان حوزه فلسفه در آلمان شرقی بود. جستار کوتاه پیش رو نقدی است تیتروار از صورتبندی های فلسفه بلوخ. او می کوشد نشان دهد که در افق “فلسفه امید” بلوخ کاستی هایی بنیادین وجود دارد. نگاه خیره بلوخ به آینده باعث می شود “اکنون” فراموش شود و همین بلندپروازی او را در موضع گیری نسبت به “دولت برآمده از انقلاب” دچار لغزش می کند. با وجود لحن طئنه آمیز و اشارات جدلی به “خطای” بلوخ اما همچنان فلسفه او از نظر بور می تواند به عنوان فلسفه عزیمت از “وضعیت معاصر” فلسفه اروپایی تلقی شود. هرچند هیچ دلیلی در نوشتار وجود ندارد! ترجمه این متن در ادامه روند بررسی و شناخت فلسفه بلوخ انجام شده است. سرفصلهای بور بعدتر توسط بسیاری از منتقدان بلوخ تکرار شد. مهمترین آنها از آن تری ایگلتون در کتاب “امید بدون خوشبینی” است.

پیدایش، تکوین و ساختار فنومنولوژی روح هگل قوام بخش و حافظ تمامی تفاسیر هگل بود . اما مقصود و هدف از نگارش این کتاب تازه (منطق و وجود) بسیار متفاوت است. مسئله ی هیپولیت در این کتاب قراردادن منطق، فنومنولوژی و دایره المعارف فلسفی (هگل) بر پایه ی ایده ها و تصورات معین و نقطه نظرات مشخص است. فلسفه تنها می تواند هستی شناسی باشد و قادر نیست چیز دیگری شود، اما این جا نه هستی شناسی مبتنی بر ماهیت یا ذات بلکه تنها هستی شناسی مبتنی بر معانی مد نظر قرار دارد. آن طور که در آنجا (در کتاب مذکور) دیده می شود، درون مایه ی این کتاب اصیل بر اساسی بسیار قدرتمند تشکیل یافته است. این که فلسفه همان هستی شناسی است، در ابتدا به معنای تمایز کلی آن با انسانشناسی است. انسانشناسی به دنبال طرح پرسش و مباحثه در باره ی انسان است . در این نوع تحلیل، نوعی گفتمان تجربی در باب انسان، انگاشته شده که گوینده در آن از متعلق گفت و گو منفک است. تفکر در سویی و هستی در سویی دیگر. در این مسیر آنچه از معرفت اخذ می گردد، نوعی جنبش (کنش) است، اما نه جنبشی (کنشی) به سوی موضوع که در آن صورت در خارج از آن باقی می ماند. معرفت در واقع قدرت انتزاع کردن است و بازنمودی از خارج و صوری است، بنابراین ، تجربه باوری به صورت گرایی راجع می گردد؛ و فرمالیسم نیز تنها به تجربه باوری ارجاع می دهد.