جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نخبگان، نقشى برجسته در تحولات اجتماعى دارند و در نهج البلاغه نیز به این نقش اشاره شده است. نخبگان در نهج البلاغه گروه هاى مختلف را شامل مى شود: انبیاى الهى، امامان معصوم، نیکان و صالحان و حتى رهبران کفر و نفاق. نقش پیامبر اسلام(ص) در تحول جامعه عرب از دیدگاه امام على(ع) و نقش امام معصوم و صالحان در تداوم حرکت اصلاحى پیامبر و عناصر دیگرى که از دیدگاه نهج البلاغه در تغییرات اجتماعى ایفاى نقش مى کنند ـ مانند منافقان و رهبران جاه طلب و خودخواه ـ از مباحث مطرح شده در این نوشتار است. در پایان نیز به نقش آگاهى و جهل مردم در حرکت نخبگان اجتماعى پرداخته شده است.

مبحث تغییرات اجتماعی، بخش مهمی از ادبیات جامعه شناسی را در بر می گیرد. از دیرباز عوامل و شرایط و سایر ابعاد تغییر در جامعه مورد توجه پیشگامان جامعه شناسی قرار گرفته است و نظریه ها و تحلیل های فراوانی درباره آن عرضه شده است. قبل از پیدایش علم جامعه شناسی نیز متفکران اجتماعی و رهبران بزرگ دینی به بررسی این موضوع پرداخته، دیدگاههای مهمی در این رابطه ارائه داده اند. یکی از مهمترین منابع معرفتی در جامعه اسلامی کتاب نهج البلاغه است که مشتمل بر خطبه ها و نامه ها امام اول شیعیان علی بن ابیطالب(ع) است. در این تحقیق تلاش شده است تا با استفاده از روش «تحلیل متن» دیدگاههای ایشان درباره تغییرات اجتماعی استخراج گردد و سئوالاتی که در جامعه شناسی درباره این مسئله مطرح می شود، براساس کتاب نهج البلاغه پاسخ داده شود. بر این اساس پس از ارائه کلیاتی پیرامون تغییرات اجتماعی در بخش اول، مباحثی از قبیل عوامل، شرایط، روشها وکارگزاران تغییرات اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است.