جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقاله حاضر در نظر دارد تا به بررسی جایگاه و اهمیت خیال و همچنین تاثیر آن بر چهره نگاری در نقاشی ایرانی بپردازد. در این مقاله سعی بر آن است تا با بهره گیری از تفکر و نگرش عرفانی ایرانی و استفاده از آثار منظوم ادبیات پارسی و تطبیق آن با عناصر مورد اشاره در نقاشی ایرانی، تحلیلی بینامتنی ارائه گردد. در هر بخش نیز مستندات تصویری از مکاتب مختلف نقاشی ایرانی ارائه شده است تا به روشن شدن این امر که هنر تصویرگری ایران همواره و در طول تاریخ خود بهره مند از عنصر خیال بوده و با توسل به این تفکر خالق جهانی مثالی شده است، کمک نماید. بدین منظور در بخش نخست به خیال و جایگاه آن در نقاشی ایرانی پرداخته شده و در بخش های دیگر مقاله عناصر خیالی و مثالی ادبیات با چهره نگاری نقاشی ایرانی تطبیق یافته است. نتیجه حاصل از تحقیق آنکه، نقاشی ایرانی با بهره گیری از نمادها و نشانه های نهادینه شده در ادبیات منظوم که برآمده از نگرش خیال محور شاعران بوده به خلق انسان آرمانی و مثالی خود پرداخته، چنانکه این مشخصه را تا نقاشی نیمه نخست قاجار در سده سیزدهم هجری قمری به وضوح می توان شاهد بود.

این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی ضمن تعریف و برشمردن مهم ترین ویژگی های هنر عامه، به بررسی نقش و جایگاه سبک در آن می پردازد. هدف این مقاله، بازشناسی جایگاه سبک و هویت فردی هنرمند در آثار هنری عامه است. پرسش اصلی مقاله این است: هنرمند عامه که اثرش تابع مستقیم سلیقه مخاطبان انبوه خود و مولفه های عمیق اجتماعی و فرهنگی جامعه قرار دارد، تا چه اندازه می تواند جهان بینی شخصی خود را در قالب سبک هنری بیان کند؟ نتیجه بررسی پس از مقایسه سه اثر از نقاشی خیالی نگاری به عنوان یکی از اصیل ترین آثار هنری عامه ایران نشان می دهد که هرچند آثار هنری عامه تابع خاستگاه ها و مولفه های عمیق اجتماعی و فرهنگ تاریخی خود هستند اما هنرمند عامه می تواند تا آنجا که مبانی اصلی فرهنگی و زیبایی شناختی جامعه به او اجازه می دهد، سبک شخصی و هویت هنری منحصر به فرد خود را در اثر هنری به جا گذارد.