جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

امروزه مهمترین ابزار کنترل نقدینگی در کشورهای توسعه یافته استفاده از «عملیات بازار باز» است که طی آن بانک مرکزی به خرید و فروش دارایی ‌های خود (عمدتا اوراق بهادار) در بازارهای ثانویه می ‌پردازد. لیکن در برخی کشورهای در حال توسعه به علت عدم توسعه بازارهای ثانویه، بانک ‌های مرکزی برای کنترل نقدینگی با استفاده از «عملیات شبه ‌بازار باز» به خرید و فروش این اوراق در بازارهای اولیه اقدام نموده ‌اند تا بعد از توسعه بازارهای مالی بتوانند عملیات بازار باز را در بازارهای ثانویه به‌ کار گیرند. در این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی ضمن بررسی مسایل گذار و ویژگی ‌های این عملیات جدید، برای گذار به عملیات بازار باز و حل مشکل فقهی پرداخت سود اوراق، ابزاری پولی با استفاده از عقود اسلامی «جعاله»، «قرض ‌الحسنه» و «خرید و فروش» معرفی و از منظر اقتصادی و فقهی و مورد بررسی قرار می ‌گیرد. نتایج نشان می‌ دهد که برای طراحی ابزار مذکور عقود مذکور قابلیت خوبی دارند.

رفاه و بهروزی، یکی از آرمان های دیرینه انسان و جوامع انسانی است و در اقتصاد نیز به عنوان معیار ارزیابی به کار گرفته می شود؛ به طوری که وضعیت ها، سیاست ها و نهادهای اقتصادی بر اساس آثار آنها بر رفاه افراد ارزیابی می شود. با این حال، ماهیت و چیستی رفاه و بهروزی همیشه مورد بحث بوده است. نظریه های رفاه متعارف در فرهنگ مغرب زمین با نگاه صرفا مادی به انسان و ارزش های انسانی آن را به خوشی، لذت و زندگی مرفه تحلیل می کنند. در عین حال، اقتصادپژوهان نحله فکری غالب، برای رهایی از مباحث فلسفی و احیانا ارائه معیاری عینی آن را با تمایل ها و ترجیح های افراد تبیین می کنند. اما در تمدن اسلامی، فیلسوفان به طور عموم آن را به سعادت و بهروزی تعبیر کرده اند. در این مقاله، نظریه های متعارف درباره ماهیت رفاه نقد و بررسی و سپس دیدگاه اسلامی ارائه می شود. تمامی مباحث بر چیستی رفاه و بهروزی متمرکز است و اگر در برخی از موارد به مباحث سیاستی درباره رفاه و رفاه اجتماعی، اشاره شده، به صورت حاشیه ای است. اگرچه مقاله بر اساس روش تحلیلی ‐توصیفی است؛ اما رویکرد بحث فلسفی است. این مقاله، با توجه به تفاوت جوهری انسان و ارزش های انسانی در دیدگاه اسلامی و نظریه های متعارف، معتقد است که دیدگاه اسلامی درباره رفاه، کمال گرا و در گرو کمال حقیقی هر دو بعد جسمی و روحی انسان است. استدلال مقاله این است که هرچند شناخت خیر و خوبی انسان در نظریه های متعارف ابتدا به غرایز و تمایل ها سپرده شد و عقل برای رسیدن به آن صرفا نقش ابزاری یافت؛ اما ناکامی های نظریه های اولیه در تبیین رفاه و بهروزی انسان باعث بازگشت به عقل شناسنده خیر شد و اخیرا عقل در برخی از نظریه های متعارف، تا حدودی نقش اصلی خود را بازیافته است.

اقتصاد رفاه رشته ای از اقتصاد است که چارچوبی را برای ارزیابی اقدامات، وضعیت ها و سیاست های اقتصادی فراهم می کند. هر چند برخی از اقتصاددانان سعی دارند اقتصاد رفاه را اثباتی و فاقد داوری ارزشی قلمداد کنند، در این مقاله، با تجزیه و تحلیل معیارها و روش های اقتصاد رفاه متعارف، بنیان های فلسفی و بعضاً هنجاری آن نشان داده شده است. پیامدگرایی، مطلوبیت گرایی، رفاه گرایی، فردگرایی و تحویل گرایی از جمله بنیان های فلسفی اقتصاد رفاه است. با بررسی روش های ارزیابی اقتصاد رفاه متعارف مانند تجزیه و تحلیل هزینه و فایده مشخص شده است که داوری ارزشی، خواه و ناخواه، در فرآیند تحقیق نفوذ می کند؛ بنابراین مناسب است که محقق، در کنار اعلام روش ها و محدودیت های تحقیق خود، به جای انکار داوری های ارزشی، آنها را شناسایی و اعلام نماید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.