جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حلم یکی از صفات پسندیده اخلاقی است که زمینه آن در مسائل روزمره زندگی برای همه افراد جامعه وجود دارد. انسان همواره در معرض حوادث و مشکلات است، و گاهی هم در برابر افراد نادان و سفیه قرار می گیرد که بحث، بیشتر در مورد همین افراد است. بنابراین: حلم خویشتن داری و تحمل فرد در برابر افراد نادان و بی خرد است. اهمیت حلم به اندازه ای است که راجع به آیات و روایات، سخن بسیار گفته شده است. حلم دارای آثار و پیامدهای مثبت فراوانی است که در این تحقیق به 22 مورد از آثار مثبت حلم با استناد به آیات و روایات ائمه اطهار علیهم السلام اشاره شده است. خشم و غضب نقطه مقابل این صفت ارزنده است، این حالت نیز در فرهنگ اسلامی مورد توجه قرار گرفته و ریشه یابی شده است. آثار و پیامدهای منفی عدم حلم هم بسیار است که به 6 مورد اشاره شده است و در ادامه به راههای مهار خشم هم با تأکید به روایات اشاره شده است. راههای بدست آوردن حلم و بردباری از دیگر مباحث مطرح در لسان آیات و روایات است که در مجموع به 6 مورد از آنها اشاره کرده ایم. این صفت والای اخلاقی دارای اسوه ها و الگوهایی است که حلم خداوند، حلم امامان، حلم پیامبران، حلم صالحان و عالمان را می توان از این موارد برشمرد. کلید واژه ها: حلم – بردباری – صبر – خشم – غضب- کظم غیظ – عصبانیت. کلید واژه ها یا اصطلاحات کلیدی حلم: به کسر اول بردباری – ( مفردات): ضبط نفس – ( قاموس): آن را بردباری و عقل گفته است. (صحاح): آن را بردباری گفته است. بردباری: صبر، تحمل، تاب و طاقت، شکیبایی صبر: بردباری و شکیبایی، ( شهر الصبر): ماه رمضان، ( یمین الصبر): سوگند اجباری خشم : غضب، غیظ و برآشفتگی عضب: غضب یغضب غضباً و مغضبةً علیه: بر او خشم گرفت، او را دشمن داشت و درصدد برآمد از او انتقام بگیرد. کظم غیظ؛ کظم: کظم یکظم کظماً و کظوماً غیظ?: خشم خود را فرو خورد و کنترل کرد. {واکظم الغیظ و تحاوز عند المقدرة: و فرو بر خشم خود را و گذشت کن در زمانی که قدرت یافتی} غیظ:غاظ یغیظ غیظاً: او را خشمگین کرد. عصبانیت: حالت و کیفیت عصبانی،( 1. آنکه خشمگین باشد؛2. آنکه روحاً ناراحت است، کسی که تعادل قوای ارادی و تسلط خود را بر اثر ناراحتی و خشم از دست داده است؛ 3. عصبی مزاج

موضوع پژوهش حاضر، آموزه های عاشورا و منتظران حقیقی می باشد.منظور از آموزه های عاشورا مجموعه مطالب آموزنده ای است که از واقعه ی عاشورا، یعنی دهم محرّم سال61 هجری و حوادث مربوط به آن به جای مانده است. منتظران حقیقی نیز پیروان راستین حضرت مهدی « عَلَیهِ السَلام» هستند که در حال انتظاری سازنده برای ظهور امّام زمان«عجّ الله تعالی فرجه الشّریف» می باشند. اهمّیّت حماسه ی عاشورا و شباهت آن با قیام حضرت مهدی « عَلَیهِ السَلام» نشان دهنده ی ضرورت این پژوهش می باشد.زنده کردن پیام های عاشورا و ترغیب منتظران نسبت به انجام وظیفه ی خود در عصر حاضر، از جمله اهداف اصلی این تحقیق به شمار می روند. امّا از آن جا که در کمتر کتابی به بیان ارتباط عاشورا و انتظار، پرداخته شده است؛ از این رو پژوهش حاضر به منظور آشنایی با این ارتباط نیز انجام خواهد گرفت. مطالب این تحقیق پنج فصل را تشکیل خواهند داد: عنوان فصل اوّل، جایگاه عاشورا در زندگی منتظران است. در این فصل به بررّسی اهمّیّت عاشورا و آموزه های آن در زندگی و اهمّیّت عصر انتظار پرداخته خواهد شد؛ و ویژگی های منتظران حقیقی و فضیلت انتظار بیان گردیده و ارتباط عاشورا با انتظار نیز مورد بررّسی قرار خواهد گرفت.فصل دوم بیان گر آموزه های عبادی عاشورا است. که روح خشوع در پیشگاه پروردگار را در انسان تقویت می کند. این تعالیم شامل دین داری و دین محوری، اهمّیّت نماز، تلاوت قرآن، شب زنده داری و مناجات، توسّل و زیارت و امر به معروف و نهی از منکر می شود.در فصل سوم به تبیین آموزه های عرفانی عاشورا پرداخته خواهد شد. یعنی تعالیمی که به وسیله ی آن ها می توانیم برای سیر و سلوک در مسیر تقرب الهی آماده شویم. این آموزه ها، خدادوستی، امّام شناسی، تولّی وتبرّی، توبه، زهد و وارستگی، گریستن بر مصیبت های امام حسین « عَلَیهِ السَلام»،، شهادت طلبی و پیروزی خون بر شمشیر را تشکیل می دهند. فصل چهارم بیان کننده ی آموزه های اخلاقی عاشورا می باشد که به معرفی صفت های پسندیده ای که شایسته ی به کار بستن در زندگی منتظران حقیقی است می پردازند. این صفت ها، عبارتند از توکّل، صبر و استقامت، تسلیم و رضایت، شجاعت، جوان مردی و کرامت، غیرت و ایثار و مواسات. در فصل پنجم نیز به آموزه های تربیتی عاشورا پرداخته می شود یعنی مهارت های که به کار گیری آن ها موجب سلامت روحی خواهد شد. این آموزه ها موضوع های هدف شناسی، عزّت نفس، بهره وری از فرصت ها، مهرورزی، نام گذاری نیکو بر فرزند و شهید پروری را تشکیل می دهند.بیشتر منابع این تحقیق، کتاب های دسته اوّل روایی و مقاتل تاریخی را تشکیل خواهند داد؛ که با استفاده از روش ترکیبی « بنیادی، توصیفی، دینی و تاریخی» انجام خواهد گرفت.از مجموع مطالب تحقیق، این نتیجه ی کلّی حاصل می شود که به کار بستن آموزه های مختلف عاشورا در زندگی، منتظران حقیقی را به سوی انتظاری سازنده سوق خواهد داد. واژگان کلیدی: آموزه، عاشورا، منتظر، حقیقی، عبادت، عرفان، اخلاق، تربیت.