جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫یکی از علوم پیش¬نیازِ مفسر، «دانش مفردات» است که به بیان معانی واژ¬ه¬های قرآن می¬پردازد. این علم از زمان پیامبر (ص) وجود داشته است. به طوری که اگر مردم زمان نزول، معنی بعضی کلمات را نمی¬دانستند تفسیر آن را از پیامبر (ص) و بعدها از ائمه علیهم¬السلام می¬پرسیدند. البته دانش مفردات نیز مانند دیگر علوم در زمانهای بعد گسترش پیدا کرده و مورد توجه دانشمندان و مفسران قرار گرفته و کتاب¬ها و مقالات بسیاری در این زمینه نوشته شده است. از جمله مفسرانی که در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم به این امر پرداخته¬اند «طبرسی» صاحب کتاب ارزشمند «مجمع¬البیان فی تفسیر القرآن» و «زمخشری» نویسنده¬¬ی کتاب «الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل» می¬باشند. به علت اهمیت فهم مفردات قرآن کریم از یک سو، و اهمیت این دو تفسیر کهن ادبی از سوی دیگر، در این پایان¬نامه معانی واژه¬های دو جزء 13 و 14 سوره¬های یوسف (از آیه¬ی 52)، رعد، ابراهیم، حجر و نحل) از نظر این دو مفسر بررسی شده و در مرحله¬ی بعد میان دیدگاه این دو مفسر به نوعی مقایسه و بررسی انجام گرفته است. در تطبیق نظرِ دو مفسر، از آرای سایر لغویان و مفسران نیز استفاده شده است. یکی از نتایجی که در ضمن مقایسه¬ی دیدگاه هر دو مفسر ذیل معنای واژه¬ها به دست آمده این است که طبرسی، بیشتر معنای لغوی واژه¬ها را بیان نموده ولی زمخشری به معنای واژه¬ها با توجه به سیاق پرداخته است و برای بیشتر واژگان، علت و وجه تسمیه¬ای در ضمن معنایشان ارائه کرده است. البته این بدان معنا نیست که طبرسی به سیاق توجه نداشته بلکه در بخش¬های دیگر مجمع¬البیان مانند «المعنی» به سیاق آیه نیز توجه کرده و آیات را معنا می¬کند. بنابراین می¬توان گفت: نظر این دو مفسر بزرگ، می¬تواند در کنار هم در روشن شدن معنای واژه مؤثر واقع شود. کلید واژه¬ها: مفردات قرآن، بررسی تطبیقی، مجمع¬البیان، کشاف، طبرسی و زمخشری