جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در پژوهش حاضر نابرابری و قشربندی اجتماعی در قرآن بر اساس مطالعه تطبیقی در تفسیر المیزان و نمونه مورد بررسی قرارگرفته و هدف از انجام این بررسی کشف رویکردی از قشربندی اجتماعی در قرآن بر اساس تفاسیر مذکور و مقایسه آن رویکرد با دیدگاههای رایج قشربندی اجتماعی است. یافته های پژوهش حکایت از آن دارند که بین دیدگاه تفسیر المیزان و نمونه در زمینه قشربندی اجتماعی مشابهتهای رویکردی به وجود آمده که دارای این مشخصات است: نابرابری اجتماعی در جامعه، مادامی که منشأ آن تفاوتهای اکتسابی و غیراکتسابی مشروع، قانونی و عادلانه و لازمه تقسیم کار اجتماعی عادلانه باشد، ضروری و برای بقاء جامعه اجتناب ناپذیر است. منابع نابرابری در زندگی انسان غیر از مشیت و خواست خداوند عبارتند از: اختلاف در خلقت و تفاوت در استعداد و علائق شخصی و تلاش انسان. قشربندی اجتماعی و دسته بندی افراد جامعه بر اساس عوامل مختلف اجتماعی است که خاصیت وجودی این دسته بندیها انجام کارکردهای مختلف جامعه است.

جامعه بشری در طول تاریخ شاهد نقض قواعد و مقرّرات رفتار بوده، و آسیب های فراوانی را متحمّل شده است. در عین حال، یکی از مهم ترین کوشش هایی که در این عرصه صورت گرفته، تحقیق و تفحّص در شناخت کجروی ها، چگونگی بروز و ظهور آن ها و تهیه ساز و کار پیشگیری و درمان آن ها است. چنین اندیشه ای به شدّت از اصول و مبانی نظری و پیش ساخت های فرهنگی متأثّر است.این تحقیق برآن است تا بر اساس فرهنگ و آموزه های اسلامی، انحراف ها و آسیب های اجتماعی را از دیدگاه قرآن بحث و بررسی کند. ارتباط هنجارها با ارزش ها و عقاید، تعریف کجروی، و تمایز آن از دیگر مفاهیم و ویژگی های آن، از جمله مباحثی است که در فصل کلّیات به آن ها پرداخته شده است. آشنایی با کیفیت نگرش و برخورد جوامع، مکاتب و اندیشه وران با «انحراف های اجتماعی»، دقّت و دغدغه آن ها را نشان خواهد داد; بدین جهت، در فصل نخست، اشاره ای کوتاه به آن کرده ایم. بررسی این موضوع از دیدگاه قرآن، روش مناسبی را برای تحقیق اقتضا دارد تا با توجّه به مبانی نظری و ادبیات موضوع، و بر اساس چارچوب نظری، به مقصود نایل آید. بهترین شیوه، روش تفسیری یا تحلیل محتوای کیفی است. به مجموعه این مباحث، در فصل نخست توجّه شده است. در فصل دوم با توجّه به تعریف کجروی و ملاک تقسیم آن از دیدگاه قرآن، انواع انحراف های اجتماعی را بر حسب پیامد آسیبی، به پنج دسته تقسیم و پس از بیان هر کدام، به تبیین آن ها از دیدگاه قرآن پرداخته ایم. در تبیین کجروی، برخلاف نظریه های محدود و تک بُعدی، به مجموعه ای از عوامل و زمینه های روانی شخصیتی، فیزیکی، متافیزیکی و اجتماعی از دیدگاه قرآن توجّه شده است. سرانجام در فصل پایانی، شیوه های پیشگیری و درمان انحراف های اجتماعی را از دیدگاه قرآن بررسی کرده، و دست کم چهار عاملِ تعلیم و تربیت، الگوهای اجتماعی، امر به معروف و نهی از منکر و نظام مجازات اسلامی را مؤثّر شناخته ایم. این تحقیق، با رویکردی تفسیری، یکی از موضوعات مهمّ اجتماعی را مورد تامّل و تحلیل قرار داده تا حاصل آن، به صورت یکی از ارکان نظری آسیب شناسی میدانی مورد توجّه قرار گیرد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.