جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«ماه» و «خورشید» از دیر باز در شعر و ادب فارسی، جایگاهی مهم و والا داشته و دمخوری خاقانی «شاعر صبح» با صورت های فلکی و بیش از همه با ماه و خورشید زبانزد سخن شناسان است. نگارنده مقاله، پس از پرداختن به پیشینه اساطیری و باز گفتن برخی باورهای آیینی و فرهنگی ایرانیان و نیز اشاره به پاره ای اعتقادات اقوام دیگر در مورد «ماه» و «خورشید»، رد و نشان آن ها را در اندیشه خاقانی جستجو کرده است.پیداست که بیان دیدگاه های شاعرانه و تصویرهای ذهنی شاعر نسبت به این دو صورت فلکی، با استناد به سروده های خود او، مستدل گردیده است.

«گلستان» سعدی، بهشت سرمدیِ سخنوری پارسی است که به طرزی بی مانند، مورد اقبال سخن شناسان واقع شده و بسیاری از آوازه داران شعر و ادب به تاسی از آن مباهات نموده اند.«مجد خوافی» شاعر و عارف توانای قرن هشتم، یکی از این بسیاران است که با پدید آوردن دستاورد ارزنده ای چون «روضه خلد»، نامش را در شمار پیروان پرتوفیق سعدی و آفریدگاران سخن پارسی به ثبت رسانیده است.از آن جا که مقابله و مقایسه کامل «گلستان» و «روضه خلد» بیش از حوصله یک مقاله است، و نیز با توجه به این که باب های نخستین دو کتاب به عنوان مدخل و ورودگاه آنها، از اهمیت خاصی برخوردار است، نگارنده، با روی کرد به این دو باب– که از حسن اتفاق عنوان و موضوع مشابهی دارند– و توجه به همانندی ها و ناهمانندی هایشان، دو اثر را مورد سنجش و بررسی قرار داده است.

اگر چه تحقیقات راجع به رودکی و کندوکاو در شعر و اندیشه اش در زبانهای اروپایی- بویژه زبان انگلیسی- نسبت به شایستگی او، انجام نگرفته است، اما در میان آنچه هست، بعضا به مواردی بر می خوریم که در خور توجه و تحسین است و نشان از ژرف نگری محقق دارد. در این مقاله، نگارنده با مطالعه و بررسی تطبیقی پژوهشهای خاورشناسان انگلیسی و آمریکایی- که عمدتا به زبان اصلی یعنی انگلیسی است- پرداخته و با حفظ و رعایت تقدم و تاخر زمانی پژوهشها، نکات برجسته هر مورد را بازگو و در صورت نیاز نقد کرده است. نقد و نگرش، از دایره المعارف بریتانیکا آغاز شده و با غور و بررسی در کارهای «سرت.ای. کل بروک»، «ف،ف،آربثنات»، «چارلز.جی. پیکرینگ»، «ادوارد براون»، «ویلیام جکسون»، «روین لوی»، «دنسن راس» و «آ.جی.آربری» ادامه یافته است.