جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با سیر در دنیای داستان های مثنوی به ردپای سالکان طریقت و عارفان حقیقت برمی خوریم که در کوچه پس کوچه های افکار مولانا، سبیل سعادت پیموده و نغمه روح نواز زندگی واقعی را با نوای نی مولانا در بزم بیدلی عاشقانه سروده اند و در میدان کسب حقایق معانی، گوی سبقت از دیگران ربوده اند و در کمال بندگی و خلوص نیت، سر تعظیم بر آستان بارگاه احدیت سوده و از خواهش های خویشتن خویش به کلی آسوده اند.انسان کامل مولانا از یک سو عارفی است از خود تهی و سرشار از روح خدایی، که در لحظات بی خودی به دریافت حقایق معانی و موهبت نعمت های معنوی الهی نایل آمده است و از طرف دیگر عاشق دل سوخته ای است که آتش در دل مشتاقان حضرت احدیت زده، از قابلی به مقبولی رسیده و مستغرق دریای وحدت الهی گردیده است. او مظهر اسماء و صفات الهی است و متصرف در جهان هستی؛ قلب جهان و علت غایی خلقت است.

از دیر باز برای شعر فارسی علاوه بر موزون و مخیل و مقفی بودن، اصول و حدودی وضع کرده اند و همه شاعران ملزم به رعایت آن اصول و مقررات بودند و رعایت اصول و توجه به ساختار ظاهری اثر، نشان از توانایی و هنرمندی شاعر محسوب می شد و شاعران سعی می کردند از چهار چوب این اصول و قوانین حاکم بر فنون ظاهری شعر، خارج نشوند اما این اصول در مشرب عرفان که توجه از ظاهر به باطن است و عادتهای مالوف این جهانی را در هم می شکند در حیطه شعر و شاعری هم تحقق می یابد و مولانا در میان شاعران عارف، گاه پایبند زبان معیار و قواعد و اصول رایج آن نمی باشد و نا آگاهانه در بسیاری از غزلهایش به شکل های مختلف نوعی آشنایی زادیی و ساختار شکنی در وزن، ردیف، قافیه و تعداد ابیات کرده است البته این هنجارشکنی ها و نو آوریها ناشی از شور و هیجان روح نا آرام و بی قرار اوست و او را از هوشیاری لازم برای رعایت حال مخاطب و اصول حاکم بر شعر گفتن، آزاد می سازد و این آزادی چارچوب قوانین زبان عادتی و فنون آن را در هم می شکند و با آزادی روح از جسم و فضای جسمانی، ناخودآگاه زبانش نیز آزاد می گردد و حدود و اصول شعر منطقی و معیار را در هم می شکند بطوری که مولانا هر وقت در ساختار ظاهری شعر هنجارگریزی کرده است عملا روحش از جسمش آزاد بوده است و با شکستن قالب شعر به شکستن قالب تن نیز پرداخته است و گویی با من ملکوتی اش به گفتگو پرداخته است.