جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آنتونیو نگری"، یکی از برجسته ترین محققان جهان پیرامون "باروخ اسپینوزا" و میراث دار معاصر وی، در کتاب "اسپینوزا و ما" توضیحی مستقیم از استدلال های مفصل این فیلسوف و شرح قانع کننده ای از علت محبوب بودن وی تا به امروز ارائه می دهد. "نگری" در پاسخ به علاقه ی دوباره ی مردم به اندیشه ی "اسپینوزا" و کاربرد بالقوه ی آن در مسائل جهانی معاصر، ارزش ویژه ی متفکر را در سیاست، فلسفه و رشته های مرتبط نشان می دهد. "آنتونیو نگری" از درک خود از فیلسوف به عنوان یک فرد پسامدرنیست اولیه یا متفکری که اکنون با ظهور پست مدرن در حال معاصر شدن است، دفاع می کند. او نظریه های اسپینوزا را با گرایش های اخیر فلسفه ی سیاسی، به ویژه ارتباط مجدد با "الهیات سیاسی" کارل اشمیت و تاریخ فلسفه، از جمله این استدلال که اسپینوزا متعلق به ایده ی "روشنگری رادیکال" است، پیوند می دهد. "نگری" با قرار دادن "اسپینوزا" به عنوان یک روشنفکر انقلابی معاصر، انتقادات متفکران قرن بیستم را که توسط ژاک دریدا ، آلن بدیو و جورجیو آگامبن مطرح می شود، مورد توجه قرار داده و عملا آنها را شکست می دهد. اگر از طرفداران کارهای "آنتونیو نگری" در بحث مارکسیسم خودمختار و دموکراسی رادیکال یا همکاری مشترک او با مایکل هارد هستید، حداقل خواندن چندین مقاله از کتاب "اسپینوزا و ما" اکیدا به شما توصیه می شود. نقش "اسپینوزا" و انبوه اندیشه ی "آنتونیو نگری" در قلمروی کتاب "اسپینوزا و ما" به طور کامل روشن نیست و در هاله ای از ابهام قرار دارد، اما اصل عقاید وی در این زمینه، در این مه انبوه به زیبایی هرچه تمام تر می درخشد. اسپینوزا و ما، مشتمل بر چهار سخنرانی نگری درباره اسپینوزاست که در قالب درس‌گفتارها و کنفرانس‌های گوناگون بین سال‌های ٢٠٠٥ تا ٢٠٠٩ ارائه شده‌اند. اسپینوزا و ما سومین اثری است که آنتونیو نگری، پس از نابهنجاری وحشی و اسپینواز برانداز، به طور کامل به اسپینوزا اختصاص داده است. این کتاب، جستارهای گردآوری‌شده نگری را در اسپینوزای برانداز، که به سال ١٩٩٢ منتشر شد، توأماً تداوم می‌بخشد و تکمیل می‌کند؛ در ابتدای متنِ چهار سخنرانی حاضر در این کتاب مقدمه‌ای مبسوط از نگری می‌آید که همزمان وظایف گوناگونی را به انجام می‌رساند: یادآوری تزهای اصلی نابهنجاری وحشی؛ مروری بر آرای چهره‌های اصلی مطالعات قاره‌ای در باب اسپینوزا در چند دهه گذشته؛ و به دست دادن تصویری از پروژه فلسفیِ در دست تکوینِ خودِ وی درون صحنه گسترده‌تر فلسفه سیاسی قاره‌ای معاصر. دغدغه اسپینوزا و ما در مجموع این است که چگونه اسپینوزا از قفای مدرنیته به روزگار پست‌مدرنِ حاضر جهیده تا ما را نه‌فقط به تأملی براندازانه در مقابل گفتارهای غالب روزگار معاصر وادارد، بلکه ما را به عملی مشترک فرابخواند که هنوز خود نیز به بزرگی و عظمت آن واقف نیستیم.

کتاب حاضر از سه حرکت تشکیل شده است. در حرکت اول، رابطه اسپینوزا - مارکس، با شرح قرابت های تعریف «مفهوم مشترک» در اسپینوزا و تعریف «ارزش» نزد مارکس، ترسیم می شود. دومین حرکت، قرائت خلاقانه مارکس از اسپینوزا و وفاداری اش را به او در دست نوشته 1841 برجسته می سازد. سومین حرکت، مضمون قدرت برسازنده فقر، را از مجرای مقایسه دقیق نوشته های اسپینوزا و مارکس، به علاوه متأخرترین تفاسیر شان، شرح و بسط می دهد. سرانجام، این کتاب تلاش دارد از «اخلاق» اسپینوزا به سوی اخلاقی درباره ما، درباره فهم و عمل ما، حرکت کند. جهانی که اسپینوزا به روی ما می گشاید، بافتار و بنیان این کتاب کوچک را تشکیل می دهد. مارگریتا پاسکوچی دکترای ادبیات تطبیقی را در دانشگاه نیویورک سیتی ایالات متحد خوانده است، رساله دکترای وی «سرمایه و امر خیالی، مطالعه ای در باب کالا در مقام ابژه شاعرانه» نام دارد. او همچنین دارای دکترای فلسفه از دانشگاه فرانکفورت آلمان نیز هست.

بازیابی مکرر: قدرت اسپینوزا از کجا می آید؟ مجموعه ای است از چهارده جستار به قلم فیلسوفان معاصر در خصوص فلسفه ی باروخ اسپینوزا فیلسوف هلندی سده ی هفدهم. در این کتاب که ذیل سه بخش (الف) طراحی نقشه ها؛ ب) استقرار در موضع مناسب؛ و ج) نیروها) تنظیم شده است نوشته هایی از کسانی همچون لویی آلتوسر، ژیل دلوز، آنتونیو نگری، پی یر ماشری، الکساندر ماترون، آندره توزل، امیلیا جانکوتی، وارن مونتاگ و هاسانا شارپ گردآوری شده است. این متن ها از بحث درباره ی تاریخچه ی دریافت ها از اسپینوزا از زمان درگذشت وی تا سال های آغازین سده ی حاضر شروع می شود، و در ادامه به رابطه ی اسپینوزا با ما، زمانه ی حاضر، و آینده می رسد، و سرانجام با تمرکز بر اثر گران سنگ اسپینوزا، اخلاق، سعی در ارائه ی شرح هایی روشنگر از نیروها، تسلیحات و قدرت اسپینوزا در ساحت متافیزیک دارد. به همین دلیل از تزهای بخش نخست اخلاق در باب وجود و قدرت تا مباحث آخرین بخش آن در باب عشق جستارهایی را داریم که می تواند یاریگر خواننده ی علاقه مند جهت ورود به دژ ستبر یکی از بزرگترین و دشوارترین آثار فلسفی تاریخ تفکر مدرن باشد. بازیابی مکرر: قدرت اسپینوزا از کجا می آید؟ می تواند مقدمه ی خوب و درخوری برای مجموعه مقالات دومی باشد که ذیل عنوان بارگذاری مجدد: اسپینوزا ما را به کجا خواهد برد؟ در آینده ی نزدیک منتشر خواهد شد و بیشتر به آموزه ها، پیامدها و تأثیراتی می پردازد که فلسفه ی اسپینوزا برای تفکر و عمل در دوره ی معاصر به بار آورده است.

بارگذاری مجدد: اسپینوزا ما را تا کجا خواهد برد؟ در ادامۀ مجلد نخست، یعنی بازیابی مکرر: قدرت اسپینوزا از کجا می‌آید؟، مجموعه‌ای است از شانزده جستار به قلم فیلسوفان معاصر در خصوص فلسفۀ باروخ اسپینوزا فیلسوف هلندی سدۀ هفدهم. این مجموعه که ذیل دو بخش الف) برپایی عملیات و ب) پیشروی لشکریان، تنظیم شده است شامل نوشته‌هایی است از کسانی همچون ژیل دلوز، الکساندر ماترون، آنتونیو نگری، اتی‌ین بالیبار، پی‌یر فرانسوا مورو، وارن مونتاگ، تد استولز، فیلیپو دل لوکزّه، فردریک لوردون و هاسانا شارپ. این مجموعه با بحث دربارۀ دلالت‌ها و پیامدهای درون‌ماندگاری در سیاست اسپینوزیستی آغاز می‌شود و سپس به مسائل ریز و درشت این نوع از سیاست همچون دموکراسی، شر، بخت، تاریخ، سکسوالیته، قهر، شورش، انبوه خلق، ایدئولوژی، اخلاق، فاجعه، ترس، تروریسم و ... می‌پردازد. جستارهای مجموعۀ حاضر می‌تواند در عین ارایۀ آزمایشگاه یا میدانی برای سنجش قدرت فلسفۀ اسپینوزا و رصد افق‌هایی که فلسفۀ وی ما را بدان‌جا رهنمون می‌شود، در فهم بسیاری از مسائلی به ما یاری رساند که گریبان زمانۀ ما را رها نمی‌کند: از ترس گرفته تا دموکراسی.

چرا انسان‌ها برای انسان‌هایی دیگر کار می‌کنند؟ این پرسش به‌ظاهر ساده و ابتدایی در قلب بحث فردریک لوردون قرار دارد. لوردون برای تکمیل پاسخ‌های ناتمام مارکس، خصوصاً در برابر منظره گیج‌کننده مستخدمانی متعهد و مشتاق، قسمی «انسان‌شناسی اسپینوزیستی» را به کار می‌بندد که نقش بنیادین تأثیرات و انفعالات را در رابطه استخدامی آشکار می‌کند و استثمار سرمایه دارانه را به‌منزله تصرف و قالب‌ریزی دوباره میل مجدداً مفهوم‌پردازی می‌کند. قسمی خوانش سرتاسر ماتریالیستی از اخلاق اسپینوزا به لوردون اجازه می‌دهد پنبه تمام تصورات در باب خودمختاری و خود - تعینی فردی را بزند؛ درعین‌حال که هم‌زمان ایده‌های آزادی سیاسی و رهایی از بند استثمار سرمایه دارانه را حفظ می‌کند. کتاب حاضر، طرحی است متهورانه برای بازاندیشی در سرمایه‌داری و فراروی از آن بر مبنای تجربه معاصر از کار.

خداداد خادم: به برخی از فیلسوفان در زمان حیات خود اقبال زیادی نمی‌شود؛ از جمله این فیلسوفان اسپینوزاست که در زمان حیاتش با توجه به اندیشه‌های انتقادی و بنیان‌برافکنش در زمان حیاتش به او اقبال چندانی نشد و بعضا در برهه‌ای از زندگی‌اش در شرایط سختی به سر ‌برد. بعد از سیصد سال با بازخوانی اندیشه‌های او توسط متفکران دیگری مانند آلتوسر، نگری و ... اندیشه‌های او یک بار دیگر مطرح شده و از یک فیلسوف درجه چندم به یک فیلسوف مرجع تبدیل شده است؛ در این راستا کتاب‌های زیادی در سطح جهان منتشر شده است. در کشور ایران نیز برخی به این کتاب‌ها پرداخته‌ و آن‌ها را ترجمه کرده‌اند. فواد حبیبی یکی از افرادی است که در این زمینه کارهای ویژه‌ای را انجام داده است؛ ویژه از این لحاظ که کاری که درباره اسپینوزا انجام داده با بسیاری از کارهای دیگر متفاوت است چرا که گزینش مقالاتی که ترجمه کرده از یک منبع نبوده و درواقع در این زمینه محققانه کارهای درباره اسپینوزا را دنبال کرده و چندین اثر را انتخاب و بعد ترجمه کرده است. این امر البته خود نیازمند یک برنامه منسجم ذهنی و درگیرانه با موضوع است. به بهانه انتشار کتاب «بازیابی مکرر: قدرت اسپینوزا از کجا می‌آید» با وی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه آن را می‌خوانید.

در نوشتار پیش رو، ابتدا سناریوهای اصلی درباره آینده جهان مطرح می شود، آن گاه با توجه به تداوم وضعیت موجود در سطح جهان، سناریوی «جهان قلعه ای» به عنوان محتمل ترین سرنوشت بشر تشریح و تبیین می گردد. در ادامه نقش ایالات متحده در حفظ هژمونی «سرمایه داری فاجعه» بررسی می شود و خواهیم دید که تداوم وضع موجود می تواند عامل سقوط در آستانه بربریت باشد. در نهایت نیز با تحلیل فیلم های پرفروش و بحث برانگیزی چون 2012، آرماگدون و روز استقلال، نمایش این آخرالزمان جهان قلعه ای را به مثابه ایماژی تلخ، اما روشن گر از آینده جهان در صورت به چالش نکشیدن هژمونی مذکور مورد واکاوی قرار خواهیم داد.