جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اسلام دینی جاودانی است. احکام و قوانین آن منحصر به زمان و مکان خاصی نیست و برای همیشه لازم الاجرا است. در دین مقدس اسلام، زعامت مسلمانان در هیچ زمانی نادیده گرفته نشده، زیرا حفظ مصالح امت و برقراری عدالت اجتماعی اختصاص به زمان حضور ندارد. ولایت فقیه در زمان غیبت، امتداد زعامت پیامبر ( ص) و امامان معصوم ( ع) است، زیرا او شبیه ترین فرد به امام معصوم ( ع) می باشد. آنچه در این رساله شاهد آن هستیم، اثبات ولایت فقیهان جامع الشرایط از نظر عقل و نقل است که تلاشی بسیار ناچیز در این راه می باشد. مطالب جمع آوری شده، شامل کلیات و 3 بخش می باشد، کلیات شامل: مقدمه، ضرورت و اهداف، پیشینه موضوع و سؤالات اصلی و فرعی و تعریف واژه هاست. در بخش اول که متن اصلی تحقیق است ولایت فقیهان جامع الشرایط از نظر عقلی مورد بررسی قرار گرفته که شامل 6 فصل می باشد با این عناوین: فصل اول: سیری اجمالی در معنای عام ولایت است. فصل دوم: حکومت و ولایت، فصل سوم: ضرورت ولایت، فصل چهارم: رسالت فقیهان در دوران غیبت، فصل پنجم: شبهات پیرامون ولایت فقیه، و فصل ششم: ویژگی های فقیه جامع الشرایط. در بخش دوم و سوم که ولایت فقیهان جامع الشرایط از نظر نقلی – قرآن، سنت- مورد بررسی قرار گرفته، هر کدام از سه فصل تشکیل شده، بخش قرآنی با این عناوین: فصل اول: ولایت در قرآن، فصل دوم: انواع ولایت در آیات قرآنی، فصل سوم: نیاز جامعه به والی در دوران امامت و غیبت. و در بخش سنت با این عناوین: فصل اول: ولایت در روایات در دوران قبل از غیبت، فصل دوم: ولایت در روایات در دوران غیبت، فصل سوم: مسأله ولایت از دیدگاه اهل تسنن و شیعه و در پایان چند تذکر داده شده.

این رساله با عنوان هدایت و ضلالت از دیدگاه قرآن تدوین شده است. منظور از هدایت در این بحث، ارشاد و راهنمایی و یا همان نشان دادن راه و یا نشان دادن هدف است. هدایت در مورد انسان دارای دو قسم است: هدایت عامه ( مطلق و فراگیر) و هدایت خاص ( نسبی)؛ که خود هدایت خاصه یا نسبی به دو نوع هدایت دیگر تقسیم می شود: هدایت تکوینی و هدایت تشریعی. برای دنباله رو هدایت، آثار اثباتی و سلبی فراوانی است که در موارد گوناگون در قرآن کریم از آن ها سخن به میان رفته است از جمله: خداوند راهنما و دوست هدایت یافتگان است، هدایت شدگان ضرر و زیان نمی بینند و ... . اما ضلالت در اصطلاح در مقابل هدایت و به معنای انحراف با در نظر داشتن هدف و مقصد است؛ که این معنا متضمن نوعی سرگردانی و تحیر می باشد. عوامل ضلالت دو نوع می باشند: عواملی که هدایت و ضلالت هر دو به آن نسبت داده می شود مانند خدا و قرآن. عواملی که فقط ضلالت به آن ها متصف می گردد همانند شیطان، هوا و هوس، دوست ناباب و ... . با توجه به این که هدف از خلقت انسان حرکت او از نقطه ی مادیت به سوی ملکوت اعلی است، آشنایی با مطالبی که در بالا به طور مختصر بیان شد، لازم و ضروری است. این تحقیق شامل سه فصل است: در فصل اول با عنوان کلیات به تعریف و تبیین موضوع، ضرورت و اهداف تحقیق، پیشینه ی تحقیق، سؤالات اصلی و فرعی، روش تحقیق، ساختار تحقیق، کلید واژه ها و مشکلات و موانع تحقیق پرداخته شده است. در فصل دوم با عنوان هدایت از دیدگاه قرآن به بررسی موضوعاتی از قبیل معنا، ارکان، حقیقت و منشأ هدایت، اقسام، اسباب، مراتب و ثمرات هدایت، خصوصیت مهتدین و هدایت نایافتگان پرداخته شده است. در فصل سوم با عنوان ضلالت از دیدگاه قرآن مطالبی از قبیل: معنا، عوامل و زمینه های ضلالت، خصوصیات ضالّین، اقسام گمراهان، مراتب گمراهی، ثمرات و نتایج ضلالت و اضلال پروردگار متعال بیان گشته است. از نتایج بدست آمده از این تحقیق می توان اشاره کرد: 1- هدایت شامل همه ی موجودات و مخلوقات خداوند است ولی انسان به دلیل اشرف مخلوقات بودن هدایتی خاص را می طلبد. 2- هر شخص باید در راه شناخت مسیر مستقیم الهی قدم بردارد. 3- انسان باید موانع راه رسیدن به کمال را بشناسد و از آن ها به خدا پناه ببرد.

بحث در مسایل عقیدتی و رفع شبهات و شک ها از آن ها، شریفترین، ارزنده ترین و واجب ترین بحث علمی است، زیرا سعادت دو جهان و اصلاح اخلاق و رفتار انسان در گرو آن است. در عصر ما سؤالات گوناگونی در مورد خاتمیت مطرح شده، که تمام این شبهات و سؤالات در این معنای کلی با هم واحدند که آیا خاتمیت به معنای انقطاع از غیب است؟ محقق سعی کرده است که مسأله ی خاتمیت را ریشه یابی کند، در نتیجه بعد از بررسی واژه های موجود در عنوان تحقیق بحث را از وحی که تنها راه ارتباط خدا با پیامبران و قوام نبوت و بعثت است شروع می کند، و سعی می شود که خواننده با مطالبی از قبیل، کاربرد واژه ی وحی در قرآن و این که این شعور مرموز اختصاص به چه کسانی دارد و چه افرادی ظرفیت درک این شعور مرموز را دارند، آشنا شود، که برای تکمیل شدن بحث نظر فلاسفه ی قدیم و جدید و نقاط اشتراک و افتراق آن ها نیز ذکر شده است. در بخش سوم مطالبی از قبیل: هدف از بعثت انبیا، شروط بعثت و لوزم بعثت، مورد بحث و بررسی قرار می گیرد؛ در بخش چهارم که « رسالت» نامیده می شود، تعریفی از رسول و نبی داده شده و فلسفه ی ارسال انبیا از نظر قرآن و مراحل تأثیر این رسالت مورد بررسی قرار می گیرد؛ بخش پنجم به نام نبوت می باشد، که در این بخش مفهوم نبوت، اقسام نبوت، اهداف و فواید نبوت و علل تجدید نبوت ها آمده است؛ بخش ششم که بخش اصلی این تحقیق است « خاتمیت» نام دارد؛ در این بخش خواننده به مواردی از قبیل خاتمیت از نظر قرآن، روایات و عقل، و این که چه دلایلی موجب ختم نبوت گردیده است و این که این خاتمیت چه آثاری را به همراه داشته است، آشنا می شود. و در پایان بحث خاتمیت از دیدگاه سه تن از صاحب نظرات مورد تحلیل قرار گرفته است؛ و بخش آخر، دین اسلام را به عنوان یکی از ادیان جامع و کامل معرفی می کند و برای روشن شدن بیش تر بحث، از کلام خدا در این زمینه استفاده می شود.

حضرت امام خمینی ( ره): «هر که اظهار کند که تشکیل حکومت اسلامی ضرورت ندارد، منکر ضرورت اجرای احکام شده و جامعیت احکام و جاودانگی دین مبین اسلام را انکار کرده است.» مقام معظم رهبری نیز در این زمینه فرموده اند:«ولایت فقیه آن طوری که ما امروز تبیین می کنیم و در نظام جمهوری اسلامی در رأس همه ی امور است. یک اعتقادی است منطبق با متن قرآن، منطبق با لُب اسلام و منطبق با عقل سلیم است.» ولایت فقیه ادامه ی ولایت معصومین است، به این معنا که در عصر غیبت، زعامت مسلمانان، از دیدگاه اسلام نادیده گرفته نشده است، چرا که حفظ مصالح امت و اجرای صحیح عدالت اجتماعی، اختصاص به دوران حضور ندارد. بدین سان ولایت فقیه در عصر غیبت، امتداد زعامت پیامبر و امام معصوم است که مسئولیت اجرای عدالت اجتماعی و اداره شئوون عامه را بر عهده دارد و دامنه ی آن به امور خاص و جزئی محدود نمی گردد. ولی فقیه دخالتی در شئوون خصوصی مردم ندارد مگر آن که که با مصلحت عمومی پیوند داشته باشد. آن چه در این رساله شاهد آن هستید، مبنی بر تعریف ولایت مطلقه فقیه و بررسی ویژگیهای آن در مقابل دیگر ولایتها می باشد. تلاشی هر چند ناچیز در راستای این هدف مقدس است. امید است که این تحفه ی کوچک در اقناع علمی جویندگان حقیقت سودمند افتد و ره توشه ای باشد بر شناخت آرمانهای بلند اندیشمندان بزرگ اسلام از جمله حضرت امام خمینی ( ره). هر چند کافی نیست. این رساله با موضوع ولایت مطلقه فقیه و بررسی امتیازات آن با دیگر ولایتها، مشتمل بر 4 بخش است. که بخش اول آن کلیات، که شامل مقدمه، ضرورت و اهداف تحقیق، پیشینه تاریخی موضوع و نمودار پیشینه تاریخی، فرضیه های تحقیق، تعریف اصطلاحات و واژه ها می باشد. بخش دوم آن شامل متن اصلی تحقیق است، 3 فصل می باشد، فصل اول؛ ولایت فقیه، واژه ولایت در کلمات فقها، بررسی تطبیقی اندیشه امام خمینی در فقه سیاسی معاصر شیعه، بررسی نظرات علمای دین در رابطه با محدودی اختیارات ولی فقیه؛ الف: ولایت فقیه در امور جزئیه ب: ولایت انتخابی فقیه با اختیارات محدود. ج: ولایت انتصابی فقیه با اختیارات محدود د: ولایت انتصابی فقیه با اختیارات مطلق. مقایسه این چهار دیدگاه، ه آیه ا… سید کاظم حائری؛ ح: محقق حلی. چ: مولی احمد مقدس اردبیلی. خ: جواد بن محمد حسین عاملی. ر: عبدا… جوادی آملی. شرایط زمامدار، مهمترین وظیفه ولی فقیه. فصل دوم شامل؛ تعریف اطلاق در کلمات فقها، پیشینه تاریخی ولایت مطلقه فقیه، ادله ولایت مطلقه فقیه. نظرات بزرگان در باب حدود ولایت مطلقه فقیه؛ الف) نظرات طرفداران ولایت مطلقه فقیه. ب)نظریه مخالف با ولایت مطلقه فقیه. ولایت مطلقه فقیه در چارچوب قوانین؛ قوانین الهی و قوانین اساسی است. فصل سوم نیز که مقایسه ای است کوتاه در نظام حکومتی ولی فقیه با دیگر نظام های حکومتی که شامل؛ انواع حکومتها، عدالت مبنا و هدف نظام ولایت فقیه، رابطه ولایت فقیه با احزاب سیاسی، آزادی، دموکراسی، جامعه مدنی است. که به هر کدام در جای خود پرداخته شده است.

اندیشه پیرامون زندگی و مرگ، فنا و بقا، تداوم یا انقطاع حیات، محدود بودن هستی به جهان ماده یا امتداد یافتن آن در عالمی غیر مادی، وجود عنصر پایدار غیر فانی در انسان، امکان متصل شدن به سرچشمة حیات و بقای ابدی همواره و همنشین روح و جان آدمی بوده و آرزوی جاودانه زیستن و داشتن هستی نامحدود و رهایی از حدود و قیود طبیعت، دست یافتن به آرامش و عدالت ذهن انسان را به سوی خود فرامی خواند و تاریخ بشر بهترین شاهد بنیادی بودنِ نقش مسائل مربوط به حیات اخروی در زندگانی انسان است. ایمان انسان به معاد و حیات پس از مرگ به همراه اعتقاد به رابطة دنیا و آخرت نقش بسیار مهمی در سلوک فکری و عملی انسان ایفا می کند از این رو با توجه به این نقش اساسی عقل آدمی الزام می کند که در چند و چون حیات اخروی خویش تأمل نماید و با استفاده از منابعی که در اختیار دارد در جوانب مختلف این مسأله به تحقیق بپردازد اهمیت مسأله معاد تا آنجاست که حتی افرادی که در اصل وقوع آن تردید دارند خویش را بی نیاز از تحقیق و تفحص نمی یابند زیرا صرف احتمال وقوع معاد هر چند کوچک و ضعیف باشد از آن رو که محتمل ( وقوع معاد) امر خطیر و مهمی است انسان را عقلاً به تحقیق وبررسی وادار می کند. در این رساله به دنبال پاسخ به سؤالاتی چند از قبیل این که آیا از پس این جهان، جهان دیگری است آیا اعتقاد به جهان آخرت مختص دین توحیدی اسلام است. اثرات و فوائد این اعتقاد در زندگی چیست، هستیم. در بخشی به دلایل اثبات معاد در دین اسلام از نظر عقلی و نقلی پرداخته و ضرورت وجود اعتقاد به معاد تبیین شده است تلاش بر این است که نقش و جایگاه اصلی معاد را تبیین کنیم و با نظریه سیر منطقی مطالب ابتدا پیشینه اعتقاد به معاد را بیان کرده و این اصل مهم اعتقادی را در بین ادیان و مذاهب متعددی بررسی کرده و گونه های مختلفی از این عقیده را بررسی کنیم. و در بخشی دیگر به تعریف و تبیین معاد در اسلام و آیات و روایات مرتبط با موضوع پرداخته شده است. در بخش آخر به نقش این استفاده در زندگی پرداخته و سعی شده آثاری چند از این فواید را در زندگی در دو بعد فردی و اجتماعی بررسی کنیم. در این رساله به دنبال پاسخ به سؤالاتی چند از قبیل این که: آیا از پس این جهان، جهان دیگری است؟ آیا اعتقاد به جهان آخرت مختص دین توحیدی اسلام است؟ نگرش های مختلف در مورد اعتقاد به معاد چیست؟ دلایل عقلی و نقلی بر اثبات معاد چیست؟ اثرات و فواید این اعتقاد در زندگی و سرنوشت انسان چیست؟ تلاش بر این است که نقش و جایگاه اصلی معاد را تبیین کنیم. این رساله در پنج بخش تنظیم شده است: بخش اول: شامل کلیات است که در آن به ترتیب به تعریف و تبیین موشوع، ضرورت و اهمیت تحقیق، اهداف تحقیق، و سؤالات و فرضیه های تحقیق و ... پرداخته شده است. بخش دوم: شامل سه فصل است که در آن به اعتقاد به رستاخیز در میان اقوام و ملل مختلف از دوران قبل از تاریخ و بعد از تاریخ، اعتقاد به معاد در میان ادیان غیر توحیدی و توحیدی پرداخته شده است. در بخش سوم: معانی لغوی و اصطلاحی معاد، نام ها و تعداد آیات مربوط به قیامت و نیز به آیات و روایات وارده در رابطه با موضوع مورد بحث بیان شده است. و در بخش آخر: در دو فصل تحت عنوان دلایل امکان معاد و دلایل ضرورت وقوع معاد، پیدایش عقلی و نقلی در این بخش پرداخته که در این راستا از مباحث و براهین عقلی و دلایل محکم آیات قرآنی و روایی بهره جسته ایم.