جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از برجسته‌ترین نمادهای شیعی، واقعة کربلاست. بازتاب این واقعه در جوامع شیعی، در طول تاریخ به گونه‌های مختلف رخ نموده است. مردم گیلان به منظور پاسداشت حماسة عاشورا، مضامین این واقعة عظیم را بر دیوارهای بقاع نقش می‌زدند. شیعیان منطقه، مصایب کربلا را متعلق به خود می‌دانستند و در پیوندی عمیق با آن، در به‌تصویر کشیدن مجالس آن همت می‌گماشتند. نقش زدن بر در و دیوار بقعه، نوعی حرمت‌گذاری و ارادت به صاحب بقعه، و در جهت بیان باورهای پاک و بی‌غش مردم است. سنتِ نقش زدن مضامین مذهبی بر در و دیوار و ستون بقعه‌ها، رسمی کهن در منطقه است که حدود دو قرن قدمت دارد. پرداختن به مضامین حماسة جاودانة عاشورا در دیوارنگاره‌های بقاع، از سر عشق و دلدادگی انجام شده است و فاقد سند تاریخی است. در این دیوارنگاره‌ها بیشتر، ابعاد عاطفی واقعة کربلا به‌تصویر آمده است. این دیوارنگاره‌ها برای مردم جنبه‌ای مقدس داشته و در پرورش باورهای شیعی و آیین‌های سنتی ایشان، نقشی مؤثر ایفا می‌کرده است. مقالة پیش رو بر این مطلب تأکید دارد که بازتاب مضامینِ عاشورایی دیوارنگاره‌های بقاع متبرک، نشان‌دهندة علاقه و باور مردم منطقه به اهل‌بیت‰ و تأثیرگذاری آن بر باور شیعی مردم گیلان بود. غالب مضامینِ عاشورایی این دیوارنگاره‌ها را می‌توان با نگاه نمادین و اسطوره‌پردازانة عوام ارزیابی کرد؛ زیرا در ارتباط با فرهنگ شیعی عامه است.