جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خشونت‌گرایی، یکی از معضلات اصلیِ کنونی جوامع اسلامی به ‌شمار می‌رود. این وضعیت، پرسش‌های بی‌شماری را به میان می‌کشد؛ یکی از پرسش‌های اساسی این است که عوامل اجتماعی- فرهنگی پیدایش گروه‌های خشونت‌گرا در دنیای اسلام کدام‌اند؟ پژوهش حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی این موضوع را بررسی نموده و عامل اصلی ظهور این گروه‌ها را در دنیای اسلام، فشارهای روحی- روانی می‌داند که به شکل متراکم و از طریق بحران‌های فرهنگی- معرفتی، محرومیت نسبی و ناکامی‌های اجتماعی و سیاسی، بر امت اسلامی تحمیل می‌گردد. این فشارها هنگامی که با تعارضات قومی، مذهبی و طبقاتی ترکیب می‌شود، زمینه‌ی بروز خشونت و درگیری‌های اجتماعی را دوچندان می‌کند.

نوشته‌ی حاضر در پاسخ به این پرسش سامان داده شده است که جنبش اخوان‌المسلمین مصر چه تأثیراتی بر گروه‌های جهادی افغانی داشته است؟ مطالعه‌ی این مسئله از آن رو اهمیت دارد که بسیاری از معضلات سیاسی و اجتماعی در افغانستان در روابط و مناسبات نیروهای اجتماعی با جریان‌های بیرون از مرزها ریشه دارد. برای یافتن پاسخ این پرسش از روش توصیفی ـ تحلیلی بهره برده‌ایم. نتایج به‏دست‏آمده حاکی از آن است که گروه‌های جهادی، در اهداف و آرمان‌ها، تشکیلات سازمانی و شیوه‌های مبارزاتی خود از اخوان‌المسلمین تأثیر پذیرفته و شش عامل در تأثیرگذاری اخوان بر این گروه‌ها نقشی اساسی داشته‌اند: موقعیت محوری مصر و الازهر در جهان اسلام، نوگرایی رهبران اخوان در تفسیر آموزه‌های دینی، ایدئولوژی سیاسی جذاب اخوان، قرابت دینی و مذهبی مصر با جامعه‌ی اهل‌سنت افغانی، فقر فکری ـ فرهنگی در افغانستان و حمایت غربی‌ها از اندیشه‌های اسلام‌گرایانه در برابر توسعه‌ی نفوذ سوسیالیزم. تفکرات اخوانی از طریق تحصیل‏کردگان مذهبی، نیروهای اعزامی عرب و ترجمه‌ی کتاب‌ها و مجلات به افغانستان منتقل شده و به صورت مشخص سه گروه جنبش جوانان مسلمان، حزب اسلامی گلبدین و جمعیت اسلامی را تحت تأثیر قرار داده است. گسترش افراط‌گرایی و تعمیق شکاف‌های اجتماعی در افغانستان را می‌توان دو پیامد مهم تأثیرپذیری گروه‌های جهادی از اخوان‎المسلمین دانست.