جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش در پنج فصل با این عنوان ها تدوین شده است: فصل اول، اهل کتاب: تعریف لغوی، حوزه ی معنایی آن در قرآن، مصادیق اهل کتاب، امیین، پیامبر خاتم؛ فصل دوم، قرآن مصدق تعلیمات انبیای پیشین؛ فصل سوم، نسخ احکام و نسخ شریعت؛ فصل چهارم، اختلاف در دین: تعریف اختلاف، خاستگاه اختلاف، مصادیق اختلاف؛ فصل پنجم، مواجهه ی قرآن با اهل کتاب: جدال احسن و خصوصیات آن در قرآن

گزینش و انتخاب برتر از اموری است که هم مورد توجه آفریننده نظام خلقت است و هم انسان که وجودی مختار آفریده شده، همواره در حال گزینش است. آنچه از تاریخ به ماه رسیده است، گواه بر این مطلب است که در میان انسان ها، خداوند بعضی را به وحی خویش مخصوص گردانیده و یا آن ها را برای این مهم برگزیده و بر سایر مردم برتری و ترجیح داده است. آیا در قرآن در این مورد سخنی به میان آمده است؟ خداوند چه افرادی را برگزیده است و چرا؟ آیا آن ها با مردم عادی تفاوت هایی داشته اند؟ به تعبیری دیگر، آیا گزینش خداوند قانونمند؛ یعنی بر اساس ملاک هایی صورت پذیرفته است؟ با مراجعه به قرآن کریم، و مبین آیات شریفه، یعنی روایات معصومین (ع) و منابع مربوط؛ چنین به نظر می رسد: خواست و ارده الهی اساس و پایه اصلی گزینش است. اما خواست او قانونمند است. علم نامحدود خدای تعالی به بندگان خویش و شناخت افرادی خاص از میان مردم، که با دیگران از لحاظ قابلیت و استعداد پذیرش هدایت الهی تفاوت دارند، موجب گزینش این افراد گردیده است. وجود اوصاف ویژه در این افراد، آن ها را لایق و شایسته این انتخاب نموده است. مهم ترین صفت و خصوصیات این افراد تسلیم محض آن ها در برابر خدای تعالی بوده است. همین خلوص و پاک بودن آن ها از هرچه غیر خداست آن ها را به مقام اصطفاء نزد خداوند سوق داده است. ملاک های دیگری که موجب گزینش آن ها بوده، از: اخلاص، قنوت، عبودیت، ایمان، شکر و حنفیت در همین ردیف و نزدیک به همین معنا و یا منطبق بر آن قرار می گیرند. مبانی دیگر چون شعاع هایی از نور از ملاک های قبلی سرچشمه می گیرند. در قرآن کریم، نام برگزیدگان گاه به روشنی و گاه در لفافه و غیر آشکار آمده است. مصداق بارز دسته دوم، آل محمد (ع) می باشند، که جامع صفات نیک و لایق اصطفاء از سوی خدای تعالی بوده اند.

تربیت روحی واخلاقی انسان برای هر جامعه ای امری مهم وحیاتی است با وجود این نگاهی به اوضاع جوامع بشری نشان می دهد که آنچه قبل از همه به دست فراموشی سپرده شده ، تربیت اخلاقی ومعنوی انسان است. تمام نابسامانیهای موجود در سطح جهانی و انواع گرفتاریهایی که امروزه بشریت دست به گریبان است، همگی ناشی از غفلت انسان از تربیت وسازندگی روحی واخلاقی است ،بنابراین اصلاح وتهذیب نفس گام مهمی در تربیت و سازندگی روحی و اخلاقی است. یکی از راههای تهذیب نفس عمل به فضایل و دوری از رذایل اخلاقی است . در این میان یکی از راههایی که در این مسیر به ما کمک می کند ادعیه می باشد،دعای ابو حمزه ثمالی حاوی مضامین قرآنی ،اخلاقی بسیاری است که به بررسی آن می پردازیم. با توجه به عنوان ]مضامین قرآنی دعای ابوحمزه ثمالی( فرازهای اخلاقی)[ ابتدا به معرفی ابوحمزه ثمالی می پردازیم. پس از آن به معرفی اجمالی دعا اشاره می گردد. استخراج فضایل اخلاقی مذکور در دعا از جمله :محبت ، امید ، تواضع ، صبر، توکل ، توسل ،آرامش، ذکر،شکر، وحسن ظن به خداوند، استغفار واستخراج رذایل اخلاقی مذکور در دعا از جمله مکر ، ریا ،بخل ، تکبر، ، حسد،حرص وطمع در کنار قرآن ، روایات وکتب اخلاقی از مباحث فصلهای بعد خواهد بود. در نهایت به این نتیجه خواهیم رسیدکه امام در تمام فرازها، برگرفته ازآیات قرآنی ، بعنوان یک انسان کامل هدایت جامعه بشری را عهده دار شده اند.

یکی از موضوعاتی که در حوزه فرهنگ اسلامی از جایگاه بسیا ر مهم و قابل تأملی برخوردار است ، موضوع تأثیرپذیری فرهنگ اسلامی از فرهنگ یهود و جاهلیت است . متأسفانه بعد از رحلت پیامبر (ص) فرهنگ یهود و جاهلیت در جامعه اسلامی نمود پیدا کرد و بسیاری از مسلمانان ریایی به عادات و فرهنگ جاهلی گذشته ی خود برگشتند ، یهود و منافقین این دشمنان کینه توز ، نه تنها از لجاجت و دشمنی خود بر علیه اسلام دست نکشیدند ، بلکه از آنجایی که آن را رسالتی عظیم تر و همیشگی می دانستند ، به مبارزه سخت و دائمی با آن پرداختند .آنها در کنارمبارزه رودر رو و مسلحانه با اسلام از کار آمدترین سلاح خود یعنی وارد نمودن ، مطالب بی اساس و مخالف دین و عقل سلیم و علوم بشری ، خرافات و اوهام ، افسانه های دروغین یهودی و جاهلی ، به مدارک و مأخذ و فرهنگ اسلامی غافل نماندند و با ناامیدی از تحریف قر آن ، با فرو رفتن در پوشش ظاهری اسلام و تقوی و فریب ساده اندیشان مسلمان ، با القاء خرافات یهودی و جاهلی خود به نام حدیث ، مجموعه احادیث اسلامی ، را آلودند . در پی آن با ورود تدریجی این احادیث خرافی به کتب تفسیر و تاریخ این دو مجموعه نیز به شدت از این گونه مطالب یهودی و جاهلی آکنده شد . در این تحقیق پس از مباحث مقدماتی ، همچون معرفی فرهنگ یهود و جاهلیت ، تلاش شده که به مباحث اصلی تحقیق ، یعنی عوامل و زمین ه ها ی نفوذ فرهنگ یهود و جاهلی در فرهنگ اسلامی ، مروجان فرهنگ یهودی و جاهلی ، نمونه هایی از فرهنگ وارداتی یهود و جاهلیت و ... پرداخته شود

در این پایان نامه به طور کلی تأثیر داستان قرآنی یوسف (ع)، بر اشعار مولوی، سعدی و حافظ بررسی شده است. ترتیب پایان نامه موضوعی بوده و بر اساس فرازهای سوره ی یوسف در قرآن مرتب شده است. بدین ترتیب ابتدا آیه ی مربوطه و سپس ترجمه ی آیه و بعد از آن اشعار شعرا و توضیحاتی در مورد نحوه ی تفکر شاعران پیرامون موضوعات قرآنی و برداشتهای مختلف ایشان گرد آوری شده و سرانجام در مورد شیوه ی استفاده و تأثیر پذیری شاعر از مضامین قرآنی در هر موضوع به اختصار توضیح داده شده است. کلید واژه: داستان قرآنی یوسف، شعرِ مولوی،سعدی، حافظ، تطبیق موضوعی