جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آینده پژوهی، فرایند کشف، بررسی و ارزیابی آینده های ممکن، متحمل و مرجح است که به برنامه ریزی و سیاست گذاری های کلان یک جامعه جهت انتخاب و پی ریزی مطلوب ترین آینده می کند. الگوبرداری از آینده مطلوب را می توان مهمترین کارکرد آینده پژوهی دانست. تلاشی که در دو فضای الهی و مادی، قابل پی گیری و طرح ریزی است. تصویرپردازی بصیرت بخش از آینده مطلوب الهی، اقدامی است بیش فعال که می توان در فضایی از آینده نگری الهی با استعانت پیوسته از پروردگار و رجوع به معارف قرآن و اهل بیت(ع) صورت پذیرد. چه آنکه بصیرت بخشی (انعام ‎۱۰۴، اعراف‎۲۰۳، جاثیه‎۲۰)، هدایت و تبیین( نحل‎۸۹ ) در سرتاسر قرآن و معارف حقه اهل بیت(ع) موج میزند. شیعه را در این راستا ، منابعی بسیار غنی و قیمتی است که گویی تنها از وجود آنها در گنجینه ای مخفی اطلاع داشته و بر آن می بالد. و برخلاف جبهه باطل که در قبال آینده، راهبردی تهاجمی و پیشرو در پی گرفته است، جبهه حق، نسبت به آینده بی توجه و یا کم توجه بوده؛ عزم باید و شاید را جهت پی بردن به فضای آینده مطلوب الهی، برنامه ها (چه خواهدشد؟) و بایسته های آن (چه باید کرد؟) از خود نشان نمی دهد. لذا بر تمامی پژوهشگران جبهه حق فرض است که با استعانت از حق تعالی و رجوع به هادیان الهی در این میدان وارد گشته و این بخش از جبهه حق را رونق و ارتقاء دهند. این امر دغدغه اصلی نگارنده، جهت تدوین چنین تحقیقی در حوزه مدیریت و رهبری است. دغدغه ای که به طور خاص به آینده مطلوب الهی در (آخرالزمان و ظهور) معطوف می گردد. بدین جهت تلاش نگارنده به محبت الهی در سه حوزه عمده ذیل متبلور شده است: نخست با استفاده از آیات و روایات و اتخاذ رویکردی بصیرت بخش به تصویرپردازی از آینده مطلوب الهی در (فضای بعد از ظهور) پرداخته شده است. ثمره این بخش از تحقیق را می توان در عبارت زیبا ، دلنشین، دقیق و از آن مهمتر، قرآنی (بهشت ظهور) خلاصه نمود. واژه ای برای توصیف فضای بعد از ظهور که طبق این تحقیق در مقایسه با واژگانی چون مدینه فاضله، آرمان شهر، شهر موعود و ... انطباق بیشتر و کامل تری با آیات قرآن داشته، شاخص های اصلی تصویرپردازی بصیرت بخش از آینده (تمام خرد و کمال هنر) در آن با درجه بالاتری لحاظ شده است. اما ثمره تحقیق در حوزه دوم آن - که به نوعی بخش عمده و اصلی تحقیق است - بر ویژگی های مدیران آینده جامعه بشری از جانب خداوند دلالت دارد. در این بخش نیز ضمن استفاده از آیات قرآن و روایات اهل بیت(ع)، (صالحین) به عنوان مدیران آینده جامعه بشری در آخرالزمان و ظهور معرفی گردیده؛ تلاش شده است تا با کنکاشی در مفهوم (صالحین) از مدخل مفهوم (عمل صالح)؛ صفات، ویژگی ها، ارزشها، منطق، تفکر، و نشانه های (مدیران صالح آخرالزمانی) و شرایط الحاق به ایشان، از آیات و روایات احصاء و تبیین شود. لزوم و قابلیت الگوبرداری از ویژگی های صالحین - به عنوان مدیران آینده جامعه بشری - دعوی این قسمت از تحقیق حاضر است. صالحینی که با واجد بودن دغدغه (برپایی ظهور)، تمام اعمال و صادره هایشان در اصلاح عالم و آدم به سوی ظهور؛ خلاصه می گردد. در حوزه سوم، به مقایسه الگوی مدیران صالح آخرالزمانی با الگوی های غیر قرآنی پرداخته شده. هر چند که در امکان این مقایسه به لحاظ تفاوت اساسی در مبنا و سنخیت، شک و تردید وجود دارد؛ اما به هر حال، نتیجه این بخش از تحقیق بر وجود تفاوت میان ویژگی های الگوی حاصل در تحقیق حاضر با الگوهای مذکور دلالت دارد. نگارند را امید بر آن است که با نگارش و تدوین این تحقیق سهمی هرچند کوچک در ارتقاء آینده نگری الهی جبهه حق داشته و آرزوی او چنین است که بواسطه رحمت و عطای بدون استحقاق خداوند، در جرگه صالحین قرار داده شود. که این مهم، آرزوی تمام خوبان، پس از توفیق در کلاس های تعلیم و تربیت الهی است.

دانشگاه امام صادق (علیه السلام) مانند هر مرکز علمی دیگر وظیفه مهم تحقیق و پژوهش را برای پیشرفت و نیز همگامی با تغییر و تحولات بعهده دارد. اما از سوی دیگر این دانشگاه یک رسالت مهم و تقریبا منحصر بفرد دیگری نیز دارد و آن تربیت متخصصین متعهد است که با تلفیق علم و دین در عرصه آموزش و پژوهش، نظرات اسلام را در زمینه علوم دانشگاهی (بویژه علوم اجتماعی - انسانی) که برای خدمت به جامعه بکار می روند ارائه نمایند؛ این مسئولیت خطیر با نظام تحقیق و پژوهش مناسب به انجام می رسد. این تحقیق در صدد آنست که که با الگوگیری از مکتب علمی امام جعفر صادق (علیه السلام) برای این دانشگاه، یک نظام پژوهشی پیشنهادی ارائه کند. الگوی پژوهشی مکتب علمی آن حضرت به روش تئوری سازی داده بنیاد که یک روش تحقیق کیفی جدید است تدوین و ارائه می شود. همچنین بمنظور بهره گیری از تجارب موفق، وضعیت چندین دانشگاه برتر دنیا نیز مورد بررسی قرار می گیرد و در نهایت نیز سه الگوی مکتب علمی آن حضرت، وضعیت فعلی دانشگاه و دانشگاه های برتر دنیا با یکدیگر در قالب رویکرد سیستمی تلفیق و ارائه می شوند. در الگوی تدوین شده از مکتب علمی آن حضرت، بر سه رکن آموزش (روایت)؛ پژوهش (درایت) و عمل کردن به آموخته ها (رعایت) تاکید بیشتری وجود دارد. مقوله محوری الگو، که موتور محرکه نظام پژوهشی است اجتهاد و استنباط از طریق درایت، تفکر و تدبر می باشد که منجر تولید علم و دانش می شود. بدین صورت که ائمه معصومین (علیهم السلام) که مخازن علم الهی هستند اصول و کلیات را بیان می فرمایند و از طریق تفکر و تدبر روشمند باید جزئیات و فروع را استنباط کرد.

تصویرپردازی از آینده یکی از حوزه های مورد بحث در آینده نگری می باشد. این حوزه با دو رویکرد القایی و بصیرت بخش قابل انجام می باشد. تصویر پردازی از آینده را نمی توان با رویکرد القایی انجام داد چرا که از مشروعیت برخوردار نمی باشد و در سیر زمان محکوم به شکست است. بنابراین جهت ارائه تصویری عقلایی و منطقی از آینده باید آن را با رویکرد بصیرت بخش دنبال نمود. لذا تنها زمینه آینده نگری الهی است که منجر به تصویرپردازی بصیرت بخش می باشد. ادیان و به ویژه دین اسلام و خصوصا" مذهب تشیع سرشار از تصویرپردازی ها از آینده می باشد. در قرآن کریم و روایات ائمه علیم السلام نکات برجسته ای در مورد آینده و خصوصیات آن ذکر شده است. در این تحقیق بر آن هستیم تا تصویری روشن از آینده موعود براساس آیات قرآن کریم و روایات ذیل آنها ارائه داده و در نهایت تاثیر این تصویر بر سازمان های فعلی را مورد بررسی قرار دهیم. در این تحقیق ابتدا در فصل اول کلیات تحقیق و در فصل دوم ادبیات موضوع تحقیق شامل مباحثی در رابطه با آینده نگری، آرمانشهرپردازی، تصویرپردازی ارائه شده است. در فصل سوم تحقیق در بخش اول روش های تحقیق در آینده نگری مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت روش تصویرپردازی به عنوان بهترین روش در حوزه آینده نگری الهی معرفی شده است. در بخش دوم آن روش تحقیق در الهیات با توجه به موضوع تحقیق مورد بررسی اجمالی قرار گرفته است. این روش از دو قسمت گردآوری اطلاعات و تحلیل آن تشکیل شده است. در قسمت گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و در قسمت تحلیل اطلاعات از روش استنباطی - اجتهادی رایج در حوزه های علمیه و همچنین روش تفسیر قرآن به قرآن استفاده شده است. در فصل چهارم در بخش اول مبانی مورد نیاز جهت ورود به بحث تصویرپردازی از آینده براساس آیات و روایات، ارائه شده و در بخش دوم تصویر آینده موعود براساس آیات قرآن کریم و روایات ذیل آنها ارائه شده است. در نهایت در بخش سوم استراتژی انتظار به عنوان تأثیر تصویر آینده موعود بر سازمان های فعلی بیان شده است. در فصل پنجم تحقیق نتیجه گیری و پیشنهادهای تحقیقاتی در رابطه با تحقیق های آینده ارائه شده است. تصویری که براساس این تحقیق از آینده موعود ارائه شده است تصویری امید دهنده و روشن از آینده است. تصویری است که بر پیروزی حق بر باطل تأکید داشته و اساس آن بر گسترش عدل و فراگیر شدن آن است.