جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

صحیفه سجادیه، میراثی ارزشمند است که دقیق‌ترین مسائل دینی را با لطیف‌ترین واژگان، در قالب دعا بیان نموده است. این کتاب گرچه از یک سو کتاب دعاست؛ امّا از سوی دیگر، کتاب انسان‌سازی و آموزش و تربیت انسانی است. پژوهش حاضر با روش اسنادی و تحلیلی و محور ساختن ادعیه صحیفه سجادیه، به دنبال پاسخ به این مسئله بوده که نظام تربیتی ترسیم شده در صحیفه، ‌با محوریت تربیت معنوی و فقهی، چگونه است و چگونه می‌توان خوانشی دوباره از زاویه‌ای تربیتی انجام داد که به ترسیم فضای تربیت معنوی و فقهی صحیفه بیانجامد. این پژوهش با استخراج «مبانی» و «اصول» تربیت معنوی و فقهی، «روش‌های» تربیتی مورد اشاره در صحیفه را نیز استخراج کرده و با مدوّن‌سازی آنها، در جهت نیل به اهداف خود، گام برداشته است. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که مبانی تربیتی مطرح در صحیفه، پنج مبنا (مبانی معرفت‌شناسی، خداشناسی، هستی‌شناسی، انسان‌شناسی و معادشناسی)، اصول تربیتی، حول چهارده محور (اصل محدودیت فرصت‌ها و امکانات، اصل آگاه نمودن متربّی از علت تشویق و تنبیه، اصل بازگشت و تغییر رفتار، اصل تناسب توان و تکلیف، اصل ناپایداری امور، اصل پیشگیری، اصل عزّتمندی، اصل تقویت اراده و...) و روش‌های تربیت معنوی و فقهی در حدود بیست و چهار روش (روش آسان‌گیری و تدریج، روش‌اسوه‌سازی معنوی (الگوگیری)، روش اقتصاد و میانه‌روی (اعتدال)، روش امکان جبران و فرصت بخشی، روش بیم و امید (بشارت و انذار)، روش تأخیر در کیفر و تنبیه، روش تغافل و نادیده انگاری، روش تفضّلِ قانون‌مند، روش تفکر و اعطای بینش، روش دوستی و مجالست‌گزینی با نیکان، روش دیگرخواهی (قاعده زرّین)، روش صبر و استتقامت، روش قدردانی، روش‌های قرآنی، روش محبّت، روش مدارا و رفق، روش مشاهده، روش نظارت و ...) هستند. همچنین لوازم محوری در تربیت معنوی و فقهی که از صحیفه استخراج شده‌اند، هجده موردند که همگی از ملزومات امر تربیت، در همه روش‌های تربیتی می‌باشند.