جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اکثر دانشمندان شیعه معتقدند که ائمهR علم خویش را از طریق منابعی کسب کرده‌اند؛ لذا علم ایشان امری ذاتی و استقلالی نیست بلکه جنبۀ افاضی دارد. در روایات شیعه و سنی، دربارۀ تعدد این منابع، به تفصیل سخن گفته شده که برخی مانند الهام و تحدیث صرفاً جنبۀ ملکوتی دارند و بعضی دیگر از منابع مانند جفر و جامعه، علاوه بر بُعد ملکوتی، به نحو ظاهری و مکتوب نیز وجود دارند. در این مقاله، با تأمل در روایات، نتیجه گرفته شده که دو کتاب جفر و جامعه، مستقل از یکدیگرند؛ بخش عمده‌ای از کتاب جفر شامل علوم غیبی و اخبار گذشته و آینده و منایا و بلایا و علم حروف و اعداد(علم جفر) و کتاب جامعه که به نام کتاب علی خوانده شده، بخش‌های وسیعی از تمام احکام شرعی و اخلاقیات را دربردارد. مهم‌ترین ویژگی این دو کتاب این است که هیچ‌گاه کهنه نمی‌شوند و درنتیجه، تمام نیازهای مردم را تا روز قیامت دربردارند. این مطلب نشان می‌دهد که کلمات این صحیفه‌ها مانند قرآن کریم، دارای مراتب و بطون نامتناهی بوده و از تجلیات اسماء الهی‌اند.

موضوع رساله نقد و بررسی شبهات آیات تطهیر، اکمال، ابلاغ، طاعت و ولایت می باشد. زیرا شیعه در اثبات حقانیت خود در اندیشة جانشینی بلافصل حضرت امیر(ع) گذشته از استدلال به عقل و سنت از آیات قرآن نیز بهره جسته است. با توجه به این که مسأله امامت و جانشینی رسول خدا(ص) مسأله ای اختلافی بین شیعه و اهل سنت می باشد محور نقد و بررسی بر منابع اهل سنت استوار است که اولا باتوجه به منابع و روایات اهل سنت این آیات دلالت بر جانشینی حضرت علی(ع) می کند یا نه؟ ثانیا اهل سنت در نقد اندیشة شیعه چه شبهاتی دارند؟ ثالثا آیا شبهات اهل سنت بر دلالت این آیات را می توان براساس منابع و اندیشة اهل سنت پاسخ گفت یا نه؟ بر این اساس بحث در تقریر استدلال شیعه به ایات، براساس منابع شیعه و در پاسخ ها بر منابع اهل سنت استوار می باشد و اگر در موردی نیز به منابع شیعه استدلال شده است به عنوان مؤید می باشد نه دلیل. با توجه به این که مسأله جانشینی رسول خدا(ص) و امامت امت اساسی ترین مسأله اختلافی شیعه و اهل سنت می باشد، اهل سنت تمام توان خود را در این بحث بکار گرفته اند تا دلالت آیات را مخدوش جلوه دهند از این جهت حوزة شبهات در این آیات بسیار گسترده می باشد از قبیل شبهات شأن نزولی، ادبی، سیاقی، حدیثی، کلامی، سیاسی، تاریخی، اقتصادی و که روش تحقیق نیز متناسب با شبهات مطرح شده متفاوت می باشد که گاه تحلیلی، توصیفی، و گاه قیاسی و استدلالی می باشد. از طرفی چون هدف اصلی در این نوشتار نزدیک کردن عقاید فرقه های مسلمان می باشد ادبیات به کار گرفته شده در آن ادبیاتی علمی و منطقی و بهدور از ادبیات توهین و تحقیر شخصیتهای مورد احترام گروههای اسلامی می باشد. بر این اساس به این نتیجه رسیده ایم که مشترکات گروههای اسلامی بیش از مختلفات آنها می باشد و اگر هر دو گروه عمده بین شیعه و اهل سنت ضعفهای داخلی خود را از بین برده و به منابع اسلام و مسلمانان توجه کننددست یابی به وحدت کار چندان مشکلی نیست و راههایی برای رسیدن به آن پیشنهاد شده است. از نظر ساختاری رساله مشتمل بر یک مقدمه و پنج فصل و یک خاتمه می باشد که در مقدمه مباحث پیش نیاز و در هر یک از فصل ها نقد و بررسی یکی از آیات و در خاتمه تفاوتها و تشابه ها و پیشنهادها مطرح شده است.

مصحف امام علی(ع) که نسخه دست‌نوشته آن حضرت از قرآن کریم به املاء پیامبر اکرم(ص) می‌باشد جزء میراث و منابع گران‌بهای علوم امامان شیعه است. وجود این مصحف بر طبق روایات هر دو مذهب شیعه و اهل‌سنت مورد تأیید قرار گرفته و غیرقابل انکار می‌باشد. دیدگاه مشهور عالمان شیعه این است که محتوای مصحف علی(ع) در ترتیب سوره‌ها و احتمالاً در تعداد اندکی از آیات و وجود تفسیر و تأویل آن‌ها با مصحف موجود تفاوت دارد. اما برخی از معاصران معتقدند که میان این مصحف با قرآن موجود در چینش آیات و سُوَر تفاوتی نیست بلکه صرفاً در مصحف علی(ع) تفسیر، تأویل و شأن نزول آیات ذکر شده است. در این نوشتار ضمن معرفی محتوای این مصحف، دیدگاه‌های مختلف شیعه و سنی مورد بررسی قرار گرفته و شبهات وهابیت در رد وجود مصحف پاسخ داده شده است. نیز به نقد و بررسی دیدگاه‌های متفاوت دانشمندان شیعه در نحوه چینش آیات و سُوَر مصحف امام(ع) پرداخته و ضمن نقد برخی از نظریات که تفاوت دو مصحف را فقط به چینش سوره‌ها فروکاهیده‌اند، دیدگاه معاصران مقبول‌تر ارزیابی گردیده است.