جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سیره‌شناسی و پژوهش در باورهای دینی و مقدسات مسلمانان از مهم‌ترین بخش‌های اسلام‌شناسی به شمار می‌رود که از قرن شانزدهم با مطالعه بر روی متون اسلامی سده نخست هجری در فرانسه آغاز شد. زندگی پیامبر اکرم (ص) و خاندان وی از بخش‌های محوری این دسته از مطالعات به شمار می‌رود که در ادبیات مطالعاتی مغرب‌زمین به مطالعات «سیره» شهرت دارد. شارل ویرولود در قامت باستان‌شناسی مشهور، پس از بازدید از ایران و آشنایی با مذهب تشیع، به مطالعات شیعه‌شناسی نیز علاقه‌مند شده و دست به تألیف در این باب زده است. در این مقاله، به روش تحلیل محتوای کیفی به تبیین و نقد شیعه‌شناسی او، خاصه دیدگاه‌های او درباره حضرت زهرا از خلال مقاله‌اش تحت عنوانِ «اسطوره فاطمه، دختر محمد (ص)» پرداخته‌ایم. بازخوانی اثر ویرولود نشان می‌دهد او در غیر حوزه تخصصی خویش وارد شده و درنتیجه، در روش مطالعه و تحقیق، استفاده از منابع و تکیه بر تحلیل‌ها، تبیین‌ها و پیش‌فرض‌ها دچار اشکال جدی است. گواه این امر تکیه زیاد او بر نقل‌های عامیانه شیعه، به‌ جای مراجعه به متون دسته‌اول این مکتب است؛ مسئله‌ای که همراه با تحلیل‌های عجولانه، سطحی و مبتنی بر پیش‌فرض‌های ذهنی، اثرش را در زمره آثار غیرعلمی و دسته‌چندم در شیعه‌شناسی قرار داده است.

صبر در ادبیات مقاومت جایگاه والایی دارد. معارف اسلامی نیز سرشار از دعوت به‌سوی اقسام صبر، ازجمله صبر هنگام مصیبت است. در این مقاله با بهره‌گیری از سیرة حضرت زهرا (س) که الگویی کامل برای جهانیان است، به علل رفتاری صبر ایشان هنگام مصیبت پرداخته می‌‌شود؛ عللی که بی‌تردید نقشة راه تقویت پایداری هنگام مصیبت را پیش‌روی رهروان آن حضرت ترسیم خواهد کرد. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ‌ـ تحلیلی، و بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای، به‌دنبال استخراج این علل است. با تأمل در زندگی حضرت زهرا(س) علل رفتاری مزبور را می‌توان بدین‌شرح طبقه‌بندی کرد: رفتارهای جوانحی از قبیل: ارادة قوی، تقوا،‌ تدبر در داستان‌های پیامبران الهی(ص) و رفتارهای جوارحی از قبیل: تمسک به قرآن و پیروی از شرع و عقل، عبادت، عادت دادن نفس به صبر،‌ تربیت صحیح و امداد الهی. امید آنکه بتوان با بهره‌گیری از سیرة این بانوی معصوم، صراط مستقیم را طی کرد و به قرب الهی رسید.