جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در قرآن کریم در آیاتی درباره امی بودن پیامبر سخن رفته و ذیل آن‌ها آرای مختلفی بیان شده است. فهم صحیح‌عبارت «النّبی الامّی» باوری قرآنی و اسلامی درباره پیامبر اسلام؟ص؟را رقم می‌زند که یکی از ادله بسیاری از افراد بر معجزه بودن قرآن بوده است. در این راستا، پژوهش حاضر می‌کوشد به بررسی و واکاوی دیدگاه‌های دو نظریه‌پرداز معاصر، یعنی استاد مطهری و محمدعابد الجابری بپردازد تا در نهایت اثبات کند علت اختلاف دیدگاه‌ها تفاوت پیش‌فرض‌های هر یک در تحلیل گزاره «النبی الامی» است. برای نیل بدین هدف، پس از بسط و تبیین مسئله، مهم‌ترین پیش‌فرض‌ها در تحلیل این‌گونه آیات بیان و آرای صاحب‌نظران ذیل آن‌ها شرح داده می‌شود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد پیش‌فرض‌ها نقش بسیار مؤثری در تحلیل گزاره‌های قرآن دارند و تببین لغت به‌وسیله نظرات نزدیک‌تر به زمان نزول و بررسی سیاق آیات ما را به نظراتی متفاوت با عرف متداول رهنمون می‌سازد.

چکیده: بحث از محکم و متشابه در شمار زیربنایی‌ترین و چالشی‌ترین مباحث در حوزه تفسیر و علوم قرآن قرار دارد که از دیرباز تاکنون مورد توجه عالمان علوم مختلف اسلامی در میان مذاهب و فرقه‌های گوناگون بوده است. این جستار با بهره‌گیری از روش توصیفی– تحلیلی، نظریه جدید محمّد عابد الجابری پیرامون این موضوع را بر پایه آیه 7 سوره آل عمران طرح و تبیین نموده و آن را به بوته نقد گذاشته است. دستاورد پژوهش حاضر این است که وی، «آیات محکم» و «آیات متشابه» در آیه یادشده را ناظر به لفظ و معنا ندانسته، بلکه از جنس پدیده تکوینی و خارجی برشمرده است‌. ایرادات سندی، متنی و دلالی به روایتی که جابری آن را به عنوان سبب نزول آیه مورد بحث اختیار کرده است، عدم تحقّق شرائط سیاق برای آیه 7 آل عمران و نیز ناسازگاری معنای پیشنهادی جابری برای لفظ «آیه» با ساختار کلّی آیه مزبور، از جمله مهمترین نقدهای وارد بر نظریه وی است.