جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سید حسین امامی:​ پروفسور حمیدرضا یوسفی استاد تاریخ فلسفه و روانشناسی تعامل در دانشگاه پتسدام و کوزانوس آلمان است. ایشان از صاحب‌نظران برجسته حوزه‌های مختلف روانشناسی و آسیب‌شناسی اجتماعی هستند و آثار متعددی مثل «زرتشت: آموزگار فراموش شده»، «عرصه‌های تفکر»، «نبرد اندیشه‌ها»، «روانشناسی اسلام‌هراسی»، «مبانی تعامل میان فرهنگی» و «تاریخ جهانی حقوق بشر» به زبان آلمانی منتشر کرده‌اند. در گفت‌وگوی پیش رو با او در مورد آسیب‌شناسی پرتگاه‌های ویروس کرونا و تاثیر آن روی روان انسان در کشورمان صحبت کرده و سعی کردیم پاسخی برای این پرسش بیابیم که جهان پس از کرونا به کدام سو می‌رود؟

علامه طباطبایی یکی از بزرگترین فیلسوفان پس از ملاصدرا در جهان اسلام است که در علوم مختلف اسلامی صاحب نظر بوده است. ایشان کتابهای مختلفی هم دارند که بسیار معتبر و اثرگذارند. مهمترین کار ایشان نگارش تفسیر المیزان است که بزرگترین تفسیر قرآن در دوره معاصر است. علاوه بر این علامه طباطبایی به خاطر نوآوری های که در فلسفه داشته به عنوان نوصدرایی مشهور است. در گفتگو با حجت الاسلام و المسلمین دکتر علیرضا قائمی نیا، سردبیر فصلنامه ذهن، استاد حوزه و دانشگاه و نویسنده کتابهای بیولوژی نص، معناشناسی شناختی قرآن و استعاره های مفهومی قرآن به بررسی شخصیت علمی علامه طباطبایی پرداختیم که اکنون از نظر شما می گذرد…

کشف و شهود به عنوان منبعی از منابع معرفتی، رابطه آنها با عقل تعاضد است و از نظر عرفا راه رسیدن به حاق واقع تنها علوم کشفی است. اما حکما، فاصله میان عقل و دل را تقلیل داده اند و به هم افق بودن آنها اذعان نموده و حتی راه دل را قوی تر دانسته اند. حقانیت و معرفت زایی کشف و شهود با ادله ی نقلی و عقلی قابل اثبات است و در واقع مراد از علمی که در قرآن مطلوب است، همان علوم کشفی است انسان دارای جایگاه ویژه ای در عرفان اسلامی می باشد و انسان با توجه به این که نفحه ی ربانی می باشد تمامی حقایق در قلب او نهفته است، به طوری که اگر موانع و حواجب از روی دل برداشته شود به حقایق هستی دست پیدا می کند. ولی مکاشفات عرفا به صورت مطلق واقع نما و دارای عصمت نیستند؛ اختلاف نظر آنها با هم دیگر شاهد این مدعا است لذا کشف و شهود هم، مثل بقیه ی منابع معرفتی، باید میزان و منطقی داشته باشد تا به وسیله ی آن، صحیح از سقیم تمیز داده شود. بزرگان از عرفا به این امر حیاتی توجه نموده و موازینی را به عنوان منطق کشف و شهود بنا نهاده اند. آنان سه میزان را به عنوان موازین سنجش مکاشفات و مشهودات معرفی نموده اند که عبارتند از «میزان عام» که عبارت است از قرآن و سنت و «میزان خاص» که عبارت است از مرشد کامل و سومی «عقل» است که عبارت از ملکه ای می باشد که بعد از تزکیه ی دل، از علوم عقلی و فلسفی حاصل می گردد. عرفا جهت اصرار بیشتر بر حفظ سالکان از حیرت و سردرگمی، به واردات و خواطر قلبی هم پرداخته اند و خواطر را به الهی، ملکی، نفسانی و شیطانی تقسیم نموده اند و موازین و شاخصهایی جهت تمیز آنها ذکر نموده اند و حتی بعضی از عرفا مثل ابن عربی، به صورت موردی هم به بعضی از کشف نماها اشاره نموده اند