جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده حوزة علوم دین، معارف اسلامی و فلسفه حوزه‌ای فراملی است که از سویی از دیرینگی برخوردار است و از سوی دیگر در ابعاد جهانی مورد التفات، احترام، انتقاد و عنایت و دشمنی است که در آن، آموزش و مقولة پژوهش نیز پا به پای مقارنت و معاضدت تحولات آن مورد توجه بوده است. در حال حاضر توجه به امر پژوهش در این عرصه عمیق‌تر و دغدغة اصلی فرهیختگان این عرصة ملی و بین‌المللی است. این نوشتار ضمن مفهوم‌شناسی و پیشینه‌کاوی شاخصه‌ها و مؤلفه‌های اساسی، عمدة بحث را به سمت و سوی مقوله پژوهش در حوزة معارف دینی و تعلیم و تربیت اسلامی سوق داده و با بیان مسئله، اهداف ، اهمیت و محوریت موضوع و سپس مفهوم‌شناسی در صدد تبیین نظام علمی روش تحقیق این وادی و ارائة ساختار مناسب «نظام‌پژوهشی» حوزه‌محور است. این مهم با تبیین مأموریت نظام‌پژوهشی و اهدف آن و وظایف مدیریت دانایی‌محور و پژوهش‌مدار صورت گرفته و سپس الگوی خط مشی‌گذاری نظام پژوهش و مؤلفه‌های جامع در چهارده محور در کانون بررسی قرار گرفته و به مقولة آموزش و تأثیر آن در پژوهش حوزه اشاراتی شده است.

امروزه پژوهشگران برای بررسی پدیده های پیرامون، به انتخاب روش تحقیق می پردازند. در دهه های اخیر رویکرد کمّی در قلمرو پژوهش های علوم انسانی، تسلط زیادی داشته است؛ اما ازآنجایی که تمام پدیده های علوم انسانی به ویژه پدیده هایی که با رفتار انسانی سروکار دارند را نمی توان به شیوة کاملاً عینی مشاهده نمود، محققان پژوهش های کیفی را نیز مورد توجه و بررسی قرار داده و تلفیقی از هر دو روش را تحت عنوان روش ترکیبی پیشنهاد می کنند. در این مقاله سعی شده است به بررسی دو رویکرد پژوهشیِ مطرح در روش شناسی علوم انسانی پرداخته شود. در این راستا برخی از دشواری های پژوهش های کمّی که منجر به ناکامی آنها در پژوهش های علوم انسانی شده است، مطرح و مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.