جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پایان نامه با تتبع و جستجو در کتاب های حدیثی شیعه و اهل سنت به استخراج شیوه های رایج تدوین کتب حدیثی اقدام شده است و این شیوه ها در دو دسته کلی براساس دو معیار محتوایی(موضوعی) و یا شکلی(سبک نگارش) بررسی شده اند. ویژگی شیوه های محتوایی این است که مولف در این شیوه به گردآوری احادیث مربوط به یک موضوع خاص چون فقه، اخلاق، تفسیر، سیره و ... پرداخته و در شیوه های شکلی به عواملی غیر از محتوای احادیث چون سند احادیث(از حیث ضعیف یا قوی بودن، مرسل و مرفوع کردن و ...)، چگونگی نقل و املاء احادیث و ... توجه شده است.در این پژوهش تفاوت های موجود در امر تدوین حدیث در دو مکتب شیعه واهل سنت مشخص شده است./

قرآن کریم، معجزة پیامبر اسلام(ص) است و بزرگترین وجه اعجاز آن، اعجاز بیانی و فصاحت و بلاغت بی بدیل آن است. در تحقیق حاضر، حکمت تفاوت تعابیر آیات مشابه مورد بررسی قرار گرفته است. آیات مشابه، آیاتی است که موضوعی را با الفاظ و تعابیر مشابه بیان می کند، لیکن از نظر چینش و گزینش الفاظ دارای تفاوتهایی است. تقدیم و تأخیر، حذف و اضافه، اختلاف در فواصل آیات،اختلاف در نقل، حرف و کلمه مهمترین تفاوت هایی است که در این دسته آیات به چشم می خورد. هدف این پژوهش، کشف حکمت این تفاوتهاست تا گوشه ای از واژه گزینی قرآن نمایان شود. بر اساس این پژوهش دو عامل سیاق معنوی و سیاق لفظی مهمترین عواملی است که در اسلوب این آیات اثر گذار بوده است. اهمیت سیاق و هماهنگی هر آیه با آیات قبل و بعدش به حدی است که نمی توان آیت مشابه را جایگزین هم کرد. هرگونه تغییری در کلمات از فصاحت و بلاغت کلام می کاهد. رسالة حاضر برای بیان این حقایق در دو فصل تنظیم شده است: در فصل اول کلیات بحث و نیز مسائلی مقدماتی در زمینة آیات مشابه مطرح شده است. سیر تدوین علم آیات مشابه، اقسام این آیات و اختلاف در نام گذاری علم آیات مشابه از جمله مباحث این فصل است. فصل دوم با عنوان آیات مشابه و علل تفاوت الفاظ آن به بررسی حکمت اختلاف تعابیر این دسته آیات اختصاص یافته است. در این فصل ‎۳۲۱ مجموعه از آیات مشابه که جمعا بالغ بر ‎۸۲۵ آیه است تحلیل و بررسی شده است. روش اتخاذ در اریة آیات روش ترتیبی است، به نحوی که مباحث از سورة بقره آغاز شده و تا پایان قرآن ادامه می یاد/

دانش حدیث، متکفل بررسی سند و متن روایات می باشد. توجه دانشمندان اسلامی در گذشته، عمدتا به بررسی صسند و رجال معطوف بوده و حاصل کوشش آنان در این زمینه، تألیف کتب گوناگون درایه الحدیث علم الرجال بوده است. بدین سبب، معیارهای نقد متن را باید در لابه لای کتبی که در شرح و نقد مجموعه های حدیثی یا درایه الحدیث نگاشته اند، جستجو کرد. در دوره معاصر، تلاشهای قابل توجهی در جهت احصاء معیارهای نقد متن صورت گرفته و کتب مستقلی نیز در این زمینه تألیف گردیده است. عدم ارائه تعریف واحد و محدد، عرضة مبانی و معیارهای گاه بسیار متفاوت و اختلاف فاحش در شیوه تطبیق روایات با آن، نگارنده را واداشت با تتبع در آثار قدما و متأخران به بررسی تحلیلی شش معیار که مورد اتفاق اکثر محدثان است و بیان موانع و مشکلات بکارگیری آن که عمدتا ناشی از پیش فرضها، مبانی فکری و علایق محدثان (مبانی محدث) می باشد؛ بردازد. این نوشتار تلاشی است در جهت نزدیک شدن به مناهج و مکاتب حدیثی در حوزه متن حدیث./

این رساله که حاصل کاوش و مطالعه کتاب ها و سخنان حضرت امام خمینی(قدس سره)جهت ارائه و تبیین اندیشه های علوم قرآنی او است، در قالب نه فصل، دیدگاه های آن بزرگوار را در زمینه مقاصد و مطالب قرآن، پدیده وحی، نزول قرآن، اعجاز قرآن، مصونیت قرآن از تحریف، قرائات و تواتر قرائات، آداب تلاوت قرآن، تفسیر و شروط مفسّر، شیوه تفسیرو زبان قرآن ارائه می دهد.به عقیده حضرت امام، قرآن، فراتر از وجود لفظی، حقیقتی بس متعالی دارد، و مربوط به شؤون ذات حضرت احادیث و از حقایق علمیّه ذاتیه است. این حقیقت متعالی دارای اهداف و آرمان های متعدّدی در طول یک دیگر است که در رأس مخروط آن، نشر معرفت خداوند و تعمیق آن در جامعه و افراد انسانی قرار دارد. در اندیشه حضرت امام(قدس سره)، وحی، مقوله ای غیرقابل درک و فهم است; امّا می توان آن را تجربه کرد و به آن، شناخت شهودی یافت; اگر چه افراد بسیار نادری به این معرفت نائل می شوند. نگرش و تبیین امام از مقوله «روحی»، رویکردی عرفانی است و آن را نوعی مکاشفه می داند.حضرت امام(رحمه الله) ضمن این که دو نوع نزول (دفعی و تدریجی) برای قرآن قائل است، برای آن مراتب متعدّدی را ذکر و تبیین می کند و مضمون حدیث «سبعة احرف» را به همین مراتب هفتگانه اشاره می داند.وی ابعاد گوناگون و متعدّد اعجاز قرآن را یادآور می شود; امّا بر بعد عرفانی قرآن تاکید می کند. امام عقیده دارد که اعجاز بزرگ قرآن، اعجاز عرفانی آن است که فوق همه اعجازها قرار دارد.از دیدگاه وی، قرآن همان گونه که بر پیامبر عظیم الشّأن اسلام نازل شده، به دست ما رسیده است و در آن، هیچ گونه تحریفی (اعمّ از زیاده و نقیصه) صورت نگرفته است.به عقیده امام، اختلاف قرائات، از استنباط و اجتهاد خود قرّا ناشی می شود و قرائات گوناگون، از سنخ خبر نیستند; بدین سبب، تواتر آن ها به شدّت موهون است. او فقط یک قرائت را صحیح، اصیل و حجّت می داند و آن قرائتی است که نزد همه مسلمانان مقبول است و همگی به آن نحو تلاوت می کنند.

. موضوع این پایان نامه، (بررسی اصول و معیارهای نقد حدیث از جهت متن) است که در یک مقدمه و سه فصل تنظیم شده است . در مقدمه بحث، به مباحث کلی پرداخته شده است، همچنین واژگان و اصطلاحاتی که در این رساله از آن یاد می شود و فهم برخی مباحث، متوقف بر شناخت این اصطلاحات است، توضیح داده شده است . در فصل اول: به عوامل و اسبابی که موجب انحراف سنت پیامبر (ص ) و احادیث اهل بین (ع) از مسیر خود شده، پرداخته شده که این عوامل در واقع به دو دسته تقسیم می شوند. -‎1 عوامل اختیاری، که همان جعل و دستبرد در احادیث توسط افراد خاص است که باعث ورود روایات مجعوله بسیاری در میان احادیث نبوی و روایات اهل بیت (ع) گردیده است . -‎2 عوامل غیراختیاری، یعنی اسباب و عواملی که به طور سهو یا خطا صورت گرفته و باعث شده است آنچه از معصومی (ع) صادر شده غیر آن معنایی باشد که توسط راویان منتقل شده است که در این فصل به طور مختصر به این دو دسته از عوامل پرداخته شده است . در فصل دوم: به نقد و بررسی حدیث پرداخته شده، و به عبارتی دیگر: راههای مقابله با احادیث موضوعه یا تحریف شده معرفی شده است، که این راهها، به طور کلی در دو روش منحصر می شود. -‎1 نقد سند و راویان حدیث . -‎2 نقد متن و محتوای حدیث . که در این فصل به طور مختصر به تشریح این دو طریق بحث شده است، همچنین مهمترین کتب فریقین که در هر یک از این دو موضوع تالیف شده، معرفی گردیده است . در فصل سوم: که موضوع اصلی پایان نامه را تشکیل می دهد، اصول و معیارهای نقد حدیث از جهت متن، مورد بررسی قرار گرفته و برای هر یک، نمونه های مختلفی از احادیث شیعه و اهل سنت، که با این اصول سازگاری ندارند آورده شده است . این اصول عبارت است از: -‎1 عدم مخالفت حدیث با قرآن. -‎2 عدم مخالفت با سنت قطعیه. -‎3 عدم مخالفت با عقل سلیم. -‎4 عدم مخالفت با تاریخ صحیح. -‎5 عدم رکاکت حدیث . -‎6 عدم مخالفت با حس، مشاهده و قطعیات علمی/

این پژوهش در سه فصل به بررسی بهشت و جهنم در آیات قرآن پرداخته است. در فصل اول با عنوان کلیات واژه های بهشت (جنت) و جهنم و دیگر نام های بهشت و جهنم را در قرآن بررسی کرده و به این سؤال پرداخته است که آیا بهشت و جهنم هم اکنون خلق شده است یا نه. فصل دوم به موضوع بهشت اختصاص دارد و در آن از اوصاف بهشت، ویژگی های کلی نعمت های بهشتی، اوصاف بهشتیان و نعمت ها و لذت های بهشتی بحث شده است. فصل سوم درباره جهنم است و در آن از اوصاف کلی جهنم، ویژگی های کلی مجازات های الهی و عذاب های جهنم، اوصاف جهنمیان و عذاب های جهنم سخن رفته است

این پایان نامه در چهار فصل تنظیم و تدوین شده است: فصل اول، فضیلت قرآن؛ فصل دوم، فضیلت امام حسین(ع) در قرآن کریم؛ فصل سوم، نهضت حسینی؛ فصل چهارم، استشهادات قرآنی امام حسین(ع). در این فصل که بخش اصلی پایان نامه را تشکیل می دهد، آیات مندرج در سخنان امام حسین(ع) استخراج و شرح شده است.

رساله حاضر در پنج فصل تنظیم شده است. در فصل اول مسائلی چون بیان موضوع، ضرورت بحث و ... آورده شده است. در فصل دوم تعریف واژه های چون حدیث، روایت، سنت، زمینه صدور، سبب صدور و علم الحدیث آمده است. در فصل سوم برخی از موانعی که ممکن است در درک و فهم صحیح معنای حدیث خلل ایجاد کند همراه با ذکر شواهد ونمونه هایی مورد بحث قرار گرفته است. در فصل چهارم برخی از عواملی که در پی بردن به فهم احادث به شخص کمک می کنند اورده شده است. در فصل پنج که اصلی ترین فصل رساله است تاثیر شناخت بسترها و شرایط زمان صدرو حدیث بر فهم حدیث مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.

در این تحقیق عناوینی را مورد بحث قرار می دهیم که برای توصیف قرآن در خود قرآن کریم ذکرشده اند. در فصل نخست، به این مسأله پرداخته می شود که آیا این عناوین نام هایی برای قرآنند و یااوصاف این کتاب الهی می باشند؟ و در فصل دوم، اوصاف قرآن که در حدود ‎58 صفت جمع آوری شده، مورد بحث قرار می گیرند و در فصل سوم، به اوصاف مورد اختلاف که ‎9 صفت است، می پردازیم.

موضوع این نوشتار با عنوان فوق بررسی شان نزولهای آیات قرآن در کتاب مجمع البیان است. در مورد محتوای تحقیق حاضر گفتنی است که در دو فصل سامان یافته است: فصل نخست آن با عنوان اسباب النزول در مجمع البیان، نام اصلی این اثر را داراست . در این فصل ضمن کاری میدانی به بررسی مواردی می پردازیم که امین الاسلام طبرسی برای آیات قرآن شان نزولی قایل شده است. البته این بررسی به صورت مقایسه ای با عمده ترین آثار موجود در باره اسباب النزول و تعدادی از تفاسیر ماثور و غیر ماثور به عنوان نمونه انجام می گیرد. در فصل دوم، به منظور تحقق بخشیدن به هدف اصلی این اثر که نشان دادن اعجاز قرآن در بازگویی یک دوره اجمالی از تاریخ اسلام است، به جمع بندی فصل اول و مرور عمده ترین حوادث تاریخ صدر اسلام، در دو بخش : یکی از حوادث دوران پیش از هجرت در مکه و دیگری حوادث پس از هجرت در مدینه، خواهیم پرداخت/