جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تاریخ گذاری سوره های مکی یعنی معین کردن سال نزول این سوره ها حقیقت آن است که این موضوع یک مبحث کاملا جدیدی است که مطرح شده است. یعنی در کتب گذشتگان سخنی از تعیین زمان نزول به میان نیامده است. بلکه فقط به مکی یا مدنی بودن سوره ها اشاره شده است. در این پایان نامه سعی شده است تا با توجه به قرائن و شواهد الفاظ آیات و تاریخ اسلام وتفاسیر موجود و روایات ترتیب نزول تاریخ گذاری دقیق نیمی از سوره های مکی انجام شود./

در این پژوهش، روایاتی از امام باقر علیه السلام جمع آوری شده که آیه یا آیاتی از قرآن در آنها به نوعی تجلی کرده است. سپس این روایات مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. تجلی قرآن در کلام امام باقر علیه السلام به صورت استشهاد، استناد، تلمیح، اقتباس و بیان مصداق است. هدف از این پژوهش آشنایی با شیو? استفاد? امام باقر علیه السلام از قرآن، در گفتار است. و نیز شناخت دقیق موضوع این روایات و تفسیر آیاتی که در آن هایذکر شده و رابط? میان آیات مذکور با متن روایت است. فصل اول این پژوهش، کلیاتی است پیرامون موضوع تحقیق و اهمیت آن. در این تحقیق ‎91 حدیث بررس شده که در سه فصل، موضوع بندی شده است. فصل دوم: ‎41 حدیث با موضوع عقاید، شامل بخش های مختلف:(خداشناسی، پیامبر شناسی، امام شناسی و معاد) است. فصل سوم: ‎22 حدیث با موضوع های فقهی شامل احکام عبادات، معاملات، ارث، ازدواج و طلاق است. فصل چهارم: ‎28 حدیث با موضوع های اخلاقی شامل توبه، صبر، روابط اجتماعی، مهربانی، نیکی به خویشان، توکل، یاد خدا، عدالت و ... است. در پایان به نتایج به دست آمده از تحقیق، پرداخته شده است. منبع جمع آوری روایات، تفسیر نور الثقلین است. و منابع تحلیل متن روایات، تفسیر المیزان، التبیان، مجمع البیان، تفاسیر فقهی، تفاسیر و شروح کافی و کتب اصیل لغت و کتب اعتقادی و اخلاقی است./

این رساله که با عنوان بررسی و ترجمه روایات تفسیری امام صادق(ع) در جزء بیست و هفتم قرآن کریم گردآوری شده در سه فصل کلیات، ترجمه، بررسی سندی ودلالی احادیث و شرح حال رجال تنظیم شده است. در فصل اول کلیات، مفاهیم و اصطلاحات پایان نامه، تعریف شده اند. در فصل دوم روایاتی که از امام صادق(ع) ذیل آیات جزء بیست و هفتم قرآن کریم وارد شده از تفاسیر روایی شیعه مانند البرهان، نورالثقلین و صافی جمع آوری و پس از آن کلیه روایات از منابع اصلی استخراج گردیدند. در کنار تفاسیر شیعه تفسیر روایی صدر المنثور نیز مورد ملاحظه قرار گرفت. برخی از احادیث مرسل، مسندسازی شده و آنگاه با مراجعه به کتب رجالی شیعه و اهل سنت، احوال راویان استخراج گردید و سپس سند همة احادیث به صورت جداگانه از حیث احوال راویان، تحویل، اتصال، انقطاع، ارسال و... مورد بررسی قرار گرفت. در ترجمه و بررسی دلالی نیز با توجه به مضامین احادیث به مناسبت های مختلف به کتب لغت، تفسیر و شروح کتب حدیثی مراجعه شده و نکاتی که به فهم مضمون احادیث کمک می کرد نقل گردید. در پایان، شرح حال رجال در فصلی جداگانه تنظیم شده است. تعداد احادیث جمع آوری شده در این تحقیق ‎293 حدیث ذیل ‎117 آیه است که از میان آنها ‎87 حدیث از نظر سند معتبر (صحیح، حسن و موثق) و بقیه مجهول، مهمل، مرسل، مشترک، مرفوع، معضل، منقطع ومعلق بوده و یا راویان آنها مورد جرح واقع شده اند ولی از لحاظ دلالت بر مضمون آیه، ‎157 حدیث معتبرند./

اساسی ترین روش برای بررسی موضوع رهبری امت پس از رسول خدا(ص) از منظر ویژگیهای آن رهبر و یا صفات امام است. آیا پس از رسول خدا پیشوای مسلمانان هر فردی می تواند باشد؟ و یا لازم است دارای شرایط و صفات ویژه ای باشد؟ از دیدگاه روایات امامیه، اصل امامت زیرمجموعة اصل نبوت است و امامت پس از نبوت چنان اهمیتی دارد که تنها راه کامل شدن دین و استمرار نبوت و به ثمر رسیدن رسالت به شمار می آید و امام باید همچون نبی صفات ویژه ای داشته باشد تا این غرض حاصل شود. مهمترین منبع برای دست یابی دقیق به صفات امام و کمالات و مقامات ویژة او فرمایشات رسول خدا(ص) و اهل بیت علیهم السلام است که اولا به عنوان برجسته ترین دانشند عصر خویش با تذکرات وجدانی و استدلالهای عقلی صفات بارز امام را به روشنی بیان فرموده اند، به صورتی که سخنانشان مورد توجه بیشتر انسانها در همة اعصار بوده است و علاوه بر تثبیت اعتقادات پیروانشان سبب تشخیص امام حق از امام باطل و جلوگیری از گمراه شدن سایر مسلمانان و انسانها شده است و ثانیا توصیف ایشان از مقامات ویژة خویش در حالی صورت گرفته که خودشان در آن مقامات بوده اند و بنابراین با القای شناخت صحیح از امام به پیروانشان به عنوان راهنمایان مسیر عبادت الهی سبب می شوند تا بندگان خدا راه بندگی را با راهنمایی امام و تمسک به او به سلامت و آسان طی کنند. موضوع صفات امام در کتب حدیثی شیعه هزاران صفحه را به خود اختصاص داده است به طوری که می توان بیش از پنجاه صفت برای امام از روایات به دست آورد ه وجوب برخی از آنها همچون معصوم بودن، منصوص بودن، اعلم بودن و افضل بودن توسط متکلمان نیز با دلیل عقلی ثابت گشته است و برخی همچون مهربان ترین مردم بودن، عابدترین مردم بودن، داشتن تولد پاک و نبود سایه برای امام و .... فقط در روایات آمده است. به دلیل کلیدی بودن برخی از صفات امام و وجود ارتباط میان آن صفات با سایر صفات می توان مجموع صفات مذکور در روایات را در زیرمجموعه چهار عنوان کلی ص عصمت امام، نص یا انتصاب آشکار امام، صفات ظاهری امام و علم امام بررسی نمود./

در این پژوهش بررسی و شناخت سنتهای الهی و قوانین و نظاماتی که بر کل عالم وجود بر زندگی انسان سایه افکنده مورد بررسی قرار گرفته است. پس از ایجاد هر امتی بنابر " سنت هدایت فطرت و عقل در درون و پیامبران در بیرون مبعوث می شوند و امت به هدایت تکوینی و تشریعی رهنمایی خواهند شد و در نتیجه ارسال رسل برخی از مردم هدایت خواهند شد و برخی دیگر از نعمت هدایت، خود را محروم می کنند و راه سرکشی و طغیان پیش می گیرند.و سنت امتحان و ابتلا جریان می یابد. و پس از اجرای سنت امتحان، کسانی که با دعوت الهی مقابله می کنند و راه ظلم و فساد و طغیان را پیش می گیرند مشمول سنت مجازات ( که شامل سنن مکر، استدراج، امهال) می شوند. سر انجام سنت عذاب بر آنها جریان پیدا می کند.

رساله حاضر، پژوهشی در مورد صدقه می باشد و از منظر قرآنی، به بحث در باره آن پرداخته است، گرچه به تناسب، نقش صدقه در لغت، فقه و روایات نیز مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین صدقه مرادف، با انفاق فی سبیل الله و به قصد قربت و رضای خدا دانسته شده است، که به دو معنای اصلی و گسترده استعمال گردیده است، معنای اصلی بخشش مالی به قصد قربت، و معنای گسترده، احسان و معروف می باشد.

با توجه به نقش غیرقابل انکار شناخت انسان نسبت به خویش، در معرفت بیشتر خداوند، افعال وصفات او بازشناسی تمای حوزه های مرتبط با بحث انسان شناسی ضروری به نظر می رسد. درتحقیق حاضر سعی بر آن بوده که آن مقدار از زوایای انسان شناسی قرآن که اصلا مورد توجه قرارنگرفته و یا توجه کمتری بدان شده است، مورد بررسی قرار گیرد. تحقیق حاضر برای پاسخ به این پرسش اصلی که صفات نکوهیده بشر از نظر قرآن، دارای چه مفهومی هستند؟ در سه فصل سامان یافته است. در فصل اول، ابتدا به طور اجمال، در پی پاسخ این پرسش هستیم که نظر انسان درباره ذات و سرشت انسانی چیست؟ و سپس نظر قرآن را در این باره جویا می شویم. آنگاه به بیان یک دسته از آیات که به مدح انسان و دسته دیگر که به ذم انسان می پردازند مبادرت می کنیم. تبیین هفت دیدگاه از اندیشمندان مسلمان در توجیه دو گانگی آیات قرآن در مورد انسان و نهایتا اینکه حق باکدام یک از آنهاست، مطالب پایانی این فصل را تشکیل می دهد. در فصل دوم، برای بازشناسی مفاهیم قرآنی مرتبط با موضوع بحث به صفات منفی انسانی که در قرآن به آنها اشاره شده پرداخته و نظرات مفسرین بر تفصیل در این باره جویا می شویم. فصل سوم را نیز به تحلیل تفصیلی دیدگاه ها اختصاص داده و مولفه های هر دیدگاه را به تفکیک بیان کرده و آنگاه هر یک از دیدگاه هارا مورد نقد قرار می دهیم.

رساله حاضر دارای یک مقدمه و دو فصل می باشد. در مقدمه آن تبیین و تعریف موضوع، بیان اهمیت موضوع، هدفهای تحقیق، سئوالات تحقیق، روش تحقیق ، پیشینه تاریخی موضوع و منابع آن بیان شده است. در فصل اول روایاتی که در کتب معتبر شیعه در مورد شخصیت زن وجود دارد و به گونه ای مدح یا ذمّ زن را می رساند نقل شده و از حیث سند و دلالت مورد بررسی قرار گرفته است. فصل اول شامل چهار بخش است: بخش اول، کیفیت پیدایش زن با توجه به روایات شیعه و آیات قرآن بیان شده است. بخش دوم، نقصان وجودی زنان در روایت مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. بخش سوم، روایات دال بر ذم زن از حیث سند و دلالت مورد بررسی سندی قرار گرفته است. بخش چهارم، روایات دال بر مدح زن مورد بررسی سندی و محتوایی قرار گرفته است. فصل دوم نیز مشتمل بر پنج بخش است: بخش اول، نظر بعضی از اندیشمندان مسلمان در مورد فعالیتهای اجتماعی زن و حدود آن بیان شده است. بخش دوم، اصل جواز فعالیتهای اجتماعی زنان با توجه به آیات قرآن و روایات مطرح شده است. بخش سوم، به تبیین دواعی و انگیزه های مشارکت اجتماعی پرداخته است. بخش چهارم، آداب مشارکت اجتماعی زنان. بخش پنجم، روایات دال بر عدم جواز فعالیتهای اجتماعی زنان از حیث سند بررسی شده است.

. رساله حاضر دارای یک مقدمه و دو فصل می باشد. در مقدمه آن تبیین و تعریف موضوع، بیان اهمیت موضوع، هدفهای تحقیق، سوالات تحقیق، روش تحقیق، پیشینه تاریخی موضوع و منابع آن بیان شده است . در فصل اول روایاتی که در کتب معتبر شیعه در مورد شخصیت زن وجود دارد و به گونه ای مدح یا ذم زن را می رساند نقل شده و از حیث سند و دلالت مورد بررسی قرار گرفته است . فصل اول شامل چهار بخش است : بخش اول، کیفیت آفرینش زن با توجه به روایات شیعه و آیات قرآن بیان شده است . بخش دوم، نقصان وجودی زنان در روایات مورد نقد و بررسی قرار گرفته است . بخش سوم، روایات دال بر دم زن از حیث سند و دلالت مورد بررسی سندی قرار گرفته است . بخش چهارم، روایات دال بر مدح زن مورد بررسی سندی و محتوایی قرار گرفته است . فصل دوم نیز مشتمل بر پنج بخش است : بخش اول، نظر بعضی از اندیشمندان مسلمان در مورد فعالیتهای اجتماعی زن و حدود آن بیان شده است . بخش دوم، اصل جواز فعالیتهای اجتماعی زنان با توجه به آیات قرآن و روایات مطرح شده است . بخش سوم، به تبیین دواعی و انگیزه های مشارکت اجتماعی پرداخته است . بخش چهارم، آداب مشارکت اجتماعی زنان و در بخش پنجم، روایات دال بر عدم جواز فعالیتهای اجتماعی زنان از حیث سند بررسی شده است/

قرآن، مهم ترین و اصلی ترین کتاب هدایت بشر است و لازمه بهره مندی از این کتاب آسمانی، فهم و شناخت آن است. در این میان ائمه(ع) که بالاترین و بهترین فهم قرآن نزد آنان است و مفسر واقعی قرآن هستند در باب فهم قرآن سخنانی بیان نموده اند که قابل تأمل و بررسی است. ایشان در سخنان خود از سویی به برخی ویژگی ها و فضایل منحصر به فرد قرآن از جمله جامعیت، هدایتگری، شفا بودن قرآن اشاره کرده اند و از سویی دیگر به صراحت بر تدبر و فهم قرآن تأکید نموده اند. که اینها حاکی از اهمیت ویژه فهم قرآن است. در این میان عده ای با تمسک به برخی روایات قائل به عدم امکان فهم قرآن و عدم جواز تفسیر شده اند که با رد مدعای آنان، دلایلی از خود روایات مانند روایات بیانگر ضرورت تدبر در قرآن، معیار بودن قرآن در سنجش روایات، لزوم تمسک به قرآن، استدلال ائمه به ایات قرآن و روایات بیانگر انواع آیات قرآن، بر امکان فهم و جواز تفسیر و فهم قرآن وجود دارد. براساس سخنان ائمه(ع) منابعی برای فهم قرآن وجود دارد که از جمله آنها خود قرآن، روایات و عقل انسان می باشد. از نظر ایشان هر کس بنابر ظرفیت وجودی خود از قرآن بهره می برد زیرا فهم قرآن مراتبی دارد و علم کامل و جامع قرآن نزد آنان است. البته به شرط اینکه موانعی از جمله: اکتفا به معنای ظاهری قرآن، تعصب و استبداد، توقف در مقدمات فهم و ابتلا به صفات و اخلاق ناپسند و مذموم بر سر راه فهم قرآن نباشد و شرایط فهم مهیا باشد./