جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بدون تردید، منشأ بسیاری از قرائات مختلف، اجتهاد قرّاء و مقریان است و به ندرت به روایات نبوی و اهل بیت منتهی می‌شود. تحقیق حاضر پیرامون اختلاف قرائات در روایات اهل بیت در تفسیر مجمع البیان انجام شده است. آمار و گزارشی که از فراوانی و بسامد روایات شاذّ و غیر شاذ و... در این تفسیر تهیه گردیده، نشان می‌دهد که از مجموع 145 روایت نقل شده، 1 روایت با سند غیر قابل قبول از امام صادق نقل شده، و144روایت آن بدون ذکر سلسله سند به اهل بیت منسوب گردیده است. در این پژوهش، بررسی‌هایی که در گونه‌های اختلاف قرائات و کارکرد و تأثیر آنها در تفسیر و فهم معانی آیات پرداخته شده، نشانگر آن است که این‌ روایات یا در حوزه اختلاف قرائاتی است که به صیانت قرآن از تحریف لطمه نمی‌زند یا در مقام بیان معنا و تفسیر آیه است که از روی سهل‌انگاری به‌عنوان اختلاف قرائات مطرح شده است یا از تفردات خلیفه دوم بوده که به اهل بیت منسوب گردیده است.

این پژوهش شامل هفت فصل با این عنوان هاست: فصل اول، اصول و اهداف مشترک دعوت پیامبران(ع)؛ فصل دوم،ارکان و پایه های اساسی دعوت انبیا(ع)؛ فصل سوم، دعوت پیامبران(ع) و توجه به شرایط و نیازهای جامعه؛ فصل چهارم، دامنه ی دعوت پیامبران(ع)؛ فصل پنجم، تکیه ی انبیا(ع) بر مردم با ایمان و اموال آنان؛ فصل ششم، زمینه سازی انبیا(ع) برای دعوت؛ فصل هفتم، مبارزات پیامبران(ع) و دفاع از حریم دستاوردهای خود.

در این پایان نامه به تصحیح و نقد تفسیر دو سوره یونس و هود از کتاب المبانی لنظم المعانی پرداخته شده است. مفسر، احمد بن محمد عاصمی، یکی از دانشمندان سنی مذهب قرن پنجم هجری است. شیوه اصلی مفسر براساس داستان ها و مصادیق تاریخی و شأن نزول سور و آیات مبتنی است ولی از آنجائی که شالوده تفسیر بر مبنای خلاصه نویسی بنا نهاده شده. ناگفته های فراوانی در آن نهفته است که پژوهش حاضر، با استناد به منابع روایی و تفسیری شیعه و سنی، خصوصا تفاسیر قدما، عهده دار شرح و تبیین نکات مهم واساسی آن است. انگیزه های فردی همچون دفاع از عقاید و تعصبات مذهبی باعث شده تا مفسر در شرح برخی آیات تا حدودی از واقعیت ها فاصله گرفته و تفسیری ناتمام ارائه دهد. در نتیجه در طول تفسیر این دو سوره، مباحثی چون جبر و اختیار و رؤیت براساس دیدگاه اعتقادی اهل سنت مطرح گردیده، که در این پایان نامه علاوه بر نقد و بررسی آن نظریات و دیدگاههای تفسیری موجود با مراجعه به منابع مختلف، به تنقیح و تصحیح آن پرداخته شده است. همچنین کلمات ثقیل و مهجور، شرح داده شده موارد خطا، اصلاح و ویرایش گردیده است. در این پایان نامه به تفسیر سوره های یونس و هود پرداخته شده ودر ضمن آن مباحثی همچون جبر و اختیار، رؤیت و... که محل انظار ودیدگاههای متکلمان و مفسران شیعه وسنی می باشد، نیز مطرح و در ادامه به مطالب و موضوعاتی که در فهم ودرک بهتر آیات ما را یاری می کردند، پرداخته شده است./

در این پایان نامه به تصحیح وتحقیق مبحث امامت از کتاب صمتشابه القرآن و المختلف فیه براساس مقابله چهار نسخه خطی و یک نسخه چاپ شده پرداخته شده است. مفسر آن صمحمد بن علی بن شهر آشوب، یکی از دانشمندان امامی مذهب قرن ششم هجری است که از محضر علمایی چون طبرسی، زمخشری، قطب راوندی، ابوالفتوح رازی و... کسب فیض نموده و با دو واسطه از جانب شیخ ابوجعفر طوسی روایت نقل کرده است. صمتشابه القرآن، تفسیری موضوعی بوده کهدر باب چهارم آن، طی ‎23 فصل، مؤلف خواسته با استشهاد به حدود ‎360 آیه قرآن امامت ائمه دوازده گانه(ع) را به اثبات برساند. وی در تفسیر این آیات از دلایل عقلی و نقلی بهره برده و در این مسیر بیشتر قصد داشته به روایاتی استناد کند که مورد اتفاق هر دو فرقه شیعه و اهل سنت باشد. در این مبحث، ابتدا به ضرورت وجود امام و لزوم عصمت او پرداخته و سپس به فضائل و مناقب امیرالمؤمنین(ع) و فاطمه زهرا(س) و اولاد آنان پرداخته است و در ادامه در راستای اثبات حقانیت امامت ائمه(ع) به آیاتی از قرآن که بیانگر شأن ویژه ایشان است، استناد کرده است. ضمن اینکه مؤلف درصدد است تا با استفاده از این آیات خلافت را امری مهم، حساس و ضروری نشان دهد که امت پیامبر(ص) و عقول آنان یارای انتخاب و اختیار رهبران دینی را نداشته و این امر تنها از مسیر وحی و نص صریح میسر است. پس از آن مؤلف شبهات وارد شده از سوی مخالفین را پاسخ گفته و در نقد ادعاهای مخالفین و ذم خلفای سه گانه به آیاتی از قرآن استناد کرده است. در این پایان نامه، ضمن گزارش اختلاف نسخ، آیات، اخبار و اقوال، تخریج شده و مواردی که لازم به توضیح بوده، در پاورقی آمده است. همچنین قبل از شروع متن اصلی، جهت آشنایی با شخصیت مؤلف، مختصری از شرح حال او گزارش شده است./

این رساله از قسمت اصلی تشکیل شده است. قسمت اول به عنوان مقدمه به موضوع پلورالیزم دینی و خاستگاه و پرسشها و رهیافتهای کلی کلامی و راهکارهای عملی آن می پردازد. قسمت دوم به بخش اول نوشتار تحت عنوان. " رهیافتهای کلامی پلورالیزم دینی از منظر قرآن کریم " اختصاص دارد. قسمت سوم شامل بخش دوم نوشتار تحت عنوان " رهیافتهای دینی پلورالیزم از منظر قرآن کریم" طی چهار فصل ارائه شده است.

در پژوهش حاضر هفت باب از ابواب نخست کتاب القرآن بحارالانوار مجلسی ترجمه و نقد سندی و محتوایی شده است. عنوان های این ابواب به این قرار است: فضل و اعجاز قرآن، فضل کتابت مصحف و آداب آن، کاتبان وحی و خصوصیات آنان، ضرب القرآن بعضه ببعض و معناه، اولین و آخرین سوره نازله قرآن، عزائم القرآن یا سوره های سجده دار، جمع و تحریف قرآن.

این رساله ترجمه و تحقیق مبحث تاویل از کتاب النص القرآنی بین التفسیرو التاویل نوشته دکتر احمد عبدالغفار می باشد.مبحث تاویل از کتاب مذکور شامل تاویل، تاویل در لغت و اصطلاح، کاربرد قرآنی، مفهوم تاویل نزد صحابه و تابعین که مولف به سیر تکاملی تاویل می پردازد.سپس با ذکر اصول کلی تاویل و نظرات برخی دانشمندان در این زمینه، آنچه به موول درباره تاویل ارتباط دارد را ذکر می کند و با ذکر تقسیم بندیهای برخی دانشمندان انواع تاویل را نام برده، آنگاه به ضرورت تاویل پرداخته و نظرات گروههای مخالف تاویل را بیان می دارد./

رساله حاضر که به ترجمه و تحقیق بخشهایی از کتاب مذاهب التفسیر الاسلامی گلدزیهر با ترجمه دکتر عبدالحلیم النجار پرداخته است، مشتمل بر سه بخش است:بخش اول و دوم به ترجمه التفسیر بالماثور (ص 120 -‎73) و التفسیر فی ضو الفرق الدینیه (ص 313 - ‎286) اختصاص یافته که مجموعا دارای ده فصل است و مباحث آنها به ترتیب عبارتند از: بخش اول: با عنوان تفسیر به ماثور که دارای سه فصل می باشد؛ فصل اول: تفسیرد در صدر اسلام و مباحی که در آن مطرح می شود عبارتند از: نهی از تفسیر قرآن، اسراییلیات در تفسیر قرآن، اسراییلیات در تفاسیر مقاتل، تفسیر به رای، جایگاه روایت در علم و بررسی آن و تفسیر به ماثور.فصل دوم: ابن عباس و تفسیر او که مباحث منزلت ابن عباس، اسراییلیات و شعر در تفسیر او، جایگاه علمی ابن عباس، راویان احادیث او، تالیفاتش، موثق ترین راوی احادیث او، نقل روایات متضاد از او و ذو وجوه بودن قرآن، در این فصل گنجانیده شده است. فصل سوم: طبری که: الف: به آثار و دیدگاههای تفسیری طبری تحت عنوان قرا ات، شیوه تفسیری او، اسراییلیات، اجتناب از بحث درباره موضوعات کم فایده و استعمال لغت عربی در تفسیر او، ب: دیدگاههای کلامی طبری و تحت عنوان جبر و اختیار، علم و رویت خدا و صفات خدا، پرداخته شده است. بخش دوم: با عنوان تفسیر در پرتو فرق دینی که دارای هفت فصل می باشد:فصل چهارم: قرآن و اشاره آن به حوادث آینده که مباحث مبانی فکری مذهبی شیعه، اشاره قرآن به تحقق حوادث آینده، جایگاه امویان از دیدگاه مسلمین، تفسیر شجره ملعونه، در این فصل آمده است. فصل پنجم: منزلت (علی) ع در نزد اهل سنت که مباحث منزل علی ع در نزد اهل سنت، احتجاج به حقوق سیاسی علویان با توجه به آیه ذی القربی، اعتقاد شیعه در مورد علی ع، در آن آمده است. فصل ششم: شیعه و قرآن عثمانی که در مورد تردید شیعه در مورد نص قرآن عثمانی، محذوفات قرآن عثمانی در اعتقاد شیعه، احتراق قرآن شیعه در بغداد، می باشد. فصل هفتم: سرگذشت دیگر مصاحف که در مورد جمع و ترتیب قرآن توسط حضرت علی ع، ترتیب مصحف، عقبه بن عامر، سرنوشت مصاحف عثمانی و علی ع، دیدگاه عموم شیعیان در مورد مصحف عثمانی کاملترین مصحف در نزد شیعه و... می باشد. فصل هشتم: مصادر و منابع تفسیری شیعه که در مورد مصادر و منابع روایی شیعه و معتبرترین سلسله روات از دیدگاه شیعه می باشد. فصل نهم: قرات و تحریف قرآن که در مورد مباحث شیعه آیاتی را مخالف رسم الخط موجود در قرآن قرائت می کند و تغییرات شیعه در قرآن برای تایید مذهب خود، در آن آمده است. فصل دهم: دیدگاههای شیعه در مورد ترمیم و تفسیر قرآن که مطالب مورد نظر شیعه در مورد گسیختگی متن قرآن عثمانی، انطباق صفات مذمومه برخلفای غاصب و... در آن مطرح میگردد. بخش سوم: به نقد و بررسی نظرات گلدزیهر اختصاص یافته است که شامل نه فصل بدین عناوین می باشد: تفسیر به رای، اسراییلیات، ابن عباس، هدایت، تحریف قرآن، ترتیب سور و آیات، مصاحف، قرات، تاویل و تطبیق؛ که در ابتدای هر فصل، مباحثی با توجه به عناوین هر فصل گنجانیده شده و در پایان به طرح شبهات و پاسخ به آنها، پرداخته شده است. بعد از بخش سوم، مطلبی تحت عنوان پاسخ یک سوال، عرضه شده است که در آنجا به سوالی که در بخش اهداف تحقیق - در مقدمه - مطرح شده، پاسخ داده شده است؛ در پایان به ترتیب شرح اعلام، فهرست آیات، روایات، اعلام و کتابنامه آمده است./

تربیت کودک از دیدگاه قرآن و سنت و روانشناسی موضوعی است که مورد تحقیق قرار گرفته است و سعی شده که تا حد امکان ابعاد مختلف تربیت کودک به صورت سنجش و مقایسه از دیدگاه روانشناسی و اسلامی مورد پژوهش قرار گیرد. منبع اصلی مباحث، قرآن و سخنان پیشوایان دینی در زمینه های مختلف تربیت همراه با نظرات دانشمندان روانشناسی است. در طی این پژوهش روشن می شود گاه در یک مساله دو دیدگاه اشتراک دارند و گاه یکی موید دیگری است.تربیت کودک یکی از مباحث مهم تربیتی است، زیرا پایه شخصیت کامل و صحیح یک فرد در دیگر دوران عمر است در چنین تربیتی همه عوامل در نظر گرفته شده است. قبل از تولد با مرحله انتخاب همسر و مراقبتهای دوران بارداری تا بعد از تولد که مراقبتهای خاص روحی و جسمی لازم دارد . لذا صفات اخلاقی و جسمی زن و مرد در تشکیل یک نطفه دخیل است. تغذیه دوران کدکی در رشد طبیعی و جسمی -روحی یک کودک موثر است. جنسیت در پرورش و توجه به یک کودک نقشی ندارد، بلکه باید وظایف خاص او را در آینده در نظر گرفت و او را تربیت کرد.درامر تربیت پرداختن به یک بعد آن صحیح نیست و لازم است والدین -مربیان واقعی تربیت-با ابعاد مختلف آن آشنا شده و شیوه های صحیح آن را نیز بیاموزند./

تاریخ گذاری سوره های مکی یعنی معین کردن سال نزول این سوره ها حقیقت آن است که این موضوع یک مبحث کاملا جدیدی است که مطرح شده است. یعنی در کتب گذشتگان سخنی از تعیین زمان نزول به میان نیامده است. بلکه فقط به مکی یا مدنی بودن سوره ها اشاره شده است. در این پایان نامه سعی شده است تا با توجه به قرائن و شواهد الفاظ آیات و تاریخ اسلام وتفاسیر موجود و روایات ترتیب نزول تاریخ گذاری دقیق نیمی از سوره های مکی انجام شود./