جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله در چهار فصل تنظیم شده است . در فصل اول مطالبی کلی در رابطه با معنای بیعت، کاربرد آن در جامعه و تفاوت بیعت یا انتخاب و اینکه بیعت چگونه عقد و پیمانی است مطرح شده است . در فصل دوم ریشه تاریخی بیعت و سابقه آن در تاریخ اسلام مورد بررسی قرار می گیرد . در فصل سوم بیعت در عصر حضور پیامبر (ص) و ائمه مورد کاوش قرار گرفته است.در فصل چهارم به جایگاه بیعت در اعتقادات اسلام پرداخته شده است.

در این پایان نامه نخست معنای لغوی و اصطلاحی امم و فرق بیان شده، سپس با توجه به نصوص قرآن ونهج البلاغه، این موضوعات بررسی شده اند: علل پیدایش فرقه ها از قبیل حسادت و خودخواهی، اصطکاک منافع،آراء و عقاید فرقه های باطل دوره جاهلیت.

این رساله در ‎۵ فصل تنظیم شده است. محقق در فصل اول کلیاتی درباره علم کلام آورده است. در فصل دوم شرح واژگان ایمان، اسلام، کفر، نفاق، فسق ... آورده شده است. در فصل سوم ایمان، کفر از دیدگاه متکلمان اسلامی (زیدیه، خوارج، نجدات، مرحبه، مجیدیه، یوسنیه،) مورد اشاره قرار گرفته است. محقق در فصل چهارم به نقد و تحلیل دیدگاه متکلمان پرداخته است. فصل پنجم به بررسی مرتکب کبیره یا ربطهء گناه کبیره یا ایمان و کفر می پردازد.

رساله حاضر در ده فصل به رشته تحریر در آمده است .در فصل اول بخشهای مقدماتی شناخت تشکیل می دهد و در فصل دوم تعریف شناخت و نقد برسی تعریف های مخلف آمده است . فصل سوم راجع به امکان شناخت و تاریخچه و قائلین به عدم امکان شناخت است .در فصل چهارم و پنجم به ریشه های اصلی شناخت ( اقسام علم ) پرداخته است. در فصل ششم اقسام مفاهیم کلی یا معقولات اولی و ثانیه منطقی و فلسفی پرداخته شده است. در فصل هفتم گرایش پوز تو سم، منطقی و فلسفه تحلیل زبانی مورد نقد و بررسی قرار گرفته شده است. در فصل هشتم دیدگاهای، عقلیون و فلاسفه در مورد اصطلاحات حسن یا عقل در تصورات و تصدیقات با یکدیگر مقایسه شده است. در فصل نهم به ابزار شناخت پرداخته شده است. در فصل دهم ارزش شناخت مورد بحث گذاشته شده است.

این پژوهش در سه بخش به بررسی و نقد آرای کلامی اهل کتاب در قرآن و ریشه یابی آنها پرداخته است: بخش اول، وضعیت دینی فرهنگی جهان در عصر ظهور اسلام: عصر ظهور اسلام، ادیان عصر بعثت؛ بخش دوم، یهودیت: بررسی تحریف عهد عتیق، عقاید یهودیت در قرآن؛ بخش سوم، مسیحیت: تصویری از وضعیت فرهنگی عصر ظهور عیسی و تصورات عقیدتی در مسیحیت، بحثی درباره ی تحریف عهد جدید، بررسی اصول اعتقادی مسیحیت در قرآن.

هدف از این پایان نانمه، بررسی دیدگاههای قرآن و عترت(ع) پیرامون استکبار است. تحقیق حاضر به روش کتابخانه ای انجام یافته و مباحث آن در چهار فصل تنظیم شده است. فصل اول، اختصاص به شناخت و معرفی استکبار در دو محور اساسی فردی و اجتماعی دارد. در فصل دوم، ابتدا، ابعاد مختلف استکبار بیان شده و در ادامه، استکبار و امپریالیسم مورد مقایسه قرار می گیرند. فصل سوم به عملکرد استکبار پرداخته و به این سوال پاسخ می دهد که آیا امکان آشتی و زندگی مسالمت آمیز میان نیروهای انقلاب و الهی و مستکبران وجود دارد یانه؟ نهایتا" فصل پایانی، راههای رهایی از استیلای مستکبران و استقلال جامعه اسلامی را بیان می کند. یافته های تحقیق نشان می دهد، عدم تسلیم در برابر حق و خود بزرگ بینی و کوچک شمردن مردم دو محور اساسی استکبار می باشد.نمونه بارز مستکبران، سران قدرتمند سیاسی و نظامی که بیشتر به شکل دولتهای مقتدر و برتری طلب مطرح هستند، می باشند. برتری طلبی، دیکتاتوری، قدرت طلبی، نژادپرستی، جمود و تحجر و .... از ابعاد دیگر استکبار به شمار می آیند. محرک انسان در این تجاوزگریها علاوه بر وضعیت کبر در اوضاع نفسانی، معلول حرص و فزون طلبی او نیز می باشد. به عبارت دیگر، فساد روی زمین معلول حرص و استکبار در اوضاع نفسانی انسانهای منحط می باشد. نتیجه دیگر حاصل از مباحث، اصالت دشمنی و خصومت مستکبران با حرکتهای الهی است که باید به عنوان یک اصل استراتژیک مورد توجه سیاستگزاران جامعه اسلامی قرار گیرد. از نظر قرآن، کسی که از راه صلاح و تقوی خارج شد، نمی تواند تحمل کند که شخصی صالح برشیوه تعهد و درستی پابرجا بماند. بنابراین اگر اهل حق و مردم متعهد بپندارند که مستکبران و منحرفان دست از سر آنان بر می دارند، بسیار اشتباه کرده اند. از دیدگاه قرآن، ایجاد نزاع و اختلاف، اشاعه فحشاء، اعتیاد به مواد مخدر، به سازش کشاندن سران نظام، وابستگی اقتصادی، ایجاد جو رعب و وحشت، انحراف افکار عمومی و .... از جمله شیوه هایی هستند که مستکبران برای مقابله با انسانها در پیش می گیرند. برای رهایی از استیلای مستکبران باید به روشهای مختلفی چون ایمان و توکل به خدا، اتحاد و اعتصام به حبل الله، امید به پیروزی و مقاومت در برابر سختیها، تلاش در جهت سازندگی، اطاعت از رهبری، استمرار در خط الهی و ... متوسل شد.

این رساله در شش فصل تنظیم شده است. در فصل اول اهمیت امر به معروف و نهی از نکر از دیدگاه فقها و قرآن و سنت آورده شده است. در فصل دوم تعریف امر به معروف و نهی از منکر آورده شده است. فصل سوم اختصاص به اقسام امر به معروف و نهی از منکر دارد. فصل چهارم شرایط امبر به معروف و نهی از منکر را آورده است. فصل پنجم مراتب امر به معروف و نهی از منکر و فصل ششم اجرای حدود را آورده است

هدف ازاین پژوهش، بررسی مساله الهیات بالمعنی الاخص در نهج البلاغه است. رساله حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای و تحلیل محتوا انجام یافته و مباحث آن دردوبخش کلی تنظیم شده است. بخش اول، به عنوان مقدمه تحقیق، طی دو فصل به ارائه کلیاتی پیرامون نهج البلاغه می پردازد. درفصل اول، به عنوان مقدمه تحقیق، طی دو فصل به ارائه کلیاتی پیرامون نهج البلاغه می پردازد. در فصل اول مختصری از زندگانی و آثار سید رضی به عنوان گردآورنده نهج البلاغه بیان شده و به دنبال آن خود نهج البلاغه مورد بررسی قرار می گیرد. درفصل دوم از بخش اول، شخصیت امیرالمومنین(ع) از جنبه علم الهی مورد بررسی قرار گرفته وبه آیات نازل در شان آن حضرت، سخنان پیامبر اکرم(ص) در مقام و منزلت حضرت و .... اشاره می شود. دربخش دوم پایان نامه، الهیات بالمعنی الاخص در نهج البلاغه مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. الهیات بالمعنی الاخص تماما" به بحث درخصوص خداوند از جنبه های مختلفی چون اثبات خداوند، نحوه شناخت خدا و نفی هرگونه شباهت بین او ومخلوقات، چه در ذات و چه درصفات، توحید خدا و .... اختصاص دارد. تمامی موارد مذکور، به خوبی از عبارات امیرالمومنین(ع) قابل استفاده و فهم است و نکات ارزنده ای را می توان از آن استخراج کرد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که اولاگ در جهان اسلام، حضرت امیرالمومنین(ع) اولین کسی است که به طور مفصل و دقیق پیرامون مباحث الهی به نحو مستدل و همراه با عبارات برهانی بحث نموده اند. هرچند که در زمان خود حضرت، فهم این مباحث برای مردم دشوار و گاهی غیرممکن بوده است. ولی در طی زمان هرچه بر غنای مباحث الهیات و فلسفه افزوده می شد، ارزش و اعتبار سخنان حضرت بیشتر نمایان و آشکار می شد، تاحدی که این عبارات و سخنان، راهگشا و فاتح ابواب فراوانی از علوم، به خصوص فلسفه اسلامی گشوده نشده است. ثانیا" سخنان امیرالمومنین(ع) درباب الهیات و خداشناسی در مرتبه ای است که هیچکس نه قبل و نه بعد ازایشان، به عمق و نکته سنجی آن سخن نگفته است. حتی در برخی از مباحث همچون وحدت خداوند، حضرت فتح باب کرده اند و درپاره ای دیگر گویی که حضرت به وسیله علم الهی خود و ارتباط با منبع وحی، پیش بینی می کرده اند که در آینده، دربین مسلمانان چنین بحثهایی رخ می دهد و برای جلوگیری از انحراف، مباحثی را به طور دقیق و صریح بیان کرده اند. ثالثا" حضرت علی(ع) نخستین کسی بوده اند که مباحث الهی و حکمی را درقالب الفاظ و واژه های عربی ریخته و عرضه نموده اند. پیش از ایشان هیچ کس به چنین کاری دست نزده است. زیرا دایره الفاظ و واژه ها برای دربرگرفتن آن معانی بلند و ارزشمند کوچک بوده است. مگراینکه نوعی تجرید درآنها اعمال شود و این تنها از مقام معصومی چون علی(ع) که با عالم غیب ارتباط داشته اند، ممکن بوده است که درنهایت فصاحت و بلاغت، آن معانی بلند و والارا درقالب آن الفاظ و واژه ها ریخته و به مشتاقان علوم هدیه نموده اند. رابعا" با توجه به عبارات و سخنان آن حضرت درباب خداشناسی اثبات می شود که یکی از راههای مطمئن و استوار براط شناخت خداوند و صفات او وفهم مباحث مربوط به الهیات، راه فلسفه و استدلال و برهان عقلی است. مخالفان این مباحث باید بدانند که فهم دقیق و صحیح پاره ای از آیات قرآنی و سخنان معصومین علیهم السلام، از جمله سخنان امیرالمومنین(ع)، تنها با توجه به این مباحث امکان پذیر است.

عملی که از انسان سر می زند، از بین رفتنی نیست و آثاری دارد که به صاحبش برمی گردد. این آثار، چه خیر و چه شرّ، در جهان دیگر به نحو کامل و بدون نقص به فاعلش می رسد، لیکن برخی آثار، در همین دنیا منعکس می گردد و صاحبش تلخی یا شیرینی آن را می چشد. آثار اخروی اعمال، از موضوع بحث نگارنده خارج است. آنچه مورد بحث است، آثار دنیوی اعمال است، و مقصود از آثار، هم آثار تکوینی است و هم آنچه به عنوان پاداش و کیفر، داده می شود و عنوان جامع برای آن، انعکاس اعمال انسان در دنیاست. فواید این بحث، گاهی فردی است و گاهی اجتماعی. فرد، هرگاه به آثار عمل خود در دنیا پی ببرد، می فهمد که باید سرلوحه برنامه اش را اصلاح خود قرار دهد؛ زیرا سعادت دنیا و آخرت خود را در این مهم، خواهد دید. اگر انسان ها متوجّه آثار اعمال خود باشند، از آن جا که انسان، دنبال جزای نقد می گردد و پاداش ها و کیفرهای دنیوی نقدند، بنا بر این، تأثیرش در رفتار افراد انسانی فراوان خواهد بود، و همه سعی می کنند نیروی انسانی خود و سایر امکاناتشان را صرف تأمین امنیت اجتماعی کنند. مباحث این پایان نامه، در سه عنوان کلّی مطرح گردیده است. بخش اوّل، درباره پاداش های دنیوی اعمال یا انعکاس اعمال صالح در دنیاست . بخش دوم، در مورد کیفرهای دنیوی اعمال یا انعکاس گناهان است . در بخش سوم نیز پاداش ها و کیفرهای اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. مباحث بخش اوّل، درباره پاداش های مادّی در دنیا عبارت اند از: رفع یا تسهیل مشکلات، رزق گوارا، وجاهت اجتماعی، محبوبیت اجتماعی و طول عمر. نگارنده، با توجّه به آنچه از قرآن و روایات به دست می آید، این پاداش ها را مدّ نظر قرار داده و درباره آن، بحث نموده است. وی علّت تقدّم محبّت پاداش های مادّی را به لحاظ گستردگی بحث پاداش های معنوی عنوان کرده و این بحث را متأخّر نموده است. در قسمت دوم این بخش، مسئله پاداش های معنوی مطرح شده که این پاداش ها عبارت اند از: تقویت ایمان، حیات پاکیزه، شرح صدر، حکمت و علم. در این باب، اهمّیت پاداش ها و کیفرهای معنوی را از این جهت بیان می کند که اساس سعادت و شقاوت ابدی فرد را به وجود می آورند. در این قسمت نیز نگارنده با کمک گرفتن از آیات و روایات و نقل قضایا و حکایت های مربوط به هر بحث، قول صاحب نظران و اهل فن را مطرح کرده و درباره هر یک، بحث می کند. بخش دوم، درباره کیفرهای دنیوی اعمال یا انعکاس گناهان است که خود، دو قسمت دارد: کیفرهای مادّی که عبارت اند از: ظلم، قطع رَحِم، قسم دروغ، زنا و فحشا، دروغ بستن به خدا و جدال با اولیا خدا، نداشتن محبوبیت اجتماعی، و کوتاه شدن عمر. نگارنده، ابتدا مجازات را بر سه گونه می داند: مجازات قراردادی (تنبیه و عبرت)؛ مجازاتی که با گناه، رابطه تکوینی و طبیعی دارد (مکافات دنیوی)؛ و مجازاتی که تجسّم خودِ عمل است و چیزی جدا از آن نیست (عذاب اخروی). سپس درباره هر کدام، توضیحاتی را ارائه می کند که در برگیرنده آیات و روایات و اقوال و نظریات بزرگان و دانشمندان است. قسمت دوم این بخش، کیفرهای معنوی است. این کیفرها با عناوینی چون: خودْفراموشی، کورْدلی، قساوت قلب، انحراف قلب، حجاب حق، رفاقت و هم نشینی با شیطان، تکذیب آیات خدا، اِمهال و استدراج به چشم می خورد. نگارنده، در توضیح این قسمت، ضمن این که آثار معنوی گناه را از مهم ترین آثار آن می داند، به جبران ناپذیری این گونه آثار، تکیه دارد و با آوردن مثال هایی، مقصود خود را در این زمینه روشن می سازد. بخش سوم پایان نامه، با عنوان «پاداش ها و کیفرهای اجتماعی»، درباره سنّت های خدا در اجتماع در مورد عمل و جزا و نقل قولی از علّامه طباطبایی در این زمینه، سخن گفته و کیفرهای اقوام پیشین و علّت این کیفرها را با پرسش و پاسخ هایی بازگو نموده است. مطالب دیگر در این بخش، در مورد بلاهایی است که جوامع متمدّن با آنها رو به روست که با بیان معنای جامعه و مقصود از اجتماع و جامعه ای که تقوایش موجب نزول برکات و فسادش موجب نزول عذاب و گرفتاری می شود، آغاز شده و در ادامه، این بلاها را برمی شمُرَد که عبارت اند از: تزلزل نظام خانواده، سلب امنیت، فقدان عدالت اجتماعی، و فقدان انس و الفت. نکته قابل توجّه در این پایان نامه، استشهاد بسیار نگارنده به آیات و سرگذشت های قرآنی است که در بیشتر مباحث به چشم می خورد.