جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در کتاب شریف نهج البلاغة - که در بردارنده گوشه ای از سخنان گهربار امیرمؤمنان علیه السلام است - دو نمونه از سخن مشاهده می کنیم که قسمتی از این سخنان، مشروعیت حکومت را در قبال مردم می دانند و قسمتی، مردم را در این باب دخیل ندانسته، بلکه این مسئله را از امور الهی می دانند. نگارنده در این پایان نامه، به نفی تناقض بین این دو دسته سخنان و اثبات این که این دو دسته سخنان در صدد ایجاد روشی نوین در نظام حکومتی هستند، پرداخته است. این نگاشته، از یک مقدّمه و یازده بخش تشکیل شده است: در مقدّمه، مسائلی از قبیل طرح اصل مسئله تحقیق، عنوان موضوع تحقیق و بستر تحقیق، مطرح شده است. در ابتدای پایان نامه، تعاریف متعدّدی از واژه حکومت ارائه شده و سپس، معنای مورد نظر از این واژه تبیین شده تا در میان معانی مختلف، محوریت ثابتی برای بحث باشد و از مغالطه در بحث، دوری شود. ضمناً از حیث مصداق نیز قدر متیقّن از حکومت نشان داده شده باشد تا هنگام بحث در این وادی، تمام اشکال حکومت را دربر گیرد. نگارنده در قسمت بعد، در صدد اثبات ضرورت اجتماعی حکومت برآمده و این که حکومت، فقط و فقط به عنوان یک گزاره مطلوب در اجتماعی محسوب نمی شود. وی در آغاز یک استدلال عقلی بر این قضیه آورده و سپس، روایاتی از امیر مؤمنان را مورد استفاده قرار داده که در آنها ضرورت حکومت در جامعه برای از بین رفتن هرج و مرج، مورد تأکید قرار گرفته است. سپس به فلسفه یا دلایل ضرورت حکومت پرداخته و آنها را ضمن مواردی برشمرده، که عبارت اند از: وحدت امّت در پرتو حکومت، اجرای عدالت و ظلم ستیزی، اقامه دین، تأمین حقوق عمومی و رفاه اجتماعی، و در هر مورد نیز به روایاتی از نهج البلاغة در راستای این ضرورت اجتماعی و فلسفه های متعدّد حکومت، استدلال نموده است. نگارنده، پس از این مقدّمات، به پاسخ این پرسش پرداخته که: حقّ حاکمیت در اصل از آن کیست؟ آیا حق، از آن خداوند است یا مردم نیز صاحب حقّ اند؟ و آمده است که چون مردم در عدم حاکمیت نسبت به همدیگر برابرند، لذا در خروج از این اصل اوّلیه عدم پذیرش سلطه غیر، دلیل قاطع و محکمی مثل دلیل اثبات ولایت خداوند، پیامبران و ائمه معصوم باید در دست باشد. وی در بحث دلایل ضرورت حاکمیت الهی، ابتدا در بخش حاکمیت در وضع قانون، خداوند را تنها قانونگذاری دانسته که ویژگی های منحصر به فردی در قانونگذاری دارد. در بخش حاکمیت در اوامر و نواهی نیز به این نکته پرداخته که امر نیز فقط بر عهده خداوند است ؛ زیرا حاکمیت، حقّ کسی است که به مصالح فرد و جامعه آگاه بوده، مسیر کمال آنها را بشناسد و ضمن به دور بودن از هرگونه حبّ و بغض و خودخواهی، بتواند کشتی هدایت و کمال بشر را به ساحل نجات، هدایت و کمال برساند، و این مطلب را به وسیله آیات قرآن و روایات نهج البلاغة اثبات نموده است. مبحث بعد در پاسخ به این پرسش است که آیا این حاکمیت با حاکمیت مردم در تضادّ است یا در طول آن قرار دارد؟ نگارنده در پاسخ می نویسد: تضادی بین دو حاکمیت وجود ندارد و این دو در امتداد یکدیگرند. منتها خداوند، بشر را طوری خلق کرده که دارای نیروی اراده و اختیار باشد و اگر با اختیار خود به حاکمیت الهی تن در دهد، در راه صواب است، وگرنه در ورطه هلاک و نابودی قرار می گیرد. سپس به اجمال، دلایلی از نهج البلاغة درباره مشروعیت حاکمیت مردم آورده و آیات و احادیثی نیز از باب شاهد آورده است. نگارنده، در ابتدای این بحث ها برای بهتر روشن شدن مطلب، اشاره ای گذار به نظام های عمده حکومتی در ادوار گذشته کرده و در یک تقسیم بندی مختصر، آنها را به چهار گروه تقسیم نموده است. پس از این تقسیم بندی نیز مجملی از روش حکومتی تئوکراسی و اقسام چهارگانه آن را شرح داده و سپس، اصطلاح «دموکراسی (مردم سالاری)» و انواع دموکراسی های موجود در دنیا را مورد نقد و بررسی قرار داده است.

این پژوهش موضوع حیات را به طور تطبیقی در آیات قرآن کریم و نظریات فلسفی افلوطین و ملاصدرا بررسی کرده و حاوی شش فصل با این موضوعات است: حقیت حیات، سیمای حیات در قرآن کریم و احادیث، حیات و ماده، مصادیق حیات در قرآن کریم، دیدگاههای افلوطین در مورد حیات، دیدگاه صدرالمتألهین در مورد حیات.

رساله حاضر شامل سه بخش می باشد. بخش اول تحت عنوان اسلام دین الهی در صدد بیان امکان خاتمیت است و در سه فصل مجزا به بررسی ضرورت بعث انبیاء، وحدت در دعوت انبیاء و تکامل در این دعوت پرداخته است. در بخش دوم به اثبات خاتمیت توجه شده و این مسئله از دیدگاه قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش سوم تبیین خاتمیت محور کار بوده که مباحث آن تحت سه فصل اکمال دین، رمز ختم نبوت و خاتمیت و ابعاد مختلف دین ارائه شده است.

این پایان نامه سه بخش دارد. در بخش اول با عنوان اسلام دین الهی از ضرورت ارسال انبیاء، دعوت انبیاء به عنوان دعوتی واحد، دعوت انبیاء به عنوان دعوتی متکامل بحث شده است. در بخش دوم تحت عنوان اثبات خاتمیت، خاتمیت در آیات قرآن و روایات معصومین (ع) بررسی شده است . بخش سوم با نام تبیین خاتمیت به بررسی رمز ختم نبوت، اکمال دین وخاتمیت و ابعاد مختلف دین اختصاص دارد.

در این تحقیق حضرت مریم(ع) به صورت مقایسه ای میان انجیل و قرآن کریم بررسی شده و مباحث آن در هفت فصل با این عناوین آمده است: فلسطین، زادگاه مریم؛ تولد مریم؛ کفالت مریم؛ مقام تحدیث و اصطفای مریم؛ بارداری مریم؛ تولد عیسی(ع) و دوران مادری؛ الوهیت مریم.

این پایاننامه در سه بخش تدوین شده و در آنتوحید ربوبی از جنبه های مختلف از دیدگاه قرآن موردبررسی قرار گرفته است: در ابتدا، مفهوم وحدت وتوحید، و مراتب و درجات توحید و توحید ربوبی مطرحشده و سپس از توحید ربوبی در جهان آفرینش، وحدتتدبیر، نظام احسن از دیدگاه قرآن، و ربوبیت در حوزهانسانی بحث شده است. در پایان، رهنمودهای قرآن درزمینه توحید ربوبی بیان شده و عوامل غفلت از توحید وآثار و نتایج اعتقاد به توحید آورده شده است.

حقق در این رساله ابتدا مراحل سیر تکاملی بحث را به سه مرحله تقسیم کرده است :مرحله دوران بینیادین، دوران تکامل، دوران انتقال. سپس نظرات احمد بن حنبل، ابن تیمیه و ابن قیم جوزیه را به ترتیب درباره دوران های مختلف آورده است. در فصل اول بررسی موضع نزاع بین تشیع و وهابیت، در فصل دوم بررسی توحید و شرک از دیدگاه وهابیت، در فصل سوم توحید و شرک از دیدگاه تشیع بررسی شده است. فصل چهارم رساله پاسخ به وهابیان نام دارد.در فصل پنجم آثار و تبعات حقوقی توحید و شرک مورد بررسی قرار گرفته است.

این رساله در سه بخش تنظیم شده است: بخش اول به یازده فصل تحت این عناوین تقسیم سده است: موقعیت و وضعیت خانوادگی حضرت زهرا ؛ ولادت حضرت زهرا؛نام های حضرت زهرا؛ تربیت آن حضرت: شعب ابی طالب؛ ازدواج حضرت زهرا؛ فرزندان حضرت زهرا؛ نقش اجتماعی و سیاسی حضرت؛ تسبیحات ؛ تهمت فراش حضرت علی مورد بررسی قرار گرفته است. بخش دوم شامل فضایل حضرت زهرا می باشد. فصل سوم به مبارزات سیاسی حضرت زهرا (ع) می پردازد.

در این رساله محقق ابتدا به قانون زوجیت و ضرورت ازدواج و اهمیت ازدواج از نظر قرآن پرداخته است. در فصل دوم به علل پیدایش تعدد زوجات در میان بشردر فصل سوم تعدد زوجات قبل از ظهور اسلام بررسی شده است. عناوین بقیه فصلها به این صورت می باشد: تعدد زوجات در جهان معاصر، اسلام وتعدد زوجات، شرایط تجویز و تعدد زوجات، ممنوعیت تعدد ازدواج برای زنان، تعدد زوجات به عنوان یک ضرورت اجتماعی، حکمت تعدد زوجات پیامبر (ص) و اشکالات وارده بر تعدد زوجات

پژوهشی است در تبیین تسبیح موجودات هستی با استناد به آیات و روایات. رسالة حاضر در چهار فصل، هجده گفتار و یک خاتمه تنظیم شده است. نویسنده پس از بیان رابطة تسبیح با حمد، کیفیت وضع الفاظ و حجیت ظواهر الفاظ، به تقسیم بندی تسبیح در قرآن و تسبیح هستی از منظر قرآن و روایات پرداخته است. وی در ادامه از مباحثی همچون اثبات علم و آگاهی موجودات با ادلة عقلی و نقلی و مفهوم عشق بحث کرده است. همچنین در فصل پایانی به بحث از مقوله نطق و کلام از دیدگاه قرآن و اندیشمندان اشاره کرده و نقش کلام و مکالمه را در زندگی انسان ها یادآور شده است. نویسنده در جمع بندی به این نتیجه رسیده که ظواهر آیات و مضامین اخبار اهل بیت(ع)، همه حاکی از جریان تسبیح در میان تمام موجودات است و شیوة بروز آن هم به صورت حقیقی است نه مجازی و تأویل و توجیه همة موارد تسبیح موجودات و مجازی دانستن و به زبان حال تفسیر کردن آن، بسیار بعید و دور از حقیقت خواهد بود. بنابراین باید بپذیریم که تسبیح و ذکری که اولیای خدا همچون حضرت داود(ع) شنیده اند، یک نطق و آهنگ عادی نبوده از این رو اگر ما هم فرضاً همراه حضرت داود(ع) می بودیم، امکان شنیدنش برای ما مقدور نبود، زیرا همراه ایشان مردمی بوده اند که آنچه را حضرت داود(ع) شنیده است، آن ها از شنیدنش محروم بوده اند، به علت اینکه آن ها گوش باطنی همچون داود(ع) نداشتند، و الّا تمام موجودات در عالم واقع، تسبیح گوی حقّند.