جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مطالعه بر محور سوال انجام شده است که اگر قرار باشد فیلمنامه ای با محوریت «حضرت مهدی» نگارش شود آن فیلمنامه از چه الگوی تکنیکی و فرمی تبعیت خواهد کرد. الگوهای طراحی فیلمنامه های سینمای کلاسیک عموما بر الگوی ارسطویی استوار است که با توجه به مبانی فلسفی و خاستگاه های فرهنگی چنین الگو هایی_ نمی تواند ظرف ایده الی برای طرح شخصیت های قدسی مانند معصومین و حضرت حجت (علیه السلام) قرار گیرد. با توجه به ابعاد عدیده ساختار در فیلمنامه (مانند پیرنگ ماجرا، شخصیت پردازی، دیالوگ نویسی و ...) این مطالعه تنها بر بعد «شخصیت پردازی» در فیلمنامه متمرکز شده که از طریق احصاء مختصات تکنیکی و مقتضیات شخصیت پردازی در فیلمنامه_ کارآمدی انها را در طرح شخصیت حضرت مورد ارزیابی قرار می دهد. فرضیه این مقاله این است که قابلیت های تکنیکی فیلمنامه ها با الگوهای ارسطویی عموما مناسب طرح شخصیت های زمینی اند و باید در ویژگی های ساختاری این الگو ها از جمله اصل شخصیت پردازی تصرف کرد و قابلیت های نوینی را در ساختار فیلمنامه ارائه داد.

این مطالعه پیرامون این پرسش محوری انجام شده است که اگر قرار باشد فیلمنامه ای با محوریت «شخصیت های مقدس معصومین مانند پیامبر و امامان» نگارش شود، آن فیلمنامه باید از چه الگوی تکنیکی و فرمی تبعیت کند. الگوهای طراحی فیلمنامه های سینمای کلاسیک عموما بر الگوی ارسطویی استوار است که با توجه به مبانی فلسفی و خاستگاه های فرهنگی چنین الگوهایی، نمی تواند قالب ایده آلی برای طرح شخصیت های قدسی مانند معصومین قرار گیرد، زیرا اولا، شخصیت های معصوم را نمی توان نشان داد؛ دوم این که شخصیت آنان ایستا و پایدار است که در تعارض با شخصیت پردازی در فیلمنامه نویسی است که شخصیت ها عموما ناپایدار و دایم در حال تحول اند.با توجه به ابعاد عدیده ساختار در فیلمنامه (مانند پیرنگ، ماجرا، شخصیت پردازی، دیالوگ نویسی و...)، این مطالعه فقط بر بعد «شخصیت پردازی» در فیلمنامه متمرکز شده که از طریق احصای مختصات تکنیکی و مقتضیات شخصیت پردازی در فیلمنامه، کارآمدی آن ها را در طرح شخصیت حضرات معصومین مورد ارزیابی قرار می دهد. فرضیه این مقاله این است که قابلیت های تکنیکی فیلمنامه ها با الگوهای ارسطویی، عموما، مناسب طرح شخصیت های زمینی اند و باید در ویژگی های ساختاری این الگوها از جمله اصل «شخصیت پردازی» تصرف کرد و قابلیت های نوینی را در ساختار فیلمنامه تعریف کرد، والا شخصیت آنان از مراتب قدسیت به مراتب زمینی فروکاهیده خواهد شد.

در همه اعصار، فرشتگان و ماهیت آن ها برای انسان، جذاب و پرسش برانگیز بوده است. این جذابیت تنها به این دلیل نیست که بشر نمی تواند ملائک را همچون دیگر ارکان عالم مشاهده کند، بلکه دلایل دیگری را نیز در خود دارد. از مهم ترین این دلایل نقش فرشتگان در جهان هستی و ارتباط آن ها با زندگی دنیوی و اخروی آدمی است. بازنمایی فرشتگان در رسانه های غربی، با حقیقت و آموزه های اسلامی مغایرت دارد، ولی متاسفانه به دلیل قدرت جادویی رسانه، تاثیرات فراوانی بر اذهان عمومی گذاشته است.این پژوهش تلاش دارد بر اساس آموزه های اسلامی سیمای فرشتگان را در رسانه ملی تحلیل کند و همچنین راهکارهای عملی و کاربردی را در چگونگی بازنمایی فرشتگان در رسانه را پیشنهاد کند. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که اهالی رسانه باید همانطورکه به امور فنی رسانه تسلط داشته باشند، به مفاهیم و آموزه های اسلامی نیز واقف باشند.

سیر تحول نگارگری مکتب شیراز در دوره‌ی ترکمنان با نوعی تغییر رویکرد در مضمون، ساختار و فضای تصویری همراه است. ما در این دوران با تعدّد خمسه‌های نظامی از یک سو و نیز تغییر در هندسه‌ی پنهان و تغییرات شگرف در رنگ‌بندی آثار که همواره در بطن خود نوعی از بازتاب سنت تصویرنگاری پیش از اسلام را داراست، روبرو هستیم. از این‌رو هدف پژوهش حاضر، بررسی تغییر مضمونی و تحولات نقشمایه‌هایی از نگاره‌های شیراز است، که به نظر می‌رسد متأثر از فلسفه‌ی سیاسی سهروردی، و نیز شرایط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی جامعه بوده و گونه‌ی هنری جدیدی را پدید می‌آورد، که در درون خود نوعی تلاش برای تداوم اندیشه‌های ایرانی، اسلامی و سنت شهریاری ایرانی است، و حوزه‌ی نگارگری را با نیازهای روز که همانا کسب مشروعیت سیاسی از طریق متون سیاست‌نامه‌ایِ مصور است، پیوند می-زند. سهروردی در تفکر سیاسی خود، پیامبران، امامان و حکیمان متآله را شایسته‌ترین انسان‌ها در قدرت و حکمت و حکومت دانسته و بنابر فلسفه‌ی نور او، شاه در مرتبه‌ای بس پایین‌تر از امام یا حکیم متوغل است. به نظرمی‌رسد حاکمان و شاهان اینجو و هنرمندان کتابخانه‌ی سلطنتی در شیراز از این نظریه‌ی سهروردی، و نیز شرح مشهوری که قطب‌الدین شیرازی به سال ۶۹۴ ق بر حکمت‌الاشراقِ شیخ اشراق نوشت و نیز کتاب دره‌التّاج او، که به حاکم شیراز، شاه طیبی تقدیم کرد، متأثر شده باشند. از ملاک‌های این تحلیل، که بر تأثیر اندیشه‌های سهروردی بر دربار شیراز و نگاره‌های اینجو در قرن هشتم و تداوم آن تا دوره‌ی ترکمنان، صحه می‌گذارد، می‌توان به شواهد تاریخی‌یی چون ویران نشدن فارس بدست مغولان و فرهنگ و حکمت و هنر غنی این ایالت کهن در دوره‌های هخامنشی، ساسانی، آل بویه و عصر حافظ؛ اهمیت شیراز به‌عنوان مرکز زردشتیان قبل و بعد از اسلام -که در چنین بستری درهم آمیزی افکار و عقاید اسلامی و زرتشتی قابل پیش بینی است (بخصوص این که حکمت سهروردی بر پایه‌ی حکمت ایران باستان بنا شده بود)؛ تعداد زیاد سادات و علویان و نیز عارفان و علمای بنام مذهبی به‌خصوص قطب‌الدین شیرازی در قرن ۷ و ۸ ق؛ فساد مالی و بحرانهای کشاورزی و اجتماعی و نیز جنگ-های ملوک‌الطوایفی ایلخانان بعد از ابو سعید در ۷۳۵ق؛ اوضاع آشفته شیراز در قرن هشتم و قوانین یاسایی و مالیات ‌های سنگین و اخلاق بد روسای مغول؛ وجود سلطان ابواسحاق اینجو وقوام‌الدین حسن، همگی سبب شد، که فرضیه‌ی «رابطه و تأثیر اندیشه‌ی سهروردی بر دربار اینجو» در این تحقیق شکل گیرد. این پژوهش به روش توصیفی/ تحلیلی و تاریخی و با اتکا به شیوه‌ی مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی صورت می‌پذیرد. تحقیق در بُعد بررسی دگردیسی‌های سیاسی و اعتقادی نهفته در پسِ آثار به شیوه‌ی کتابخانه‌ای است و تحقیق اسنادی خود شامل دو مرحله است: ۱. مطالعه بر نمونه آثار دوره‌های تاریخیِ مکتب شیراز از آل بویه تا ترکمان، با بررسی ۵۳ نگاره، مورد برای شناخت تحولات سبکی ترکمنان، بر اساس شیوه‌ی چارلز جنسن. ۲. تحلیل و تفسیر نگاره‌هایی منتخب، در مکتب شیرازِ اینجو تا ترکمنان با بررسی و تحلیل ۳۵ نگاره، که تأثیر فلسفه‌ی سهروردی و بستر سیاسی و اجتماعی زمانه را با اتکا به روش شمایل‌شناسانه‌ی اروین پانوفسکی نشان می‌دهد.نتایج این پژوهش حاکی از این است که بر اساس فلسفه‌ی سیاسی سهروردی، شاه فره‌مند در دوره‌-ی اسلامی، فقط امام و پیامبر است و نه هیچ‌یک از سلاطین دوره‌ی اسلامی و نفوذ فلسفه‌ی مذکور به دربار و کارگاه اینجویان در شیراز، منجر به انقطاع نقشمایه‌ی ایکونیک هاله‌ی مقدس پیرامون سرِ شاهان در نگاره‌ها