جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

وي دو گفتار در اين زمينه دارد، نزديك به يكديگر، و اين كمي گسترده تر و آغاز مي شود به اينكه بيشتر راههايي كه پيشينيان براي معرفت پيمودند، سخت بود و راه بلند، اكنون من مي خواهم راه ساده و كوتاهي را بيان كنم. سپس به اثبات واجب مي پردازد. (احمد منزوي) نويسنده در اين رساله سعي در اثبات واجب الوجود از طريق بحث در «وجود» و «اصالة وجود» و «وجود بنفسه» و «وجود بغيره» دارد و بدين ترتيب چون به اين مباحث پرداخت به مقدماتي دست مي يابد كه با آن به اثبات واجب الوجود پردازد. (عبدالله انوار) آغاز كتاب: حمدله. صلاة. و بعد، فيقول افقر الوري الي عفو الملك المجيد عبدالقادر بن محمد سعيد انجاهم الله عن العذاب الشديد. ان من المطالب العالية جملة اكثر طرق سلوا فيها الي معرفتها كانت بعيدة صعبه. و انا بعونه تعالي. . انجام كتاب: ... يعجز عن دفعه عنه سواه تعالي. كما حصل ذلك لجميع، منهم الصديق رض فبا المعجزة اولي. و الحمدلله علي ذالك. رقم حين غلبة النوم ... [دائره المعارف 2/7 و 2/8؛ بغدادي 1/605، زركلي 4/44؛ سركيس 2/1291 كه هيچيك از ين كار او نام نبرده اند.]

نويسنده مي گويد مسأله اثبات واجب الوجود يكي از مسائل مهم فلسفي و كلامي است كه درباره آن بزرگان زيادي از جمله ملاجلال دواني مطلب نوشته اند. چون گفتار او در اين باب بسيار مغلق بود و حاجب به تبيين داشت پس من كتاب اثبات واجب الوجود او را برداشتم و اين رساله را در شرح آن پرداختم و آن را تقديم به سلطان عبدالمجيد خان (پادشاه عثماني) كردم. در اين رساله ابتدا قول دواني مي آيد و سپس قول شارح. (عبدالله انوار) [انجمن آثار ملي ص 220]

رساله هاي چندي از وي در اين كتابخانه نگاهداري مي شود ( نك . اثبات واجب الوجود ، الاسئلة و الاجوبة ، التسلسل ، الحاشية علي شرح العقايد العضدية ، رسايل عرفاني ، رساله عرفاني ، تقريب المرام في شرح تهذيب الكلام ، حدوث العالم ، شرح الرسالة البديعة ، المبداء و المعاد ، الوجود ... ) گفتاري است كوتاه ، بخش بندي نشده . نام نگارنده تنها در پايانه آمده است. ( احمد منزوي ) آغاز كتاب: الحمدلله علي حكمه بعد علمه ، و علي صفوته بعد قدرته ، و الصلاة ... و بعد ، فاعلم ان البراهين الموردة المشهورة في ابطال اللاتناهي ، كما اطلعنا عليه ، غير تامة ... انجام كتاب: ... فصح العلم بها دون وجودها ، فاندفعت الشبهة المتوهمة في علمه تعالي . ]دائره المعارف 2/5 ؛ بغدادي 1/605 ؛ زركلي4/44 ؛ سركيس 2/1291 كه هيچيك از اين كار او ياد نكرده اند .[

تقريب المرام في شرح تهذيب الكلام، اثر شیخ عبدالقادر سنندجی کردستانی (متوفی 1304ق)، شرحی است بر «تهذيب الكلام في تحرير المنطق و الكلام»، سعدالدین مسعود بن عمر تفتازانی (متوفی 792ق). این کتاب به‌همراه حاشیه‌ای با نام «حاشية المحاكمات» تألیف شیخ محمد وسیم کردستانی و مقدمه فرج‌الله زکی کردستانی منتشر شده است. نام کامل کتاب تفتازانی همان ‎گونه که در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی آمده، «تهذيب الكلام في تحرير المنطق و الكلام و تقريب المرام من تقرير عقائد الإسلام» است. این کتاب که به «تهذيب المنطق و الكلام» مشهور است، رساله‌ای از تفتازانی در منطق و کلام به زبان عربی است. این رساله با همه فشردگی و اختصار، از متون معتبر در حوزه‌های آموزشی قدیم بوده و بر آن شرح‎ها و حواشی فراوان نوشته شده است. تفتازانی این اثر را در 789ق، به پایان رساند. او در این چکیده مباحث منطقی و کلامی، با حذف زواید، اصول مطالب را در غایت ایجاز بیان می‌کند و همین ساختار، مجالی فراخ برای تهیه متون گسترده‌تری بر اساس این اثر فراهم ساخته است. برخی از حاشیه‌ها و شرح‎های تهذيب المنطق، به‌حدی اهمیت یافته‌اند که بر خود آنها به چند واسطه نیز حاشیه‌هایی نوشته شده است. بر کتاب تهذيب المنطق تفتازانی، شروح بسیاری نوشته شده است. از شرح‎های متأخری که حاصل تدریس کتاب در کردستان بوده است، «تقريب المرام في شرح تهذيب الكلام» اثر عبدالقادر بن محمد سنندجی است که در دو جلد با حواشی محمد وسیم کردستانی و فرج‌الله زکی کردستانی در 1318-1319ق، در بولاق انتشار یافته است. ترجمه‌ای فارسی از این شرح نیز با عنوان «تذهيب المرام» به قلم فخرالدین بن احمد رودباری، از علمای کردستان به کوشش محمدرئوف توکلی در 1381ش، در تهران به چاپ رسیده است. کتاب با مقدمه فرج‌الله زکی کردستانی منتشر شده است. او سبب نگارش این شرح را اشتیاق فراوان محصلین به دو علم حکمت و کلام و نبود کتابی جامع در حکمت طبیعی و کلیات فلسفه دانسته است. شیوه نگارش اثر بدین ترتیب است که متن اثر در پرانتز و شروح عبدالقادر در بیرون از آن ذکر شده است. در پاورقی اثر نیز حاشیه محمد وسیم کردستانی درج گردیده است.

تقريب المرام في شرح تهذيب الكلام، اثر شیخ عبدالقادر سنندجی کردستانی (متوفی 1304ق)، شرحی است بر «تهذيب الكلام في تحرير المنطق و الكلام»، سعدالدین مسعود بن عمر تفتازانی (متوفی 792ق). این کتاب به‌همراه حاشیه‌ای با نام «حاشية المحاكمات» تألیف شیخ محمد وسیم کردستانی و مقدمه فرج‌الله زکی کردستانی منتشر شده است. نام کامل کتاب تفتازانی همان ‎گونه که در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی آمده، «تهذيب الكلام في تحرير المنطق و الكلام و تقريب المرام من تقرير عقائد الإسلام» است. این کتاب که به «تهذيب المنطق و الكلام» مشهور است، رساله‌ای از تفتازانی در منطق و کلام به زبان عربی است. این رساله با همه فشردگی و اختصار، از متون معتبر در حوزه‌های آموزشی قدیم بوده و بر آن شرح‎ها و حواشی فراوان نوشته شده است. تفتازانی این اثر را در 789ق، به پایان رساند. او در این چکیده مباحث منطقی و کلامی، با حذف زواید، اصول مطالب را در غایت ایجاز بیان می‌کند و همین ساختار، مجالی فراخ برای تهیه متون گسترده‌تری بر اساس این اثر فراهم ساخته است. برخی از حاشیه‌ها و شرح‎های تهذيب المنطق، به‌حدی اهمیت یافته‌اند که بر خود آنها به چند واسطه نیز حاشیه‌هایی نوشته شده است. بر کتاب تهذيب المنطق تفتازانی، شروح بسیاری نوشته شده است. از شرح‎های متأخری که حاصل تدریس کتاب در کردستان بوده است، «تقريب المرام في شرح تهذيب الكلام» اثر عبدالقادر بن محمد سنندجی است که در دو جلد با حواشی محمد وسیم کردستانی و فرج‌الله زکی کردستانی در 1318-1319ق، در بولاق انتشار یافته است. ترجمه‌ای فارسی از این شرح نیز با عنوان «تذهيب المرام» به قلم فخرالدین بن احمد رودباری، از علمای کردستان به کوشش محمدرئوف توکلی در 1381ش، در تهران به چاپ رسیده است. کتاب با مقدمه فرج‌الله زکی کردستانی منتشر شده است. او سبب نگارش این شرح را اشتیاق فراوان محصلین به دو علم حکمت و کلام و نبود کتابی جامع در حکمت طبیعی و کلیات فلسفه دانسته است. شیوه نگارش اثر بدین ترتیب است که متن اثر در پرانتز و شروح عبدالقادر در بیرون از آن ذکر شده است. در پاورقی اثر نیز حاشیه محمد وسیم کردستانی درج گردیده است.