جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

معجزه جاوید و ماندگار رسول خدا (ص)، دریای بیکران معارف حقه‌الهی است که طراوت و تازگی آن در هر عصری نمایان است . در طول تاریخ پربرکت آن، از زوایای گوناگونی مورد تدبر و اندیشه قرار گرفته است ، زیرا هر آیه آن برای عنایت بشر، انگیزه‌آور است . یکی از دریچه‌های حقیقت‌نمای قرآن، اسماء و صفات آن است که آشکارا پرده از راز نزول آن برمی‌دارد و در طالب خود، اشتیاقی وصف‌ناپذیر می‌آفریند. این پایان‌نامه در پی شناخت دقیق اسامی و صفات این کتاب سعادت‌بخش است که شامل سه فصل و چند ضمیمه می‌باشد بطوری که دو فصل اول در واقع مقدماتی برای ورود به بحث اصلی "اسماء و صفات " هستند. و هر کدام از فصول ذیلا" معرفی می‌گردند. فصل اول، از قرآن کریم، شناخت اجمالی در حد لازم بدست می‌دهد و موضوعات مرتبط با اهمیت پرداختن به آن را روشن می‌کند. فصل دوم در پی آنست که فهم قرآن را ممکن جلوه داده و در قبال بعضی (اخباریون) که این امر را منحصر عده خاصی دانسته که از موهبت عصمت الهی برخوردار بوده‌اند، با ارائه دلایلی، فهم آن را از سوی عموم بشرکه به زبان قرآن آشنا باشند، اثبات می‌کند. در فصل سوم که متن اصلی این مجموعه را تشکیل می‌دهد با مطالعه دقیق قرآن، تعداد واژگانی را که می‌توان بعنوان اسم یا صفت این کتاب مقدس برشمرد، مورد شناسائی قرار گرفته و یک یک آن کلمات از لحاظ کاربرد معناشناختی در عرف مردم عرب زبان و اعتبار استعاره‌ای آنها از دیدگاه معتبرترین و کهن‌ترین کتب لغت ، مورد تحقیق واقع شده و وجه تسمیه یا توصیف قرآن به آنها با استشهاد به سخن مفسران گرانمایه بیان شده است . علاوه بر فصول مزبور، ضمایمی نیز به این پایان‌نامه ملحق می‌باشد. ضمیمه شماره یک : جدول مقایسه‌ای اسماء و صفات را نشان می‌دهد که از سوی عده‌ای از اندیشمندان بهمراه آیات مورد استشهاد آنان بیان گردیده است . ضمیمه شماره دو: جدول اسامی و صفات قرآن را به تفکیک خاص و یا مشترک بودن یا غیر آن بعنوان نتیجه حاصله از پایان‌نامه را به تصویر کشیده است . ضمیمه شماره سوم، گویای نمودار ستونی از واژگانی است که به منزله اسامی و صفات قرآن شناخته شده است . ترتیب کلمات در این نمودار براساس ترتیب نزولی سور قرآن است که این الفاظ در آنها بعنوان نام و یا صفت قرآن بکار رفته‌اند.

کتاب ، سنت ، اجماع و عقل منابع چهارگانه دریافت قوانین و احکام شرع مقدس اسلامند.در این میان سنت و حدیث بلحاظ گستردگی دامنه آنها از اهمیت بسزایی برخوردارند.علوم و دانشی که به این منبع پرفیض می‌پردازند، علوم حدیثی نامیده می‌شوند و شامل سه بخش "درایه‌الحدیث "، "رجال‌الحدیث " و "فقه‌الحدیث " می‌باشند.فهم دقیق و شناخت ژرف از حدیث رافقه‌الحدیث گویند.فقه‌الحدیث بیشترین عنایت را به متن حدیث دارد.لذا مباحثی همچون "غریب‌الحدیث "، "نقد متن حدیث " و "روشهای حل اخبار متعارض " در حیطه این بخش از علوم حدیثی قرار می‌گیرند.بررسی و شناخت متن حدیث وابسته به شناخت قواعدی است که به آنها "قواعد نقد متن حدیث " می‌گویند.روشهای حل اخبار متعارض نیز از جمله بحثهای مهم و بسیار کارآمد فقه‌الحدیث است و در دو قسمت "تعارض ظاهری و روشهای حل آن" و "تعارض واقعی و روشهای حل آن" قابل بررسی می‌باشد.کتاب استبصار شیخ طوسی (ره) اولین کتاب فقه‌الحدیثی است که به مبحث مهم تعارض در اخبار پرداخته است .در اهمیت این کتاب همین بس که یکی از کتب اربعه شیعه بوده و همچنان مورد بحث و مطالعه دانشمندان اسلامی است .مولف کتاب پس از نقل اخبار متعارض با استفاده از روشهایی به جمع و تالیف اخبار متعارض پرداخته است .

این پایان نامه در سه فصل و دو ضمیمه، فراهم آمده و سعی شده با دیدگاهی نو، شخصیت کَشّی و کتاب او مورد کندو کاو قرار گیرد. در فصل اوّل، وضعیت فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و تاریخی کَش، زادگاه مؤلّف، مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم به بررسی شخصیت ابو عمرو کشّی، طبقه او، شاگردان و مشایخ او و بررسی شیوه های او در حمل حدیث، اختصاص یافته است. در این فصل، شرح حال شاگردان کشّی و مشایخ حدیثی او به تفصیل آمده است. در فصل سوم، به بررسی کتاب رجال الکشّی یا همان اختیار معرفة الرجال پرداخته شده و مباحثی همچون: اصالت و تغییرات کتاب، اهمّیت کتاب و طریق آن، شیوه شیخ طوسی در گزینش مباحث و طریق او آمده است و کاستی هایی همچون: فقدان مقدّمه، مُرسَلات، تعلیقات، و حذف مشایخ و مکرّرات، برای کتاب برشمرده شده است. در ضمیمه اوّل، کلّیه اسناد کتاب بر حسب مشایخ و حروف الفبا، مدّون شده و در پایان، رساله ای تحت عنوان «جدول طبقات اسناد رجال الکشّی» انعکاس یافته و در ضمیمه دوم، فهرست همه رجال ذکر شده در کتاب، آمده است.

این پایان نامه، در پیِ شناخت دقیق اسامی و صفات قرآن، این کتاب سعادت بخش است که معجزه جاوید و ماندگار رسول خدا، و دریای بی کران معارف الهی است که طراوت و تازگی آن، در هر عصری نمایان است و در طول تاریخ، از زوایای گوناگون مورد تدبّر و اندیشه قرار گرفته است؛ زیرا هر آیه آن برای عنایت بشر، انگیزه آور است. یکی از دریچه های حقیقت نمای قرآن، اسما و صفات آن است که آشکارا، پرده از راز نزول آن برمی دارد و در طالب خود، اشتیاقی وصف ناپذیر می آفریند. این پایان نامه، از یک «مقدّمه»، سه «فصل» و سه «ضمیمه» تشکیل شده است. هر فصل نیز خود، دارای بخش های مختلفی است. دو فصل آغازین، در واقع، مقدّماتی برای ورود به بحث اصلی «اسما و صفات» است. فصل اوّل در باب شناخت کلّی قرآن کریم است و موضوعات مرتبط با آن را روشن می کند. این فصل از بخش هایی تشکیل شده است. بخش نخست، درباره وحی و تعریف آن در لغت و اصطلاح و معنای وحی در قرآن کریم و کیفیت وحی است. بخش دوم، معنای پیامبرِ امّی و بررسی واژه «امّی» و دلایل امّی بودن پیامبر خدا را برمی رسد. بخش سوم به جاوید بودن اعجاز قرآن و این که معجزه، لازمه نبوت است، می پردازد و پس از آن، تعریف و شرایط معجزه و داوری مشرکان در اعجاز قرآن را می آورد. بخش چهارم، مربوط به نگارش و جمع و تدوین قرآن کریم و معنای جمع و مراد از جمع درباره قرآن و ذکر فضایل سوره ها و استعمال لفظ کتاب در قرآن (بر اساس احادیث) است. در فصل دوم، گردآورنده، در پی آن است که فهم قرآن را ممکن جلوه دهد و در برابر نظر برخی (اخباریان) که آن را منحصر به عدّه خاصّی دانسته اند که از موهبت عصمت الهی برخوردار بوده اند، با ارائه دلایلی، امکان فهم آن را توسط عموم بشر، اثبات کند. نویسنده، در این باب به ادلّه اصولیان و اخباریان استشهاد نموده و با بیان مثال هایی، مطلب را پایان داده است. در فصل سوم - که متن اصلی این مجموعه را تشکیل می دهد - با مطالعه دقیق قرآن، تعداد واژگانی که می توان به عنوان اسم یا صفتِ این کتاب مقدّس آسمانی برشمرد، مورد شناسایی قرار گرفته و یکْ یکِ آن کلمات از لحاظ کاربرد معناشناختی در عرفِ مردمِ عرب زبان و اعتبار استعاره ای آنها از دیدگاه معتبرترین و کهن ترین کتب لغت، مورد تحقیق واقع شده و وجه تسمیه یا توصیف قرآن به آنها با استشهاد به سخن مفسّران گران مایه ، بیان شده است. ضمیمه اوّل، جدول مقایسه ای اسما و صفات را نشان می دهد و دیدگاه عدّه ای از اندیشمندان را به همراه آیات مورد استشهاد آنان، بیان می کند. ضمیمه دوم، اسامی و صفات قرآن را به تفکیک خاص و یا مشترک بودن یا غیر آن، به عنوان نتیجه حاصل از پایان نامه، به تصویر کشیده است. ضمیمه سوم، گویای نمودار ستونی از واژگانی است که به منزله اسامی و صفات قرآن، شناخته شده است. ترتیب کلمات در این نمودار، بر اساس ترتیب نزولی سوره های قرآن است که این الفاظ در آنها به عنوان نام و یا صفت قرآن به کار رفته است.