جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در قرآن کریم مهمترین عامل خلقت انسان عبودیت معرفی شده است که بی توجهی به آن زمینه ساز بسیاری از مشکلات انسانها است یکی از مهمترین احادیثی که به صورت مفصل به حقیقت عبودیت پرداخته حدیث معروف عنوان بصری از امام صادق ( علیه السلام)می باشد حقیقت درلغت به معنی اصل و واقع هر امر است وعبودیت به معنی اظهار فروتنی وطاعت و فرمان برداری از حق است. اهداف کلی تحقیق :1- تقویت احساس بندگی وروحیه عبودیت در زندگی فردی و اجتماعی 2- رهایی از احساس پوچی ازامتیازات این تحقیق جدید ونو بودن موضوع می باشد که به این صورت مورد بررسی واقع نشده است در این حدیث علم وعبودیت ملازم یکدیگر بوده و برای دریافت نور علم باید به سه حقیقت توجه نمود 1- حقیقت بندگی 2- عمل نمودن به علم 3- توسل امام ( علیه السلام)حقیقت بندگی را در سه جمله خلاصه نموده اندوآثار آن را در ادامه بیان کرده اند الف- انسان خودش را در اموری که خدا به او تفضل کرده است مالک نداند . ب- انسان برای خودش تدبیر استقلالی نداشته باشد . ج- تمام مشغله اش دراطاعت خداوند باشد. از نتایج توجه به حقیقت بندگی آسانی انفاق ،آرامش در مصیبت ها وبلاها ودوری جستن ازمراء ومباهات است با توجه به حدیث اولین درجه تقوا این است که دنیا را برای تکاثر وتفاخر طلب نکنیم، وعزت وبرتری خود رادرداشته های مردم جستجو نکنیم وایام عمرمان را به بطالت نگذرانیم در پایان حضرت سالک الی الله راسفارش به ریاضت نفس ،حلم وعلم می نمایند

موضوع این تحقیق نگاهی به جایگاه یتیم از دیدگاه قرآن و سنت می باشد که هدف از انجام این تحقیق شفاف سازی و روشن کردن مفهوم یتیم؛ بررسی کاربرد آن در آیات و روایات و آشنایی با مسائل عاطفی و معنوی، حقوقی، اجتماعی و مالی یتیم و چگونگی و نحوه اجرای آن در سطح اجتماع انسانی بوده که به شکل یک هنجار مثبت در آید. این تحقیق به شیوه کتابخانه ای صورت گرفته است. یتیم هر چیز تک و بی نظیر را گویند. اصطلاحاً در انسان به کودکی که پدرش قبل از سن بلوغ از دست داده باشد اطلاق می شود ولی این تعریف در حیوانات بر عکس است یعنی یتیم آنان از جانب مادر است، و مسائل مربوط به آن قدر با اهمیت است که در قرآن و روایات و نهج البلاغه به آن سفارش های زیادی شده و دستورات و آداب خاصی درباره ی نوازش و تکریم و احسان به آنها کرده و ما را از ظلم و ستم در حق این قشر جامعه برحذر داشته و عواقب شومی از جمله نزول عذاب، نافرمانی اولاد و ظلم به فرزندان، قبول نشدن دعا به درگاه پروردگار و آویخته شدن از شاخه های درخت زقوم را برای این شخص ظالم در نظر گرفته است. قرآن و روایات علاوه بر جنبه ی عاطفی یتیم جنبه اجتماعی او را مدنظر داشته و اموراتی نظیر سرپرستی یتیم و نحوه تعلیم و تربیت او را توسط کسانی که نگهداری و تربیت او را به عهده می گیرند از ردیف اهمیت خارج نکرده است. در مرحله ی آخر دستوراتی به ولی یتیم مبنی بر اینکه می تواند در مال یتیم تصرف کند و چگونگی شرایط و کمیت تصرف و حدود و اختیارات او را بیان نموده است. در پایان ولی و بقیه افراد جامعه را از خوردن مال یتیم به ناحق برحذر داشته و بیان می کند که اگر چنین عملی رخ دهد آثار سوء آن هم دامن گیر یتیم و هم دامن گیر تصرف کننده خواهد شد. در پایان تحقیق به این نتیجه می رسیم که نخستین گام در اصلاح وضع یتیم و حفظ حیات انسانی او، آغوشی است که او را در برگیرد وسیله ای است که با گرمی و حررات محبت آمیز خود، وی را مورد احسان قرار داده و خانه ای است که با خوشی و نشاط در آن به سر برد در صورتی که این سه اصل فراهم گردد می توان از این کودک به طور احسن محافظت کرد و از نظر مالی و معنوی او را مورد حایت قرار داد.

رساله ای که پیش رو است، در رابطه با سوگندهای خداوند متعال در قرآن مجید می باشد که با هدف تبیین سوگندهای خداوند در قرآن که حجم بالایی از آیات را به خود اختصاص داده است، نگاشته شده است. با توجه به فرضیه ی این تحقیق که سوگندهای قرآن در پی اثبات اصول سه گانه دین ( توحید، نبوت، معاد) و حالات و صفات انسان است، پی می بریم که این سوگندها برای جلب توجه خواننده و مخاطب آیات است که در آن به اندیشه و تفکر بپردازند و به حقایق الهی دست یابند. همچنین با پیوند و رابطه ی تنگاتنگ بین « مُقسم بِه» و « مُقسم لَه» در این آیات خداوند حقایق بسیاری را مطرح کرده است که این حقیقت را ذیل بیشتر موارد قسم آورده ایم و در مواردی هم به صورت کامل کشف نشده است. مباحث این رساله در سه بخش تنظیم گردیده است که به ترتیب عبارتند از: درآمدی بر مباحث سوگند، آیات سوگند در قرآن و احکام سوگند یاد کردن. این پژوهش به روش کتابخانه ای انجام شده و با استفاده از کتاب های تفسیری و لغت شناسی به تحقیق در این زمینه پرداخته است. نتیجه ای که از این تحقیق گرفته می شود این است که سوگند در کلام شیوه ای است به درازای عمر بشر و بر اساس استوارسازی دیدگاه ها و باورها. قرآن نیز از این شیوه بهره برده، اما بنیاد آن را تغییر داده است. خداوند با سوگندهایی که در قرآن یاد می فرماید، از یک سو انسان را به تفکر و تدبر در امور عظیم فرا می خواند و از سوی دیگر این سوگندها اصول اساسی دین ( توحید، نبوت، معاد) را به اثبات می رساند. در پایان پیشنهاد می شود با توجه به اهمیت سوگند در قرآن و این که این آیات حجم بالایی از قرآن را به خود اختصاص داده است، چون سوگندهای قرآن دارای ابعاد مختلف است پژوهشگران عزیز در زمینه های مختلف آن به تحقیق بپردازند. همچنین در زمینه ی بلاغت سوگندهای قرآن نیز بسیار کم کار شده و بیشتر مطالبی که در این خصوص گردآوری شده است به زبان عربی می باشد که بهتر است در این زمینه نیز به تحقیق و پژوهش پرداخته شود.

عنوان این پژوهش ولایت حضرت علی در قرآن و سنت است. حضور ولی در جامعه اسلامی امری بسیار قابل اهمیت است و پیامبرصل الله علیه و آله و سلم در اندیشه تحقق این امر در جامعه بوده اند. یکی از اهداف پیامبر صل الله علیه و آله و سلم در طول رسالت، آماده کردن اذهان جامعه برای پذیرش فردی به عنوان جانشین است و برای رسیدن به این هدف اقدامات فراوانی را انجام داده اند، زیرا برای پایداری یک حکومت و اتحاد و انسجام یک ملت نیاز به فردی عالم و معصوم است. در این پژوهش با بررسی آیات و روایات اهمیت مسأله ولایت و حضور امام و ولی در جامعه مسلمین مشخص می شود. شیعه خود را پیرو اسلام ناب محمدی می داند و برای اعتقادات خود دلائل عقلی و نقلی کاملاً معتبری دارد که این دلایل مورد قبول اهل سنت نیز می باشد. و برای نیل به این اهداف، ابتدا به مبحث ولایت و تعاریف علوم مختلف از آن و اقسام ولایت و الهی یا انتصابی بودن ولایت می پردازیم. آیاتی از قرآن که اشاره به این موضوع، ولایت حضرت علی دارند و این امر را ثابت می کند پرداخته می شود و این آیات عبارتند از: آیه ولایت، عهد، تطهیر، مباهله و ... . احادیثی نیز ولایت حضرت علی را ثابت می کند مانند: یوم الدار، غدیر، ثقلین، سفینه و ... . در این پژوهش نظرات شیعه و سنی در کنار هم آورده شده است و به نقد و بررسی آن ها پرداخته شده و در نهایت از این پژوهش نتیجه می گیریم که مسأله بسیار مهم رهبری دینی و دنیایی مردم پس از ارتحال پیامبر صل الله علیه و آله و سلم مهمل و بدون تکلیف رها نشده است، بلکه رسول اکرم صل الله علیه و آله و سلم از اولین روز دعوت خویش(یوم الدار) تا پایان عمر خود این مسأله مهم را بیان کرده و امیرالمؤمنین را به خلافت بلافصل بعد از خویش معرفی نموده است. روش پژوهش در این تحقیق جمع آوری مطالب و اسناد است و از تحقیقات کتابخانه ای محسوب می شود.

موضوعی که در این رساله مورد بحث و بررسی قرار گرفته، پژوهشی پیرامون وحی نبوی می باشد و هدف از نگارش آن، تبیین ماهیت وحی نبوی از دیدگاه آیات و روایات می باشد که در این جهت برخی از کتب تفسیری، کلامی و علوم قرآنی مورد بازبینی قرار گرفته است. در این تحقیق سعی شده است با مراجعه به منابع متقدم و متأخر در زمینه وحی به جنبه های مختلف این موضوع پرداخته شود که این امر از طریق روش کتابخانه ای محقق گردیده است در این پژوهش ابتدا به مفهوم شناسی پرداخته شده و پس از آن تفاوت وحی نبوی با برخی مفاهیم مشابه مورد بررسی قرار گرفته و به دنبال آن برای شناخت بیشتر وحی نبوی، خصوصیات و اقسام آن بیان شده است. سپس به امکان و ضرورت وحی نبوی پرداخته شده که ضمن آن شواهد و ادله امکان وحی، ادلّة منکران امکان و براهین اقامه شده بر ضرورت وحی نبوی نیز مورد بررسی واقع گردیده است. در پایان به منظور آشنایی با نگرشها و شبهات گوناگون در زمینه ماهیت وحی نبوی به این مهم پرداخته شده که ضمن نقد آن، تحلیل صحیح نیز بیان شده است. آنچه از این تحقیق به دست می آید، این است که وحی نبوی گرچه پدیده ای است مرموز اما با مراجعه به کتاب و سنت و متون دینی می توان تا حدودی به حقیقت آن پی برد که این مقدار، برای هر مسلمانی لازم است. کلیدواژه: وحی، هدایت، تشریعی، تکوینی، الهام، مکاشفه.

بخش بزرگی از معارف قرآن در نهج البلاغه بیان شده است. این پژوهش درباره ی تجلّی آیات قرآن در موضوعات صفات الهی، نبوّت و دنیا و آخرت در نهج البلاغه است و سعی دارد در این موضوعات، هماهنگی و ارتباط نزدیک بین قرآن و نهج البلاغه را نشان دهد. پس از تبیین شخصیت علمی امام علی(ع) و فصاحت و بلاغت نهج البلاغه، به عنوان مباحث مقدماتی، بخشی از مبحث توحیدی نهج البلاغه در زمینه ی صفات ثبوتیه و سلبیه، با آیات قرآن، تطبیق داده شده است از جمله ی این صفات: علم، قدرت، حیات، خالقیت و رازقیت الهی است. انسان هم مرتبه ی پایین تری از این اوصاف را با محدودیت و نقص داراست ولی در خداوند، مرتبه ی کامل این اوصاف بدون محدودیت، وجود دارد. توجه به این اوصاف الهی، ثمرات اخلاقی- تربیتی برای انسان دارد. «نبوّت»، نیز از مباحث مهم نهج البلاغه است که مستندات قرآنی دارد. گمراهی و سرگردانی، کم رنگ شدن اعتقادات دینی، خوراک و مسکن نامناسب و ناامنی اجتماعی، از ویژگی ها و مشکلات مردم در زمان بعثت پیامبر اکرم(ص) بوده است. که رفع و کاهش این مشکلات را می توان از ثمرات بعثت نبوی دانست. پیامبر گرامی اسلام(ص) دارای صفات بارزی بودند که برخی از آن ها مانند خاتمیت و شاهد بودن و... در قرآن و نهج البلاغه، مطرح شده است. خداوند در قرآن از حضرت محمد(ص) به عنوان اسوه ی حسنه یاد کرده اند که امام علی(ع) هم به این مطالب در نهج البلاغه اشاره نموده و به پیروی از سنت و سیره ی نبوی که معتدل، جامع و سبب هدایت است، تأکید کرده اند. امام علی(ع) با بیان فانی بودن و فریبندگی دنیا، آن را توصیف کرده اند و علاوه بر ذکر آزمایش انسان ها در دنیا با سختی ها و نعمت ها، انسان ها را به عمل گرایی ترغیب نموده اند و آن ها را از شیطان و وسوسه های او که اعمال ناپسند را در نظرشان، تزئین می کند، برحذر داشته اند. تجلّی آیات الهی در این مباحث نهج البلاغه، مشاهده می شود. در نهج البلاغه و قرآن، قبر و قیامت نیز به خوبی توصیف شده و سختی های آن ها تذکر داده شده است تا انسان از دنیا بهترین توشه ها را برای آخرت بردارد. توصیف بهشت و جهنم و نعمت ها و عذاب های آن ها نیز، انسان را در این مهم، یاری می کند. منابع استفاده شده در این پژوهش عبارتند از قرآن کریم و نهج البلاغه، معجم المفهرس قرآن و نهج البلاغه، کتب تفسیری مثل ترجمه ی المیزان و تفسیر نمونه، شروح نهج البلاغه مانند شرح ابن میثم و پیام امام امیرالمومنین(ع)، کتب لغوی قرآن و نهج البلاغه مانند مفردات راغب و قاموس نهج البلاغه، کتب اعتقادی در زمینه های توحید و نبوت و معاد مانند کتاب آموزش کلام اسلامی و کتب تفسیر موضوعی در این مباحث مانند کتاب های آیت الله جوادی آملی. این تحقیق، به صورت کتابخانه ای انجام شده و بر اساس نگرش ها بنیادی، به اعتبار موضوع، دینی و بر اساس راهبردها توصیفی- تحلیلی است. این پژوهش در مجموع علاوه بر بیان شخصیت علمی امام علی(ع) و فصاحت و بلاغت نهج البلاغه، نشان می دهد که نهج البلاغه مانند قرآن به مباحث توحید، نبوت، دنیا و آخرت، توجه ویژه ای داشته و در این موضوعات از کلام الهی، بهره برده است و گاه آیات قرآن را شرح داده و بدین سان، پیوند عمیق و همسوی قرآن و نهج البلاغه آشکار می گردد. واژگان کلیدی: تجلّی، صفات ذات، صفات فعل، نبوّت، دنیا، آخرت، قرآن، نهج البلاغه، امام علی بن ابی طالب(ع).

آیة الکرسی سید آیات قرآن است. دراین آیه پروردگار، علم خود را با صفات عالیه الهیت که شایسته معبود واقعی است معرفی فرموده و از حیات و قیومیت و مالکیت و علم و قدرت لایزال خویش نام برده است. در این آیه مبارکه بارها و بارها از نام خداوند بزرگ سخن به میان آمده ، گاهی به اسم و گاهی به ضمیر، به ذات اقدس الهی اشاره شده و می توان گفت که در تمام قرآن شریف چنین آیه ای نظیر ندارد. با توجه به محتوای غنی و مفاهیم عالی آیة الکرسی و تبیین مطالب به زبان روز برای مخاطبین امروزی نیاز بیشتری به بحث و بررسی احساس می شد . در نتیجه به بررسی کتب تفسیری در این زمینه و کتب مستقل در این درباره واژگان آیة الکرسی پرداخته شود . ابتدا شأن نزول آیه و کلمه لا اله الا الله که اصل و شعار توحید است را مورد بررسی قرار داده و سپس با پرداختن به اثبات برخی از صفات ثبوتی از جمله حیات و قیومیت الهی و سلب برخی از صفات سلبی از جمله نوم و سنه ، شایستگی پرستش خداوند را به بهترین وجه توضیح می دهد . سپس خاطر نشان می کند که مالک واقعی ، مالک تمام موجودات ارضی و سماوی است و شفاعت فقط در اختیار خداوند است و شفاعت دیگران فقط با اذن و اجازه او صورت می گیرد ، زیرا فقط علم خداوند است که بر همه موجودات و انسان ها احاطه دارد . و در آخر ، خداوند با توانایی خویش ، عرش و کرسی را استوار نموده و کاخ با عظمت خلقت را محافظت می کند و عالی ترین اسماء الهی را که شایسته خویش است را برگزیده است .

موضوع این تحقیق تدبر در قرآن می باشد . برای شناخت تدبر باید تعریفی از آن ارائه گردد تا با مفهوم آن آشنا شویم . عده ای گمان می کنند کلام خداوند ثقیل است و قابل فهم نیست در حالی که قرآن نور است و بدون ابهام می باشد و به زبانی ساده و برای همگان نازل شده است . تدبر از اهداف نزول قرآن است و همچنین مایه هدایت و عبرت از گذشتگان می باشد و کتابی است که در آن اختلاف و تناقض وجود ندارد و فرد می تواند با اطمینان کامل و حتی با گذشت سالیان دراز از آن به عنوان برنامه ی زندگی استفاده کند . عمل تدبر اگر بخواهد به درستی انجام شود باید با رعایت شرایط و آداب آن باشد و همچنین در پیش گرفتن روشی صحیح در تدبر و آراسته شدن به صفات مدبر لازم می باشد . وجود حجاب هایی همچون ، ارتکاب به گناهان و وابستگی به دنیا و عدم اخلاص و همچنین تقلید کورکورانه از دیگران باعث می شود از فواید این کتاب الهی محروم شویم و نتوانیم تدبری واقعی داشته باشیم . عقایدی فاسد که گروهی به آن معتقدند باعث می شود یا عمل تدبر را ترک کنند و یا به انحراف کشیده شوند همچون عدم اعتقاد به عصمت بی چون چرای پیامبر و عقل گرایی افراطی و ... گروهی نیز به گمان اینکه تدبر در قرآن باعث می شود به سوی تفسیر به رأی کشیده شوند این عمل مهم را ترک می کنند و خود را از فضائل این مأدبه الهی محروم می کنند . هدف از انجام این تحقیق شناخت بهتر از تدبر و رغبت افراد به سوی این امر و آشنا شدن با موانع آن می باشد . این مجموعه به روش کتاب خانه ای گرد آوری شده است و به علت اینکه برای رسیدن به شناخت بیشتر پیرامون تدبر است توسعه ای می باشد و منابع به کار گرفته شده در این تحقیق شامل کتب تفسیری ، روایی ، علوم قرآنی و اخلاقی می باشد . کلید واژه های این تحقیق عبارتند از : تدبر ، قرآن ، قرائت ، تلاوت ، شرایط ، موانع .

موضوع پایان نامه ، مهارت های گفت و گو می باشد. هدف از نگارش این تحقیق ، ارائه ی راهکارهایی برای برقراری ارتباط کلامی مؤثر بین افراد می باشد و به بررسی عوامل مؤثر در گفت و گوی بین افراد و موانع اصلی در برقراری تعامل مفید و مؤثر ، می پردازد . در راستای نگارش این تحقیق از منابع اسلامی و روان شناسی استفاده شده است که از آن جمله می توان به کتب روایی نظیر اصول کافی ، بحارالانوار و تحف العقول اشاره کرد و کتاب های روان شناسی مانند مهارت های گفت و گو ، شیوه های گفت و گوی مؤثر و مهارت ارتباط مؤثر . نتیجه حاصل از این تحقیق ، آشنایی با قواعد سخن گفتن است . مهم ترین عواملی که باید در راستای تحقق ارتباط کلامی مؤثر به کار گرفت عبارتند از : رعایت ادب و احترام متقابل ، اعتماد آفرینی ، همدلی ، ایجاد هماهنگی بین محتوای کلام و مخاطب ، استفاده از مهارت گوش دادن فعال و بهره گیری از زبان بدن . و مهم ترین موانعی که ارتباط کلامی را با مشکل مواجه می کنند عبارتند از : پنهان کردن احساسات ، پرگویی و انتقاد گزنده. واژگان کلیدی تحقیق ، دو واژه مهارت و گفت و گو می باشد که مهارت به معنای استادی و زیرکی در کار و حذاقت است و معنای گفت و گو ، با هم سخن گفتن می باشد که مرادف با سخن ، کلام و گفتار است .