جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

برخی از مطالب مورد بحث و بررسی در این رساله عبارت است از : سبق و رمایه چیست - مسابقات و شقوق مختلف آن - دو پرسش - بررسی مستند سبق و رمایه- آیاتی از قرآن کریم در موضوع سبق و رمایه- استنتاج از دلایل (قسمت مسابقه بعنوان هیاتی درافعال - مسابقه درامور ورزشی و بازیها) - جعاله - جعاله و مسابقات - از احکام جعاله و ایجاب و قبول لفظی در عقود - ثبوت یا تحول مصادیق سبق و رمایه - قیاس فقهی یا تمثیل منطقی - قیاس و سبق و رمایه - توضیحی بر فهم اجتماعی نصوص و تطبیق آن با سبق و رمایه - مویدی بر فهم اجتماعی نصوص در سبق و رمایه - رابطه سبق و رمایه مویدی برفهم اجتماعی نصوص در سبق و رمایه - رابطه سبق و رمایه با سلاحهای جدید مدرن از محمد جواد مغینه - نظراتی از امام خمینی درباره اجتهاد و عنصر زمان و مکان در آن - نقش زمان و مکان دراجتهاد چگونه است ؟ - مویدی از استاد مرتضی مطهری .

چکیده این بخش دوم پژوهشی است درباره عرف که به مانند مآخذ فقه نقش تعیین کننده در استنباط احکام دارد . عرف عقلاء در واقع اجماع عملی است که اهمیت آن بر هیچ فقیهی پوشیده نیست و در حجیت آن نباید کوچترین تردیدی به خود راه داد . عرفهای زمان حضور معصوم (ع) و عرف های زمان غیبت همگی معتبر هستند. بیش از همه فقهاء، امام خمینی و آیت الله شهید صدر و استاد شیخ محمد جواد مغنیه با ادله قوی حجیت عرف هر زمان را اثبات کرده اند. مبادی اعراف مطرح شده و انواع تغییر حکم در پرتو عرف، و نیز دگرگونی حکم با دگرگونی عرف منظور نظر قرارگرفته و سرانجام نظرات بعضی از فقهای بزرگ اهل سنت در تأیید عرف، زینت بخش مقاله است.

چکیده این تحقیقی است دربارة عرف که تأثیر فراوان در استنباط احکام فقهی دارد و راهگشای بسیاری از مسائل مستحدثه است. نقش عرف در فقه و حقوق نباید مورد غفلت فقیه قرار گیرد چرا که بسیاری از مسائل فقهی و اصول فقه به وسیلة عرف ثابت می‌شود همة سیستم‌های حقوقی جهان به عرف عقلاء توجه داشته‌اند. در زمان‌های گذشته در میان قبایل، عرف، پایه، و مایة همة پدیده‌های اجتماعی بوده و خود به تنهایی مصدر دین و اخلاق و معاملات به شمار می‌رفت. عرف از نظر اسلام معتبر شناخته شده و حلّال بسیاری از مشکلات فقهی است. عرف به مانند جامعه پویائی دارد و در اثر این پویائی، فقه و حقوق دستخوش پویائی و هم آهنگی با محیط می‌شوند. بعضی فکر می‌کنند که بر پایه حدیث« حَلالُ محمدٍ، حلال الی یوم القیامة» در احکام اسلامی تحوّل راه ندارد در حالی که این برداشت سطحی، مورد پذیرش پژوهشگران نیست.

از آن جا که قوانین مصوّب جمهوری اسلامی ایران در خصوص جرائم علیه امنیت، مشتمل بر برخی ابهامات و ناهماهنگی ها از جهت تعدد عناوین جرایم (از قبیل عناوین محاربه، افساد، بغی و مانند آن) و نیز روشن نبودن تعریف قانونی و دقیق این عناوین، و روشن نبودن مجازات برخی از این جرایم است و در سخنان فقها نیز نظریات مختلفی وجود دارد. یکی از زمینه های نیازمند به بحث، موضوع جرایم علیه امنیت است که نگارنده، در چهار بخش، موضوع پایان نامه خود قرار داده است. بخش اوّل که در آن از کلّیات بحث می شود، مشتمل بر دو موضوع کلّی است: جایگاه محاربه و افساد فی الأرض در قوانین جمهوری اسلامی ایران. این بخش، سه فصل دارد. فصل اوّل، درباره واژه «جُرم» و بررسی ریشه ای و اصطلاحی آن است که آن را در مفهوم عرفی به معنای گناه و بِزِه گرفته اند و در قرآن نیز به الفاظ مختلفی در موارد متعدّد به کار رفته است برخی از واژه شناسان نیز تلاش نموده اند که بین مفهوم گناه و بِزِه و مفهوم قطع، ارتباط و تناسبی قائل شوند. از جمله گفته اند چون گناه موجب قطع رحمت خداوند و یا بُریده شدن انسان از رحمت خداوند می شود، از آن به جرم تعبیر شده است که البته خالی از تکلیف نیست. در فصل دوم، واژه «امنیت» مورد بررسی قرار گرفته است و در فصل سوم، جایگاه جرایم علیه امنیت در حقوق جزا بررسی شده است. بخش دوم، درباره محاربه، معنای لغوی و اصطلاحی محاربه، محاربه در قرآن، محاربه در روایات، محاربه از نظر فقهای اهل سنّت و محاربه از نظر فقهای شیعه است در این بخش با اشاره به آیاتی از سوره مائده، بقره و توبه، ضمن بحث و بررسی درباره شئون اخلاقی یهودیان و طرح و بیان فتنه گری ها و اقدامات آنان علیه انبیای الهی، داستان فرزندان آدم (هابیل و قابیل) و نزاع و مخاصمه آن دو بر اثر حسد و کشته شدن هابیل به دست قابیل، مورد توجّه قرار گرفته و به دنبال آن از حکم الهی محاربه و کیفر آن بحث شده و قول برخی از مفسّران شیعه و اهل سنّت درباره این آیات، مورد بررسی قرار گرفته است. در قسمت بحث محاربه در احادیث پیامبرصلی الله علیه وآله و ائمه معصومان علیهم السلام نیز ضمن رجوع به کتب روایی اهل سنّت از قبیل صحاح سته و نیز کتب روایی شیعه مانند وسائل الشیعة، ده ها روایت در خصوص محاربه و مباحث مربوط به آن بیان شده و یک دسته بندی کلّی از این احادیث به این صورت عنوان شده که چون قوانین جمهوری اسلامی ایران، طبق احکام و موازین شیعه به اجرا درمی آید، لذا روایاتی که از کتب شیعه مورد استنادند، نقل و مورد بررسی قرار گرفته است. محور بخش سوم، اِفساد فی الأرض است که مشتمل بر چهار فصل با عناوین: معنای لغوی و اصطلاحی افساد، افساد در آیات قرآن و احادیث، افساد در کلمات فقهای عامه و خاصّه، و رابطه محاربه و افساد فی الارض است. در بخش چهارم نیز سایر عناوین مربوط به جرایم علیه امنیت در فقه، که مشتمل بر چهار فصل به نام های: بغی، ارتداد، ارجاف و سایر مواردی است که دارای کیفر اعدام است. بخش پنجم نیز شامل عناوین مربوط به جرایم امنیت در حقوق موضوعه بررسی کرده که مشتمل بر چهار فصل است: جرائم علیه امنیت داخی و خارجی، جرم سیاسی و غیرسیاسی، تروریسم و سایر موارد مهم از قبیل هواپیماربایی، آدم ربایی و بمب گذاری. در بخش ششم، نگارنده به نتیجه گیری از بحث ها پرداخته که خود، سه فصل دارد: محاربه و افساد در قوانین جمهوری اسلامی ایران، محاربه و افساد در رویّه قضایی دهه اوّل انقلاب و بررسی برخی آرای قضات محاکم و شعب دیوان عالی قضایی کشور، و بحث فقهی حقوقی در مورد تعریف محارب و مفسد و نقد نظریات ارائه شده.

این رساله شامل چهار فصل ذیل است: فصل اول مباحثی در مورد حد و شرایط آن است. فصل دوم درباره راههای اثبات زنا و مباحث فقهی آن مطالبی را بیان می کند. فصل سوم در مورد اقسام حد زنا توضیحاتی ارائه می دهد. فصل چهارم در مورد لواط، قیادت، سحق، مقاربت با چهار پایان و استمناء و کیفر آن مطالبی را بیان می کند.

بخش اول این رساله با عنوان چگونگی ایجاد تعّهد اصلی (عقد) و احکام آن به بیان مفهوم عقد، معاطات ، ایقاع و مقایسه آن با عقد، عقود مورد اختلاف به لحاظ تشابه با ایقاع، مقایسه عقد با تعهد، مشروعیت عقد، اقسام عقد بر مبنای تاثیر شرط، شرایط صحت یا ارکان عقد، صیغه عقد یا ایجاب و قبول، مسائل قصد و رضا، عقد مکروه، شرایط یا اهلیت طرفین عقد، موضوع یا محل عقد، زمان و مکان انعقاد عقد و انشای عقد توسط غیر می پردازد. بخش دوم نیز تحت عنوان چگونگی تعهد تبعی یا شرط ضمن عقد و احکام آن در مورد شرط چیست؟ اقسام شرط و مقایسه آن با مواردمشابه، اقسام شروط فاسد، اقسام شروط صحیح و ضمانت اجرای شرط بحث می کند.