جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله در نقد و تحلیل برخی از تفاسیر و تأویل های عرفانی که توسط مفسرین صوفی و عارف نوشته شده و در آن علل اختلاف آن مفسران در تفسیر قرآن بررسی گردیده است. حاصل تحقیق این است که دیدگاه مفسران عرفانی خاستگاه قرآنی داشته و مسبوق به تعابیری چون ظاهر، باطن، حد، مطلع در احادیث است. نگارنده پس از تعریف اصطلاحات تفسیر، تأویل، متشابه، و نص، در چهار فصل به بررسی این موضوعات پرداخته است: پیشینه تأویل در مکاتب بشری و متون دینی قبل از اسلام و عهد قدیم و جدید، سیر تأویل پس از اسلام، تأویل در مذهب اسماعیلیه و عقاید آنها و آرای اخوان الصفا، تأویل در حکمت اشراق، تأویل در آثار بوعلی، مبانی تفسیر عرفانی. در پایان تفاسیر عرفانی لطائف الإشارات، کشف الأسرار، التأویلات النجمیه، و تفسیر منسوب به ابن عربی را مورد بررسی و نقد قرار داده است.

این رساله که شامل ترجمه و تحقیق بخشی از کتاب «قواعد الحدیث» به قلم محی الدین الموسوی الغریفی است دارای سه فصل و یک مقدمه است. مقدمه در مورد حدیث، جایگاه و نحوه استفاده از حدیث و اقسام آن، مصادر تشریع احکام اسلام و اختلافات فقها در حجیّت اخبار است. فصل اول به نام تقسیم حدیث، قدیم و جدید بودن حدیث، دلایل پذیرش تقسیم حدیث و عدم پذیرش آن نزد اخباریون و دیگران، انواع حدیث و چگونگی اثبات عدالت راوی را مورد بررسی قرار می دهد. فصل دوم با نام احادیث اصحاب اجماع، چگونگی احوال این افراد، تعریف اصحاب اجماع، دلایل حجیت این اجماع را مورد نقد قرار داده و در پایان به این نتیجه رسیده است که این افراد، نه تنها ممکن است موثّق نباشند، بلکه ممکن است از افراد ضعیف قلمداد شوند لذا با استناد به گفته شیخ کشّی نمی توان تمام احادیث ایشان را پذیرفت و بدان عمل کرد. فصل سوم به بررسی زندگی و مذهب «علی بن ابی حمزه» یکی از افراد صاحب اجماع می پردازد و واقفی بودن او و دلایل ضعف او را مورد بررسی دقیق قرار می دهد و نهایتاً به این نتیجه می رسد که احادیثی که بطائنی قبل از واقفی شدنش نقل کرده صحیح و بعد از گرایش به وقف ناصحیح هستند.

این رساله در چهار بخش با این عناوین تنظیم و تدوین شده است: بخش اول، دین و گفتگوهای مکتبی: مفهوم دین، گفتگوی ادیان؛ بخش دوم، گفتگو و مناظره: گفتگو در لغت و اصطلاح، گفتگو از آغاز تاکنون، گفتگو در اسلام، آداب و شرایط گفتگو، مناظره در لغت و اصطلاح، انواع مناظرات؛ بخش سوم، فضاشناسی اندیشه ها و جریان های دینی و فرهنگی در عصر امام علی(ع): جریانات و تشکل های اسلامی، جریانات و تشکلات غیراسلامی؛ بخش چهارم، شیوه شناسی گفتگو و مناظرات علوی: گفتگو در سیره علوی، اهداف گفتگو از نگاه امام علی(ع)، اخلاقیات و آداب گفتگوهای علوی(ع)، فنون و شگردهای امام علی(ع) در گفتگوها و مناظرات، ویژگی پاسخ های علی(ع) در گفتگوها و مناظرات، استدلالات علوی، نتایج مناظرات و گفتگوهای علوی، تشبیه و مثال در گفتگوهای علوی، جلوه های آیات قرآنی در گفتگوهای علوی، جلوه های سیره نبوی(ص) در گفتگوهای علوی. ارسال نظر

پژوهش حاضر برای فراهم آمدن زمینه مناسب جهت بررسی دیدگاه های مستشرقان در باب قرآن و علوم آن به ترجمه مقاله های قرآن ، تفسیر، تحریف و اعجاز از دائره المعارف اسلام ‎(Encyclopedia of Islam)‬ پرداخته شده است و سپس با بررسی و نقدگذاری آنها و زدودن ابهام و شبهات ، تصویر روشنی از مباحث مربوط به فهم قرآن فرادید روشنفکران مسلمان در جهت شناخت حقیقت اسلام و قرآن ارائه داده شده است و دلیل انتخاب برخی مقاله ها به منظور گزارش معروفترین نگاشته های در زمینه مطالعات قرآنی و تبلیغ افکار آنان است .

اسلام در میان مکاتب الهی، ارزش و جایگاه ویژه ای برای گفت و گو و مناظرات، قائل است. افزون بر این، در کنار تلاش برای ترویج و بسط و تعمیم آن به مثابة یک روش کارآمد، شیوه های آن را نیز، از رهگذر ارائه الگوهای نظری و عملی در سیره و رفتار معصومان (ع) به ما آموخته است. این پژوهش با توجه به موقعیت ویژه بین المللی جمهوری اسلامی ایران و نیز تشابه شرایط کنونی، با زمان استقرار حکومت علوی(ع)، گفت و گوها و مناظرات آن حضرت(ع) را به منظور کشف و استخراج شیوه های کاربردی ایشان مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده است. در بخش اول دین و گفت و گوهای مکتبی بررسی شده است؛ آنگاه در بخش دوم تاریخ پیدایش گفت و گو، ادوار، انواع، شروط، آداب و تعریف مناظره، ارکان و انواع آن مورد بحث قرار گرفته است. در بخش چهارم فضا شناسی زمان امام علی(ع)، جریان ها و تفکرات گوناگون عصری تأثیرگذار در گفت و گوها و مناظرات علوی(ع) مطرح شده و سرانجام از شیوه شناسی گفت و گوها و مناظرات حضرت(ع) به نقش بنیادین قرآن و سنت و نیز شیوه بکارگیری آنها، کلام پایان یافته است.

در این پایان نامه وحی از دیدگاه اسلام و مسیحیت مورد بررسی قرار گرفته است. نخست وحی از دیدگاه اسلام، کاربردهای واژه وحی در قرآن، ماهیت وحی تشریعی پیامبران و نگرشهای گوناگون در تفسیر وحی مطرح شده است. سپس، وحی از دیدگاه مسیحیت، و مسیح شناسی از دیدگاههای مختلف بیان شده و در پایان پس از نتیجه گیری، قرابتها و تفاوتهای وحی در مسیحیت و اسلام مطرح شده است

در این پژوهش سعی بر این است که اعتبار و ارزش اکثریت و اقلیت از منظر قرآن و روایات بررسی شود تا با یافتن ملاک اعتبار در قرآن و روایات، جایگاه و منزلت اکثریت و اقلیت را در اسلام و به دنبال آن در حکومت اسلامی دریابیم. به همین دلیل ابتدا به بررسی واژه هایی از ریشه های "کثر" و " قلل" در قرآن کریم پرداختیم که مفاهیم اکثریت و اقلیت در آنها وجود داشتند و سپس آیات مربوط به این واژه ها را بیان و تحلیل کردیم و به این نتیجه رسیدیم که این آیات بیان کنندة منزلت و اعتبار اکثریت و اقلیت در قرآن نیستند و ملاک ارزش و اعتبار در قرآن کریم حق است نه اکثریت و اقلیت. لذا منزلت و اعتبار آنها را باید از طریق آیاتی دیگر همراه با روایات و ادله عقلی به دست آورد که با بیان و بررسی این ادله عقلی و نقلی(قرآن کریم) به ارزش و اعتبار اکثریت در اسلام( قرآن و روایت) و اینکه این اعتبار در چارچوب حق و مشروط به عدم مغایرت رأی اکثریت با شرع و قوانین الهی است،دست یافتیم و دریافتیم که جمله حق با اکثریت است، جملة صحیحی نیست، زیرا معیار و میزان تمام ارزشها حق است و هر چه که مطابق با حق باشد دارای ارزش و اعتبار است. چه در اکثریت باشد و چه در اقلیت و اکثریت در جایی اعتبار دارد که دو گروه حق دچار اختلاف و تضارب آراء گردند که در این صورت ملاک عمل رأی اکثریت قرار می گیرد./