جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف از تحقیق حاضر بررسی اقوال مفسران و متکلمان درباب اعجاز قرآن کریم و بیان وجوه مختلف اعجاز آن است. این پایان نامه در سه فصل تدوین گردیده است. فصل اول آن ذکر مباحث کلی درباب اصل اعجاز،ویژگی قرآن و مساله تحدی است. درفصل دوم به بیان نظریه صرفه و بستر تارخی و همچنین قائلین به آن از شیعه و سنی و نقد و بررسی این قول پرداخته شده است. درفصل سوم به وجوه اعجاز پرداخته شده است که به عنوان مهمترن وجه به فصاحت و بلاغت آن توجه خاصی شده است. همین وجه اعجاز است که در تمامی آیات و سور قرآن ساری و جاری است و هیچکس تابه امروز نتوانسته است سوره ای ولو کوچک همانند کوثر با آن زیبایی ظاهری و عمق و باطن معنا بیاورد. یکی دیگر از وجوه ذکر شده، امی بودن آورنده این کتاب عظیم است. از وجوه دیگر مورد نظر مفسرین و متکلمین مساله خبر از مغیبات و اسرار آفرینش درقرآن است. استنباط اخبار علمی ازقرآن یکی دیگر از وجوه اعجاز دانسته ششده است. درپایان رساله، وجه دیگری برای اعجاز قرآن ذکر شده است و آن هماناکاری است که با دلها می کند و تاثیری است که در نفوس می نهد.

امتحان، ابتلاء و افتنان در آیات قرآن به مفهوم ناملایمات زندگانی دنیاست که خداوند آنها را برای تهذیب نفس آدمی و تصفیه اخلاق و تهییج استعدادهای نهفته او بوجود می آورد . در این پایان نامه آیاتی که حاوی این مفاهیم اند بررسی و تحلیل شده اند.

این پژوهش در پنج فصل با مباحث ذیل تدوین شده است: فصل اول، پیرامون مثل شامل مثل در لغت،معنای ضرب المثل یا مثل سائر، فوائد مثل، انواع مثل ومثل نزد عرب زبانان و فارسی زبانان. فصل دوم، مثل درقرآن حاوی هدف قرآن از بیان مثل، نحوه ذکر مثل درقرآن، معنای مثل در قرآن، ارزش علم امثال و اقسام امثال قرآنی. فصل سوم، امثال سائره و امثال کامنه قرآن با ذکر موارد. فصل چهارم، بررسی مضامین امثال قرآن در ادب فارسی و سرانجام فصل پنجم، امثال واضحه قرآن

در این پایان نامه پس از بیان مقدماتی درباره ریشه لغوی و مفهوم اصطلاحی مثل و ذکر معانی مختلف تمثیل یا تشبیه، به بررسی و تفسیر آیاتی پرداخته شده که درآنها مثلی به کار رفته است . تبیین قرابت امثال آیات قرآن با برخی از ضرب المثلهای عربی و فارسی وبررسی بلاغت و فصاحت آیات قرآن و بیان نظرات دانشمندان اسلامی در این زمینه از دیگر مباحث این پایان نامه است.

این پایان نامه با هدف بررسی معانی مختلف مثل وکاربردهای اصطلاحی آن و انواع مثلها در فصولی باعناوین ذیل تدوین شده است؛ معنای لغوی مثل و مثل،تعاریف گوناگون مثل، نظر بعضی از علما درباره مثل، امر به معروف و نهی ازمنکر از دیدگاه ...

مباحث این پایان نامه عبارتند از: معنای لغوی واصطلاحی طاعت، واژه طاعت و مشتقات آن در قرآن،فرق طاعت و انقیاد، فرق طاعت و تبعیت، تبعیت وتقلید، واجب الاطاعه، طاعت تکوینی و تشریحی، لوازم و موانع طاعت، رابطه شنیدن و طاعت، آیاتی که تقوا رامقدمه طاعت قرار می دهد، فوائد طاعت، خداوند ازطاعت بندگان بی نیاز است، موازنه میان طاعت و سیئه،اطاعت از رسول، حجیت سنت پیامبر (ص) و ائمه (ع).در این پژوهش بیش از صد آیه با استفاده از منابع تفسیری بررسی شده اند.

چکیده: وقوع مجاز در روایات، به سبب عربی بودن گفتار معصومان علیهم السلام، افصح و ابلغ بودن کلام آنان و تشابه منقولات روایی، فی الجمله امری مسلم و مقبول است. هم چنین توجه به مجازات روایی در شمار یکی از راه های فهم حدیث و رفع تعارض، از دیرباز در دانش فقه الحدیث مطرح بوده است. در این میان، سید رضی(ره)(م 406ق)کتاب المجازات النبوی را در شرح و تبیین روایات وارد بر سبیل مجاز، به اختصار تدوین کرده است. گرچه این اثر، نخستین و تنها کتاب مستقلّ شیعی در این زمینه است، بررسی مجاز به لحاظ نظری، دلایل وقوع آن در منقولات روایی و کیفیت فهم معانی مجازی در آن ها هیچ گاه به صورت تفصیلی و مستقل بیان نشده است. بر این اساس، بررسی چیستی و چرایی مجاز در روایات و کیفیت فهم و تطبیق آن بر نمونه های روایی در تألیفی جداگانه ضرورت می یابد که موجب آفرینش پژوهش حاضر شده است. درباره ی مجاز، به طور کلی، سه دیدگاه وجود دارد: دیدگاه مشهور، دیدگاه سکاکی و دیدگاه گروهی از فقهای متأخر شیعه. دو دیدگاه نخست، مجاز را به دو نوع عقلی و لغوی منقسم می داند اما سومین دیدگاه، با نقد و بررسی دو دیدگاه نخست، همه ی اقسام مجاز را عقلی می داند. در این میان، دیدگاه سوم به سبب جامعیت، عقل گرایی و معناگرایی در برداشت های مجازی و ارائه ی شیوه ای معقول و ضابطه مند درباره ی کارکرد مجاز، دیدگاه برگزیده و مبنا در این پژوهش شناخته شده است. دیدگاه های گوناگونی درباره ی جواز برداشت های مجازی از روایات در میان علمای اسلامی وجود دارد، که سیری از نفی مطلق و ظاهری گری تا پذیرش افراطی و باطنی گری را شکل می دهد. در این میان، دیدگاه میانه که بر عقل گروی اجتهادی در ماهیت معنا مبتنی است، دیدگاه مقبول و معقول در این زمینه است. سید رضی(ره) که یکی از قائلان به دیدگاه میانه و بزرگترین مقام علمی قرن چهارم هجری است، در المجازات النبوی به شرط صحت روایات و با اعتقاد به عقلی بودن مجاز، معانی مجازی را تبیین کرده است. این پژوهش، پس از بررسی کیفیت تبیین معانی مجازی در این اثر، استناد به شواهد لغوی، ادبی، قرآنی، روایی، تاریخی و مبانی کلامی، درنظرگرفتن اسباب و زمینه های صدور، توجه به صدر و ذیل روایت و بهره گیری از ذوق فطری و دانش شخصی را به منزله ی راه های فهم معانی مجازی روایات معرفی می کن

هدف پژوهش دست یابی به وجوه معنایی « دعاء » در قرآن و معناشناسی واژگانی که از حوزه ی معنایی « دعاء» به شمار می آیند - آشنایی با فرهنگ ، آداب و آثار دعا در « قرآن و حدیث » تبیین جایگاه « نیایش و پرستش » در آموزه های پیراسته ی « قرآن و عترت » و بهره مندی از بهره های زندگی دینی- شناخت نیایشگران درخواست کنندگان و بررسی خواسته هایشان در قرآن است . روش پژوهش به صورت کتابخانه ای - تجزیه وتحلیل محتوای متن - نگرش سامان مند و یکپارچه به مضامین دعایی بر اساس « دلالت درون زبانی » قرآن کریم است . نتایج نشان می دهد که پرستش آفریدگار دانا و توانایی آفرینش پایه و اساس آموزه های سراسر توحیدی قرآن کریم است و نیایش پروردگار مهربان جهانیان فراز و شکوه « یکتاپرستی » است . خاستگاه نیایش فطرت خدا آسنای انسان است . « نیایش و پرستش » در قرآن با یکدیگر پیونیدی ژرف و همیشگی و ناگسستنی دارند. خداپرستی و خداخواهی در همه ی آفرینش نمایان است . خداپرستان راستین و نیایشگران پاکدل در گستره ی دعاهای قرآنی پروردگارشان را می خوانند و افزون بر خواسته های خویش « قرب و رضوان الهی » را می جویند . دعاهای قرآن به اجابت می رسد و رستگاری بزرگ از آن نیایشگران پرواپیشه است .

در این تحقیق به بررسی سرنوشت و اختیار انسان در قرآن کریم پرداخته شده و موضوعاتی چون قضا وقدر الهی، جبر و اختیار، سیمای انسان مختار در قرآن کریم، تدارک دنیا فقط به خاطر آزمایش انسان، توجه به آیاتی که دلالت کامل بر اختیار انسان دارند، و آیات مربوط به سرنوشت انسان و رابطه آنها با اختیار موردبحث قرار گرفته است.

بعنوان یک فرد مسلمان که باید قرآن در متن زندگی همه انسانها خصوصا مسلمانان باشد برخورد فرض دانسته که در تحقیق بخش کوچکی از قرآن تلاش برای تبیین و آشکارسازی واژه های صراط سبیل و طریق بپردازم و در قسمتی از این تحقیق با بیان ویژگی های بازدارندگان از سبیل الله به روندگان سبیل الله دستمایه خوبی برای شناخت بازدارندگان ارائه نماید.روش: بررسی ۳ واژه سبیل، صراط و طریق، و تامل در کاربردهای آنها می تواند، به مومنان و روندگان طریق الی الله کمک شایانی جهت، شناخت، رفتن و استدامت در سبیل، صراط و طریق حق (آئین و دین خداوند) و بازشناسائی آنها از سبیل، صراط و طریق ناحق گردد و سپس به بررسی آیات (صدعن سبیل الله) پرداخته می شود و بعد از بیان آن به ویژگی های بازدارندگان پرداخته می شود.از جمله کفر، نفاق، حب دنیا، سوگند دروغ و ... است.نتیجه: پس از روشن شدن این ویژگی ها به مومنان طریق الی الله، کمک می نماید تا ضمن شناسائی این افراد از افتادن در دام بازدارندگان مصون بمانند تا سرانجام به منزل سعادت برسند.