جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در کتاب حاضر به نقد و بررسی دیدگاه‌های «حلاج» و «ابن عربی» دربارة سه مفهوم به هم پیوستة توحید، اتحاد و وحدت پرداخته می‌شود. میان نظریة حلاج و ابن عربی تفاوت بسیار است؛ چرا که حلاج معتقد است خدا در انسان حلول کرده و بدین وسیله کمالات و اسرار الوهیت او آشکار و شناخته شده است، او معتقد است برای اثبات وجود خداوند در نزد خلق، لازم است سالک با خدا وحدت عارفانه پیدا کند، عارف باید در این راه تمامی دردها و رنج‌ها را بر خود بپذیرد و خود را خالص گرداند تا با خدا اتحاد یابد. او معتقد به وحدت وجود نیست. این در حالی است که ابن عربی معتقد به وحدت وجود است و اذعان می‌دارد که حق عبارت است از: حقیقت هستی و وجود مطلق و آن وجود، فقط خداست و انسان مظهر کامل و دائم حق است و تفاوتی میان لاهوت و ناسوت یا خدا و انسان نیست، یعنی خود را حق بدانی یا خلق، تفاوتی نمی‌کند، زیرا انسان از یک جهت حق است و از یک جهت خلق. به همین دلیل هم اشرف مخلوقات نام گرفته است. او معتقد است حق تعالی در هر یک از مخلوقاتش به گونه‌ای ظهور می‌یابد، اما از آنجا که فهم‌ها همة تجلیات او را در نمی‌یابند، خدا از فهم‌ها پنهان است. لازم به ذکر است در این کتاب مختصری از زندگی‌نامة حلاج و ابن‌عربی نیز آورده شده است.