آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

نخستین بار ونزبرو، سیره ابن اسحاق را به مثابۀ گونه ای داستانی از تفسیر قرآن برشمرد؛ گونه ای که در آن داستان نقشی محوری و اساسی دارد. در این پژوهش با الهام از این نوع نگاه و با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی توأم با نقد، ضمن ارزیابی دیدگاه ونزبرو درباره نسبت سیره ابن اسحاق با سنت تفسیر قرآن، به واکاوی چگونگی کاربست آیات در این اثر پرداخته ایم. نتایج تحقیق نشان می‌دهد در این اثر 127 مورد طرح آیات قرآن در خلال مباحث مختلف دیده می‌شود. تبیین اسباب نزول با 75 مورد، بخش عمدۀ روایات سیره با محوریت آیات قرآن را تشکیل می دهد. به رغم آنکه ونزبرو ذکر اسباب نزول را عنصری از تفاسیر فقهی برمی شمارد، یافته های این پژوهش نشان می دهد این عنصر چنانکه ریپین هم گفته است، خصیصه ای از گونۀ داستانی تفسیر بنابر تقسیم بندی گونه های تفسیری پیشاطبری از دید ونزبرو است. ذکر آیات در قالب سخنان و نوشته های شخصیت های داستان، غنابخشی و مزین‌ساختن کلام راوی به آیات الهی، تبیین معنای واژگان به‌خصوص الفاظ تَکامَد، دخیل و غریب، بیان مصادیق آیات و تفسیر آیات قرآن با استشهاد به سایر آیات از دیگر انواع کاربست های آیات در سیره ابن اسحاق به شمار می آید.

تمدن‌های بزرگ بشری تا حدود زیادی متکی و مبتنی بر ادیان هستند. تمدن اسلامی بدون تردید بر مهم‌ترین منبع دین اسلام، یعنی قرآن کریم، استوار بوده است. بنابراین بررسی تمدن اسلامی ارتباط وثیقی با بررسی قرآن کریم دارد. کتاب مقدس ما مسلمانان، قرآن کریم به گونه‌ای که امروزه در اختیارمان قرار دارد، کتابی تدوین شده از سور و آیات است . اما اینکه این کتاب در چه تاریخی و چگونه و با چه کیفیتی جمع‌آوری و تدوین شده و به شکل کنونی درآمده است، از مسائل مهمی است، که قرن‌ها ذهن قرآن پژوهان (چه حقیقت طلب و چه غیر آن) را به خود مشغول کرده است. جان ونزبرو یکی از خاورشناسانی است که توجه خود را به بررسی نحوه‌ی جمع و تدوین قرآن معطوف داشته و عقاید و دلائل خود مبنی بر عدم جمع قرآن در زمان پیامبر و جمع توسط دیگران و دو الی سه قرن بعد از رحلت حضرت محمد (ص) و نه در حجاز بلکه در بین‌النهرین را در کتابی با عنوان مطالعات قرآنی بیان می‌کند؛ او در کتاب دیگر خود با نام محیط فرقه‌ای، حضرت محمد (ص) را شخصیت مبهمی از یک پیامبر عرب می‌داند که گاه و بی‌گاه با برخی استدلال‌های بی‌نام و نشان اعتبار کسب کرده است. مطالعات مستشرقان با توجه به فرضیاتی که آنان ارائه داده‌اند قابل تحلیل، نقد و بررسی است.