آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

در میان آثار ادبیات عرفانی، تذکرة­الاولیا، به­ عنوان یکی از آثار ارزشمند عطار نیشابوری به­جهت پرداختن به حالات ،اندیشه ­ها و سخنان عارفان و مشایخ تصوف، طیف وسیعی از روابط و مناسبات اجتماعی را در خود جمع دارد­. تأکید عطار براین امر سبب می­شود که کارگزاران اجتماعی اثرش به شیوه های مختلف بازنمایی­ شوند. این بازنمایی­ ها هدفمند و در جهت القای ایدئولوژی عرفانی عطار بر مخاطب است. هدف اصلی این پژوهش، تحلیل گفتمان ذکر فضیل بن عیاض بر مبنای الگوی ون لیوون و بررسی شیوه­ های بازنمایی کارگزاران اجتماعی در آن است. از­آن­جا­که عطار در این حکایت با کمرنگ­سازی نظام گفتمانی سارق و حاکم و همچنین برجسته سازی نظام گفتمانی عارف در پی معرفت استعلایی و نمایش مقام معنوی فضیل است؛ لذا تحلیل گفتمان فضیل به­ عنوان گفتمانی برخاسته از قشر اجتماعی عرفای آن دوران، پرده از نتایج جدیدی بر­می‌دارد. در پژوهش حاضر بر­آن شدیم که به بیان مناسبات فعال­ سازی­ ها ومنفعل­ سازی­ های کارگزاران اجتماعی بپردازیم تا دریابیم که عطار چگونه در یک خلاقیت سبکی، مخاطب را با نام افراد، گروه ­ها، مکان­ها و زمان­هایی که کارگزاران اجتماعی در آن نقش فعال دارند آشنا­می‌سازد و از چه تمهیداتی جهت تعیین نقش و فعال­سازی کارگزاران اجتماعی پیرامون کنش فضیل بن عیاض و منفعل­ سازی مربوط ­به عملکرد مریدان او به­ ویژه هارون‌ الرشید، بهره­ جسته­ است. این مهم با رویکردی تحلیل ادبی و عرفانی به­ انجام­ رسید.