آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

فاطمیان از دولت‌های مهم و قدرتمند سیاسی، مذهبی و فرهنگی جهان اسلام، به‌ویژه مذهب تشیع، بودند که با به‌کارگیری وزرایی توانمند به اوج قدرت رسیدند. خدمات فراوانی در حوزه گسترش فرهنگ و شعائر دینی تشیع اسماعیلی انجام دادند؛ سپس بر اثر عملکرد ضعیف وُزرا، از جمله قدرت‌طلبی، اقدامات تفرقه‌افکنانه و پشت‌کردن به مذهب رو به افول رفتند. این نوشتار بر پایه روش توصیفی‌تحلیلی، نخست خاستگاه پیدایش جایگاه وزارت در ساختار دولت فاطمی را بیان می‌کند و از کارکرد وزرای فاطمیان می‌گوید. سپس دو گونه وزارت تنفیذ و تفویض در حکومت فاطمیان را می‌شناساند و از تغییر ساختار تشکیلاتی حکومت و ورود وزرا به صحنه قدرت و انتقال تدریجی قدرت از خلفای فاطمی به وزرا سخن به میان می‌آورد. نقش وزرا در تثبیت دولت فاطمیان و گسترش قلمروشان و سامان‌دهی به ساختار اداری تشکیلاتشان و تثبیت و تقویت مذهب اسماعیلیه و رساندن حکومت فاطمیان به اوج قدرت و نفوذ را بیان می‌کند و با تبیین عوامل افول این دولت قدرتمند، همچون جنگ قدرت وزرا، سوء تدبیر در برابر شورش‌های محلی قبایل داخلی و منازعات خارجی، سیاست‌زدگی و تقیدنداشتن وزرا به مذهب اسماعیلی، از نقش آنان در این فروپاشی پرده برمی‌دارد

بررسی روش‌شناسی شریعتی در اسلام‌شناسی نشان می‌دهد که خلاقیت‌ها و نوگرایی‌های وی در تفسیری متفاوت از دین بی‌شک نتیجه نوآوری‌های روش‌شناختی وی در به‌کارگیری دستاوردهای جامعه‌شناسی و فلسفه تاریخ جدید در بازتعریف مفاهیم و باورهای دینی است. رویکرد شریعتی در مطالعات اسلامی را می‌توان در بستر جامعه‌شناسی دین قرار داد. شریعتی همواره به سه مؤلفه تاریخ‌گرایی (توجه به پیشینه و نقش تاریخی پدیده‌ها)، عینیت‌گرایی و نگرش‌نظام‌مند به عنوان ویژگی‌های اصلی روش خود توجه کرده است. این مقاله با به‌کارگیری روش تأویلی با رویکرد تحلیلی در صدد است نشان دهد که روش منحصر به فرد شریعتی در مطالعات اسلام‌شناسی زمینه‌ساز توجه به ابعاد جدیدی در متون دینی و تاریخ اسلامی شده که از بستر آن امکان خوانشی ایدئولوژیک از دین برای وی فراهم شده است. در رویکرد اسلام‌شناسی شریعتی توجه ویژه‌ای به ظرفیت‌های سیاسی و اجتماعی دین اسلام و مذهب تشیع شده است.