آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

تفسیر منطقدانان سنتی از قیاس حملی به گونه ای است که آنها را در تحلیل قیاس مساوات و سایر قیاس های متضمن نسبت، با مشکل روبرو می کند. منطقدانان قرن سیزدهم میلادی برای بیرون رفتن از این مشکل دو شیوه را بکار می بندند. یک شیوه، همان شیوة ابن سینا است یعنی اضافه کردن یک مقدمه به قیاس و شیوه دوم، راه حل فخررازی و کاتبی است که بدون اضافه کردن مقدمه ای و با تکیه بر حدوسط شرایط انتاج قیاس را فراهم می کنند. کلنبوی در قرن هجدهم سعی می کند با تحلیل دیگری از قیاس های متضمن نسبت، راهی را برای توجیه دقیق تر این قیاس ها باز کند.

یکی از مهم ترین مسئله ها درباره اعجاز قرآن، پرسش از خاستگاه و شکل گیری این نظریه و نحوه راهیابی آن به کلام و عقاید اسامی است. بسیاری از عالمان قدیم و جدید مسلمان به طور عمده با استناد به برخی آیات موسوم به آیات تحدی به ظاهر پذیرفته اند که این نظریه نیز، همچون بسیاری از دیگر نظریه های کلامی، ریشه در خود قرآن دارد. نوشتار حاضر ترجمه مقاله ای از رادشایت است که در آن از طریق تأمل در مفهوم «آیه » و دقت در الگوی پیامبرشناسی قرآنی، خوانش دیگری از آیات تحدی پیشنهاد شده است. بر این اساس، آیات تحدی در بافت جدل با مخاطبان مکی صرفا بر ناتوانی آنان در مقابله با قرآن دلالت دارند و با همانندناپذیری قرآن و مقوله اعجاز ارتباطی نمی یابند.

دیدگاههای مختلفی پیرامون رابطه منطق و فلسفه به عنوان علمی که به شناخت هستی می‌پردازد، شکل گرفته است که از نفی هرگونه رابطه تا اثبات وجوه هستی‌شناسانه منطق را شامل می‌شود. پرداختن به مبادی هستی‌شناسانه منطقِ موجهات فرع بر پذیرش رابطه اثباتی میان آندوست. پژوهش حاضر قصد دارد چنین ارتباطی را از دیدگاه ابن‌سینا بررسی کند و در پی آن است که بیابد ابن‌سینا چگونه جهات منطقی را در متافیزیک خود بنیان می‌نهد.ابن‌سینا در علم‌شناسی بر این باور است که همه علوم، در اصول و مبادی خود وامدار فلسفه‌اند. علم منطق نیز چنین است و مبادی آن در فلسفه اولی اثبات می شوند. بنابراین نمی‌توان هستی‌شناسی و متافیزیک ابن‌سینا را رد کرد و از منطق او سخن گفت. به همین ترتیب مبادی منطق موجهات نیز در متافیزیک او پی‌ریزی می‌شوند. ضرورت و امکان در فلسفه ابن‌سینا نحوه‌های مختلف بروز هستی را توصیف می‌کنند و از این‌رو کاملاً در هستی‌شناسی او ریشه دارند. بنابراین هر جهتی که او در منطق مطرح می‌کند پشتوانه متافیزیکی دارد و به معنای هستی‌شناسانه ضرورت یا امکان ارجاع می‌دهد. حتی جهات زمانی نیز با توصیفات او از موجودات امکانی و زمانمند در ارتباط هستند. ابن‌سینا برای نشان دادن بُعد متافیزیکی جهات، تفکیک ماده از جهت را مطرح می‌کند و به جهت حمل و جهت شئ می‌پردازد.